كاتێ‌ وڵاتێك باوەری بە پێكەوە ژیان و مافی گەلان نەبێ‌ و بەردەوام بیر لە چەوسانەوە و زمانی هێز بكاتەوە ،هیچ مانایەكی نەهێشتۆتەوە بە ناوی یەكپارچەیی و یەكریزی و پێكەوە ژیان ..مێژووی عێراق رۆژێكی بەخۆیەوە نەبینیەوە بە بێ شەرٍو كودەتا و تیرۆر، بەڵام ئەوەی جێگای سەرنج وهەڵوەستەكردنە ئەوەیە كە كورد لەهەموو جۆر و چەشنی تیرۆری عێراقی بێبەش نەبووە و زیانی پێگەیشتووە، لەوەش خراپتر لەم ساتەوەختانە لەعێراقدا هەموو جۆرەكانی تیرۆر لەیەك كاتدا هەن، هەندێكی دەوڵەت ئەنجامی دەدات، هەندێكیشی رێكخراو و لایەنی سیاسی دیكە و هەمووشیان وەكو پێشوو لایەنی سەرەكیی ئاراستەكانیان دژی كورد و كوردستانە، ئەمەش هەڕەشەیەكی گەورە لەسەر كوردستان دروست دەكات.سیستمی ژینگەی عێراق لەدۆخێكی ترسناكدایە، لەماوەی رابردوودا بەهۆی سیستمی سیاسی و كۆمەڵایەتی، ژینگەی عێراق بەرەو رووخان رۆیشتووە.
كورد دەیان ساڵە دەیهەوێت لە رێگەی ئاشتی و گفتگۆوە كێشەكانی خۆی لەگەڵ رژێمە یەك لەدوای یەكەكانی بەغدا یەكڵا بكاتەوە ،بەڵام نەك هەر ئامادە نەبوو ،بەڵام رۆژ بە رۆژ تا بە ئەمرۆ بە زمانی چەك و ئاسن و ئابڵوقەدان وەڵامی مافەرەواكانی ئێمەی كوردی داوەتەوە .ئێمە داگیركراوین و دەبێت خۆمان ئازاد بكەین.ئێمە دەبێت بجەنگین خۆمان لە كۆتوبەندی بەغدا رزگار بكەین .ئەمجارە شەرٍی هەولێر لەگەڵ بەغدا " كوردستان یا نەمانە . ئێمەی كورد باجی ئەوە دەدەینەوە كە ،لە مافەرەواكانمان پاشگەز نابینەوە ، لە پێناو رزگاری خاكی كوردستان خوێنمان بەخشیووە و كۆیلەبوون قبوڵ ناكەین ، ئێمە ریفراندۆمان كرد چونكە بەغدا مافە رەواكانی ئێمەی داگیركردبوو تا گەیشتە خاكی كوردستان و داگیركردنی كەركووك وناوچە كوردستانییەكان .
رژێمی بەغدا بۆ ئەوەی میللەتی كورد ناچار بكات تەسلیم ئیرادەی دیكتاتۆریی و مەزهەبگەرایی یان بێ‌ ، دەیانهەوێت پرسی كورد و دۆزی كورد لە پرسی " مووچە دا بچووك بكاتەوە ..بۆیە ئێمە لە هەموو لایەكەوە داگیركراوین و دەبێ‌ت خۆمان لەو كۆت وبەندەی داگیركەران و رژێمی بەغدا رزگار بكەین و بڵێن یان كوردستان یانەمان ..
بێ سەروبەرییەكی بێ وێنە هەیە لەئاستی ئابووری و كۆمەڵایەتیی عێراق جگە لەكێشەكانی دیكە. كەمیی خزمەتگوزارییەكان و بێكارییەكی زۆر لەناو وڵات هەیە، هەڵاوسانیش دۆخی هەژارانی ئێكجار قورس كردووە، سەدان هەزار كەس لە هەژاران تەنیا بۆ نەهێشتنی مەترسیی برسێتی، روویان كردۆتە دەروروبەری ناوچە پیرۆزەكانی عێراق و لە دەوروبەری مەرجەع و سیاسەتمەداران كۆبوونەتەوە، لەناو شارەكانیش سەدان كێشەی كۆمەڵایەتی سەریان هەڵداوە، لایەنە سیاسییەكان بە خەڵكی برسی چەندەها میلیشیایان دامەزراندووە و دیموگرافیایی ناوچەكان بەو كەسانە دەگۆڕن. لە عێراق نزیكەی 73 میلیشیا هەیە كە لەژێر چەتری حەشدی شەعبی موڵەتیان پێدراوە، هەموو ئەو میلیشیاتانە لایەنی سیاسی و عەشیرەتیان لە پشتە و پشتیوانییان دەكەن. مالیكی و سەرانی حەشدی شەعبی هەستاون بەدانانی رێكارێكی نوێ بۆ ئەوەی باڵیان بەسەر پەرلەماندا زاڵ بكەن. مافی دامەزراندنی فەوجێك، یان كەتیبەیەك بە پەرلەمانتاران و وەزیران و بەڕێوەبەرە گشتییەكان و بەرپرسە حزبییەكان دراوەو و ئەم مافە وەكو سیستمی جاشایەتی جاران مووچە و دامەزراندن و دەركردن و بەرزكرنەوەی پلە بەدەستی دامەزرێنەری ئەو فەوجەیە، ئەمەش وەهای لێدەكات ئەو جەماعەتە بەتەواوەتی سەر بەخۆی بن، باس لەوەش دەكرێت كە چەندین ئەندام پەلەمانی كورد وەك ئامر فەوجی جاشایەتی جاران لە سەردەمی بەعس فەوجی هاوشێوەیان وەرگرتووە.