ھەلبژاردن ب زمانێ ئینگلیزی دبێژنێ, (Election.),ھەلبژرادن د ووەلاتێن دیموکراتیدا دھێتە ئەنجامدان بو دەست نیشانکرنا جورێ حکومرانیێ وسەرۆکایەتیا پەرلەمانی وسەرۆک کومارێ وی وولاتی, دھەلبژاردناندا ھەڤولاتی وی بەربژێری یان وێ پارتێ دھەلبژێرن یێن نێزیک ل بیروبوچونێن وی و بەرگیریێ ژ داخوزایێن وان دکەت, دڤێرەدا کەسەک خۆ بەربژێر دکەت بو کارەکی و ھاولاتی دەنگی ددەنێ و دبێژنێ بەربژێر, ھەڤولاتی درێکا پروسێسەکێرا دەنگی ددەنە وی بەربژێری دبێژنێ پروسێسا ھەلبژاردنان, دیاسایا ھەلبژاردناندا ئەو کەسێ پتر دەنگان بینیت ئەو کەس یێ سەرکەفتیە ودێ بیتە جھێ باوەریا خەلکی و دەردچیت بۆ وی جھێ خۆ بو بەربژێرکری و دبێتە نوینەرێ خەلکی.
ڤێجا چ ئەو جە بۆ سەرۆک کومار یان سەرۆک وولات و ئەگەر سەرۆک وەزیر ب ھەلبژاردنا بیت, یان ئەندام پەرلەمان بیت, پێدڤیە بزانین یا ب ساناھی نینە ھەر کەسێ باوەرنامە ھەبیت یان برێکا کارێ خۆ یان ب داب ونەریتێت جڤاکی بشێت خۆ کاندید بکەت,نەخێر دڤێت ل دویڤ یاسایا ھەلبژاردنان رەفتارێ بکەت ودگەل وان کەسێن دھێنە دەست نیشان کرن ژلایێ قەوارەیێن سیاسی یان سەربەخوڤە, وسیڤیێ خۆ پێشکێش بکەن بۆ کومسیونا سەربەخویا ھەلبژاردنان و ڤێ چەندێ ژی ھندەک مەرج و فلتەر ھەنە پێدڤیە بەربژێر ژێ دەرباز ببیت وژنوی وی مافێ بەربژێریێ یێ ھەی.
ل ھەرێما کوردستانێ ب بریار و یاسایا ھەلبژاردنان ھەر چوار سال جارەک ھەلبژاردن دھێنە کرن, بۆ ڤان جھان ھەلبژاردن دھێنە کرن, سەروکێ ھەرێما کوردستانێ, کو نوکە ب رێکەفتنێ ھاتیە(سڕکرن), سەروکایەتیا پەرلەمانی, ئەنجومەنێ پارێزگەھان, وئەنجومەنێ باژێرڤانیا.
نوکە ئەم دھەرێما کوردستانێدا دھەوا ھەلبژاردنانداینە ژبو ھەلبژاردنێن پەرلەمانێ کوردستانێ وھەمی قەوارێن سیاسی دپێشبرکیێ دانە ژبۆ ب دەستڤەئینانا پترین کورسیێن پەرلەمانی وھەر ئێک بانگەشەیا لیستا خۆ دکەت.
تەوەرێ سەرەکی یێ ھەلبژاردنان پێشبرکیە بو دەستڤەئینانا پترین کورسیان, ودەنگێ ھەڤولاتیان ڤێ چەندێ ئێکلا وراستەرێ یا دەستھەلاتا رامیاری ل ھەرێما کوردستانێ دکەت, حکومەت و پارت ولایەنێن بەشدار بزاڤێ دکەن بۆراکێشانا پتریا دەنگدەرێن خۆ بۆ سەر سندوقێن دەنگ دانێ بو ھندێ دەنگێ زێدەتر بھینن و بەرگریێ ژ وێ دەستھەلاتێ بکەن یا وان دکوردستانێدا ھەیی. وبۆ ڤێ چەندێ ژی ھندەک فاکتەر ھەنە دبنە ئەگەرێ سەرخستنا پروسێسا ھەلبژاردنان وەکو:
١-بەشداریا کارا وبھێز یا پارتێن سیاسی وپێکھاتا وێ دپرۆسێسا ھەلبژاردناندا, بەشداریا پترین قەوارێن سیاسی ل ھەرێما کوردستانی وبزاڤکرن بو سەرخستنا پروسا ھەلبژاردنا ونە رێگریکرن ودورست نەکرنا ئاستەنگان درێکا برێڤەچوونا ھەلبژاردناندا, ھەروەسان بەشداریەکا ب ھێز وھاندانا خەلکی بۆ بەشداریکرنێ وچوونا وان بۆ سەر سندوقێن دەنگدانێ باشترین ھوکارە بو دان پێدان وسەرخستنا وێ پرۆسیسێ.
