ل دەستپێکێ ناڤەرۆکا ڤێ ڤەخواندنێ دکەڤیتە سەرە ڤەکولینان دەربارەی رەھەندێ دەرەکی یێ بزاڤا دەولەتا سەربەخۆ، ئانکو سیاسەتا دەولەتێ ی دەرەکی.

ژبەرکو بابەتێ سیاسەتا دەرەکی بوویە خودان گرنگییەکا مەزن و بتایبەتی دەربارەی دروستکەرێن بریارێ یان دروستکەرێن رەئیێ ژ ئەکادیمی و کەسانێن گرنگیێ ددەنە کاروبارێن نێڤدەولەتی و نڤیسەر و میدیاکار، ئەڤە ژی ل بن کۆمەکا گھورینکاریان ل سەر ئاستێن جوراجوور ھەنە کو ھەردەم سەروک وەزیرانی ھەرێمی کوردستان، نێچیرڤان بارزانی گرنگیێ ب ڤێ چەندێ ددەت، ئەم د ڤێ بابەتێ دا کومەکا پێزانینا سەبارەت دیاردا سیاسەتا دەرەکی بو ھەوە بەرێزان روون و ئاشکرا دکەین:

١ـ کۆما ئێکێ رەنگڤەدانا ئەنجامێن کریارا گھورینا بەردەوامە د بنیاتێ سیستەمێ دەولەتا ھەڤچەرخ دا. ژبەرکو گھورین و ڤەگوھاستنێن ناڤخۆ ل کۆمەکا دەولەتان و رەنگڤەدانا وان ل سەر بزاڤا وان یا سیاسییا دەرەکی و پاشی سرۆشتێ پەیوەندییا وێ دگەل یێن دیتر، وەکرینە کریارا دروستکرن و دارێتنا سیاسەتا دەرەکی کارەکێ جەماعی بیت دناڤ دەولەتێدا و گەلەک جیھەت پشکداریێ تێدا دکەن، زێدەباری بلندبوونا تێکەلیێن رەسمی دناڤبەرا دەولەت و حکومەتان و نەیێن رەسمی دناڤبەرا گەلان دا وەک قەبارە و کوالێتی ئەڤە ژ سالێن نوتان ل سەدێ رابووری وەرە. ئەم دبینین کو ھەرێما کوردستانێ ھێشتا نەبویە دەولەت ژی، لێ ھەر سەروک وەزیرانی ھەرێما کوردستان، نێچیرڤان بارزانی پەیوەندیێن چاک دروست دکەت دگەل دەولەتێن دیتر

٢ـ کۆما دووێ یا راستیێن گرنگییا سیاسەتا دەرەکی ژێ پەیدا دبیت، ئەڤە گرێدایە ب زێدەبوونا ھژمارا چالاکڤانێن نێڤدەولەتی ژ دەولەتان و چالاکڤانێن نەیێن نێڤدەولەتی، ئەڤا دویماھیێ (Non-state Actor) ڤەلڤینێن وان زێدەبووینە دناڤ جڤاکێ نێڤدەولەتیدا، و ژ ئەنجامێ وێ چەندێ ژی ل ڤێ دویماھیێ کۆمەکا شوێنەوارێن سلبی و ئیجابی پەیدابووینە.

٣ـ کۆما سیێ ژ راستیێن سیاسەتا دەرەکی ژێ پەیدا دبیت، یا گرێدایە ب رەنگڤەدانێن بزاڤا دیاردە و سالوخەتێن ھەڤکاری و ھەڤرکیا نێڤدەولەتی ل سەر دەولەتێن متفاعل دگەل ئێکودوو، و ل سەر سیستەمێ سیاسی ھەمیێ، ژبەرکو کا چاوا دیاردەیا ھەڤکاریا نێڤدەولەتی دەولەتێن ھەڤکار پالددەت بو پێشئێخستنا ئاسویێن ھەڤکاریا خۆ و ناڤەرۆکا وان، ژبەرکو تێدگەھیت ئەو مفایێن ژێ دبینیت چەند دگرنگ و مەزنن، ھەڤدەم دیاردەیا ھەڤرکیێ دناڤبەرا دەولەتان د پەیوەندیێن نێڤدەوەلەتیدا دێ سەقایێ بێمتمانەییێ و جەنگێن سار و بەرھەڤیێن پرچەککرنێ و ھەڤرکییا خۆچەکدارکرنێ پەیدا کەت.

د ئەنجامدا دێ کۆمەکا ئاستەنگان پەیدابن چارچوڤێ دەلیڤا سەرکەفتنا بزاڤا سیاسەتا دەرەکی سنوردار بکەن، و ژبەر وی ئەگەری دەولەت و بتایبەتی دەولەتێ گەلەک بناڤڤەچووین د تێکەلیێن ھەرێمی و نێڤدەولەتی و جیھانیدا داکوکیێ دکەنە سەر ئاراستەکرنا پشکەک ژ سیاسەتا خۆ یا دەرەکی یا رەسمی بو ژدەرڤەی سنورێن خۆ، و برێژەیەکا مەزن پشتەڤانیێ لێ دکەت ب دابینکرنا ژێدەرێن وێ یێن بەردەست، ئەڤە ھەمی ژی ژپێخەمەت رێکوپێککرنا کاودانێن ژینگەھا خۆ یا دەرەکی برەنگەکێ وەسا ببیتە ھاریکار بو بدەستڤەئینانا ئارمانجێن خۆ برەنگەکێ بەردەوام و ژ وان ژی ئەو بنەما و پرەنسیپ و بەرژەوەندیێن تێگەھا وێ یا زاتی بخۆڤە دگریت بو ئاساییشا نیشتمانی و نەتەوەیی یا وێ.