د سیستەمێ رێڤەبرنا ھەر دام و دەزگەھەکێ بیت یان کومپانیەکا مەزن بیت چەندین رێڤەبەر دھێنە دیارکرن بۆ باشترکرنا سیستەمێ کاگێریا و ھەردەم ئارمانج ژێ رێڤەبرنەکا سەرکەتی یە و بەرھەمەکێ باش و نمونە ھەبیت ژ ھەمی لایەکێ ڤە و ب شێوازەکێ سەردەمانە ھەولێن نمونەیا کاری ژ چاڤدێریکرن و پلان و رێکخستنەکا نمونەدا دکەن ، لێ پرانیا دەمان ئەم ل سەر سیستەمەکێ زانستیێ سەردەمانە دگەل پێشکەتنا پیشەسازی لێنێرینا پلانێن د رێڤەبرنا کاریدا ناکەین ئەگەر ئەم چاڤ د پێشکەفتنا روژ ئاڤا دا بکەین دێ بینین کەسانێن ئێکێ د رێڤەبرنا کاریدا رێڤەبەرێ مەترسیایە.
و ل روژھەلاتا ناڤەراست ھند گرنگی ب ڤێ رێڤەبرنێ ناھێتە دان و نەبوویە جھێ پیتەدانا پلە ئیێک د سیستەمێ رێڤەبرنا کارگێریا نمونەدا. لێ خوش بەختانە ل حکومرانیا ھەرێما کوردستانێ دا و ب تایبەتی د کابینا ھەشتێ دا ب سه‌رۆكاتیا نێچیرڤان بارزانى مە نمونەک مەزن یا لادانا مەترسیان ھەبوو کارگێریا سەرۆکێ حکوومەتا ھەرێما کوڕدستانێ نمونەک مەزنە د سەرکەتنا ڤێ کارگێریێ دا بگرە ژ لادانا سزایان یێت بەغدا داناینە سەر ھەڕێما کوردستانێ نە ھنارتنا بودجەی و موچێ پێشمەرگەیێن کوردستانێ دیسان نمونەیا مەزنتر راکرنا دورپێچا فروکخانەیێن ھەرێمێ ژلایێ وەلاتێن جیران ڤە. دھەمان دەمدا سیاسەتا حەکیمانەیا حکومرانیا سەروکێ حکومەتێ بەرێز نێچیرڤان بارزانی شیان پەیوەندیێن نیڤ دەولەتی خوشتر و باشتر لێ بکەتن ئەڤە ژی ژ وان نیشانانن یێن ڕێڤەبەرێ کارگێریا مەترسیدار ھەین د لادانا مەترسیاندا ل سەر بەرژەوەنیێن لایەنێن خوی .
و د خەدیێ کارگێریدا رێڤەبەرێ مەترسیداریێ دا خودان سەر بورەک کارکێرینە و شارەزایەک نمونە دڤێت ھەبیت د زانستێ کارگێریدا رێڤەبەرێ کارگێریا مەترسیداریێ ( Director of Risk Management)ئەو کەسە یێ د سیستەمەکێ کارگیریدا کاربکەت و بەرپرسبیت ژ ھەر ریدانەکا نە چاڤەرێکری و مەترسی د سەر سیتەمێ کارکێریا وی ھەبیت و بشیێت وان مەترسیان لابدەت بەرەڤ ئاراستەکێ دی و شینەواریێن مەترسیان ل ،سەر کارگیریا خونەھێلیت چ ل دام و دەزگەھەکێ بیت یان کومپانیەکێ بیت یان د کارگێریەکا دارای دابیت و کەسەکێ خەمخور راست گوھـ و دەست پاک بیت بەرژەوەندیا کاری ل سەر بەرژەوەندیا کەسوکێ نیک ھەبیت و شەڤافیەت دکارێ وێ دا یێ دیاربیت نە خاسمە ژی شارەزایەکا باش ھەبیت د رێڤەبرناکاریدا و چاوەنیا سەرەدەریکرنا کاری و چارەکرنا ئاریشەیان ب زیترین دەم دا و پاراستنا ژێدەریێن مروڤی دیسان بەرپرساتیەکا باش ھەبیت بۆ دانانا پلانێن کارگێری و بجھـ ئینانا وێ و دانانا پیڤاژوین سزادانانێ و ھەڤسەنگیا پاراستنا پێڤەرێن کاری دگەل ھەر ئارستەنگەکێ و دانانا