٢-جھبجە کرنا یاسایێن ھەلبژاردنان وچاڤدێریکرنا ڤێ پروسیێ: جھێ دلخۆشیێ یە ل ھەرێما کوردستانێ یاسایا ھەلبژاردنان وکومسیونا سەربەخویا ھەلبژاردنان یا ھەی و پرانیا پارتێن کوردستانی نوینەر یێن تێدا ھەین وب چاڤدێریا پروسێسا ھەلبژاردنان دکەت و بزاڤێ دکەن ئەو پروسێسە ل ژێر چاڤدێریا نەتەوەیێن ئێکگرتیدا وچاڤدێرێن سیاسی و دەزگەھێن راگەھاندنێ و جڤاکێ سفیلدا بھێنە کرن, وبزاڤێ دکەت پتریا چاڤدێران تێدا بەشدار بن و رێکێ ل سەختەکاریان بگریت و ئاسانکاریا بو ھەڤولاتیان بکەت بۆ دەست نیشانکرنا کەسێن دەنگدەر,پێدڤیە خەلکی پێشتر کارتێن دەنگدانێ وەرگرتبن وناڤێن خۆ نڤێسی بن داکو مافێ دەنگدانێ ھەبیت, ئەو ژی ل ھندەک جاران دبیتە ئەگەرێ ھندی کو ھندەک کەس نەشێن بەشداریێ د دەنگدانێدا بکەن, چونکە بەری ھینگێ کارتێن خۆ نەوەرگرتینە وناڤێن خۆ نەنڤێسینە.
٣-تورێن جڤاکی و دەزگەھێن راگەھاندنی, دھەلبژاردناندا دئازادن زانیاریان بدەنە دەنگدەرێن خۆ برێکا تورێن جڤاکی,ودەزگەھێن راگەھاندنێ داکو بشێن بەربژێرێن خۆ دەست نیشان بکەن ودەنگێ بدەنێ, پێدڤیە زانیاریێن پێویست ل سەر بەربژێری ھەبن ب رێکا دەزگەھێن راگەھاندنێ و تورێن جڤاکی کو ژلایێ پارتێن سیاسی وکەمپینێن کەسوکی وب باشی بھێنە گەھاندن بو خەلکی ودەنگدەران, بو ھندێ باشتر بەربژێر بھێتە نیاسین وباشترین رێک بۆ ناساندن و گەھاندنا زانیاریان ل سەر لیستێ و بەربژێران ژ لایێ لایەنێن وان تورێن جڤاکی و کەمپینێن پارتێن وان بەربژێرایە بۆ گەھاندنا کارو چالاکیێن بەربژێران بۆ ھەڤولاتیان, ب رێکا تێلەفزیونێ.روژنامە, مێزگەر, بەرنامێن دارێژتی, بسپور وبەرنامێن دی یێن راگەھاندنێ دوی دەمێ کورتێ بانگەشێ دا, وپێدڤیە ھەر لایەنێک باش بەربژێری خۆ ژ ھەمی لایەکێ ڤە بدەتە نیاسین بۆ خەلکی و کارتێکرنێ ل خەلکی بکەت داکو باوەری بۆ خەلکی چێبیت و وی بەربژێری ھەلبژێرن, و وێ پروسێ دبەرژەوەندا پارتا خۆدا بشکێنیت ودھەمان دەمدا پروسێسا ھەلبژاردنان ژی ل وی وولاتی ب سەر کەڤیت.