میکانیزمەکا گارگێری یا سەردەمانە و شارەزایەکا باش دگەل تەکنولوجیایایا سەردەمانە ھەبیت و بەردەوام شارەزای دگەل پێشکەفتنا تەکنولوجیایێ دابیت و دیسان سالوخەتێن سەرکەتنا کاری د گەل رەوشەنبیریا گشتی دابیت ھەبیت تێکھەلی و زانیاری دەربارەی کەلتورین دەرڤە باشترین زانیاری دگەل دا بکەتن و ببیتە رێخوشکەرەک دگەل جیھانا دەرڤەی کاری بۆ پەریداکرنا پەیوەندین دەرەکێ کو بیتە پالدەرەک بۆ لادانا ھەر مەترسیەکا دەرەکێ وھەڤالێن بەرژەوەندیا کاری ھەبیت بێ پارە بو بەرھنگاربونا ھەر ریدانەکا مەترسیدار نەچاڤەرێکری کو کومپانی یا خود کارگیریا وی توش ببیت
ژ کاریێن گرنگ یێت فەرە ل سەر رێڤەبەرێ گارگێریا مەترسیێ ئەڤە نە:
1- ڤەکولینین بەردەوام ل جھێ کاری ژ لایێ دەرئەنجامیێن کاری
2- گرنکی دان ب ئاماریێن ھەیڤانەو سالانە و وەرگرتنا رێژەیێن سەدی و بەراوردکرنا وان رێژەیان
3- دەست نێشانکرنا خالێن لاواز یێن کاری و نەھێلانا شینەواریێن لاوازیێ و چارەکرنا ئاریشەیان ب زیترین دەم
4- وەرگرتنا سەرەدەریەکا دژوار ل دەمێ ھەر ریدانەکا مەترسیدار بو نەھێلانا کەتنا مەترسیێ و دووبار نەکرن خەلەتێن کاری و ئاشکرا کرنا مەترسیا بەری ری بدەتن
5- پیڤانا ھەر ریدانەکا مەترسیدار ب رێژەی و بەرورد کرن دگەل پلا مەترسیێ و کوژمێ خوسارەتیا وێ و قەبار وێ بو ھەر ریدانەکا مەترسی یا ریدای
6- پولین کرنا کرێکارین کارگەھی یان دەزگەھی ل دیڤ چاوەنیا شارەزای و خەمخوریا کاری و نیشادان و وەرگرتنا راھینانێن بەردەوام پێخەمەت چاوەنیا رێڤەبرنا و جێبەچێکرنا پلانێ و خو پاراستنا مەترسیێن کاری دا ببیتە بار ئاسانکاریەک بو دەست نیشانکرنا مەترسیێن کاری و چارەکرنا ب لەز بو مەترسیان
7- لێگەریان ب وان قەرەبویان یێ جھێ مەترسیێ دگرن ب کێمترین تێچون و باشترین جور .
8- وەرگرتنا ھەر بەرپرساتیەکا دکەڤیتە شولیدا خو ب بەرپرس بزانیت بو دانا ھەر بریارەکێ د بەرژەوەندیا کارگێریا ویدابیت و لادانا مەترسیێ بیت
ژڤان خالان ژی بەرفرەھتر دھێنە دیتن و شلوڤەکرن . لەورا ژی د سیستەمێ کارگێریا ھەرێما کوردستانی پێتڤی ب رێڤەبەریێن مەترسیێ نە خو راست گووو بن و خەمخوریەکا زێدە بوکاری و سەر ئێخستنا بەرژەوەندیا کاری ھەبیتن نەمازە ژی ل ڤی سەر دەمی دا دا پتر شەڤافیەت د رێڤەبرنا کارگێرین مەدا بھێتە دیتن. لڤێرە ئەم پێتڤی ئاڤەدانکرنا کەسانێن ئەکادمینە د سیستەمێ رێڤەبرنا کارگێریێ دا و ھەولدانێن زێدەتر بھێنەکرن ب دەستڤە ئینانا ئەڤان رێڤەبەرین کاری. و یا فەرە د کابینا نووی ژیدا ھەمان نمونەیێن سەرکەتین بوری ھەبن و بەرژەوەندیا نشتیمانی ل سەڕ بەرژەوەندیا تاکەسی و حزبی بدانن و باندورا ھەمی مەترسیان بکەن.