میلیشیاكانی حەشدی شەعبی خۆیان بە پارێزەری عێراق هەژمار دەكەن و وەك خاوەنی عێراق هەڵسوكەوت دەكەن، هەڕەشە لەكورد دەكەن، هەوڵی بێوچان دەدەن بۆ ئەوەی پێكهاتەكانی كوردستان بكەن بە حەشدی شەعبی و پەیوەندی دەكەن بە هەموو كەسێك بۆ ئەوەی فەوجی حەشدی دامەزرێنێت، هەمان كاریان لەناو سوننەكانیش ئەنجام داوە، واتە سوننەكانیان پەرت كردووە و تووشی ململانێیەكی سەختی ناوخۆیی بوون. كورد خرایە ناو پرسی عێراق بۆ ئەوەی ئاڵۆزیەكانی چارەسەر بكات و وەكو بڵانسگیرێك تەرازووی مەزهەبی هاوسەنگ بكات، بەڵام بە كوشتن و ئەنفالكردنی كورد وتەرحیلكردن ولەتلەتكردنیان . بە تاوانی قێزەونی دژی كورد، رێژەكەیان كەمی كرد و هەرگیز تازە ناتوانێت تەرازووی مەزهەبی هاوسەنگ بكات. دواتر بانگەشەی كورد كرا بۆ ئەوەی ببێتە هۆكارێكی ئەرێنی بۆ چەسپاندنی دیموكراسی و ئاشتی لەعێراق، بەڵام بوو بە بەشێك لە ململانێیەكانی سەر دەسەڵات لەعێراق، ئەمەش تووشی چەندین گرفتی گەورەی كرد، كاتێك هێزی دەنگدەری كورد بوو بە پلەی سێیەم و چوارەم، بۆیە توانا و هێزی بەشداریكردنی لە دەسەڵات دابەزی بۆ ئاستێك لە پەراوێزی هاوكێشەی سیاسی بمێنێتەوە، ئەگەر كوردیش فریای خۆی نەكەوتبایە، ئەوە وەكو سوننەكان پەرت دەكران و وڵاتەكەشیان كاول دەبوو. بۆیە مانەوەی كورد لەناو پرسی عێراق هیچ یارمەتیدەر نابێت بۆ چارەسەركردنی پرسی كوردستان، بەڵكو پرسی كوردستان لەناو گێژاویی عێراق ون و دەتوێیتەوە و دەبێ بەخێرایی رێگەی رزگار بدۆزێتەوە .. خۆدزینەوە لە گفتگۆ ،بەردەوامی ئابڵوقەدانی كوردستان ، گاڵتەكردن بە هەست و سۆزیی خەڵكی كوردستان لە رێگەی شەری دەروونی ، هاندانی لایەنە كوردییە بەكرێگیراوەكان بۆ كودەتا و ئاژاوەگێری ، ئاماژەی روونن كە بەغدا باوەری بە گفتگۆی ئاشتیانە نییە و دەبێ‌ كورد بە شەرٍ مافەكانی یەكڵا بكاتەوە ..هەڵسوكەوتەكانی بەغدا لە ماوەی چەند ساڵی رابردوو و هەروەها دوای داگیركاری 16ی ئۆكتۆبەری دەرخەری ئەو واقعییەن كە دەسەڵاتدارانی رژێمی بەغدا ئامادە نابن لەگەڵ كورد گفتگۆ بكەن بویە، بەردەوام پێداگیری لە چەسپاندنی دەسەڵاتی رەها دەكەن بە سەر قەوارەی هەرێمی كوردستان، بەرگریكردنی یاسایی و سیاسی دور لە توندوتیژی یە لە مافە رەواكانی ھەرێمی كوردستان. بویە، ئەمەش پەیوەستە بە تەنازول نەكردنی ھەرێمی كوردستان لە مافەكانی خۆی و چوونەوە ناو ركێڤی سیاسەتی چەوت و شوفێنانەی دەسەڵاتی ناوەندی بەغدا. جا ئەم كەش و ھەوایەی ئێستا لە پێناو ھەلبژاردن بێت، یانیش سیاسەتی راستەقینەی سەركردایەتی حزبی دەعوە بێت. ‎ئەوەی ئێستا لە بەرچاوە، و ئومێدك بە چارەسەری قەیرانەك دەبەخشێت، ھاتنە سەر خەتی ‎ ئەمریكا و فەرەنسا و ئەڵمانییە بو ناوبژێوانی. بەڵام، لە ئەگەری سەركەوتنی ناوبژێوانی، دەبێت دسەڵاتدارانی ھەرێم قسەی یەكلاكەرەوەی خۆی بیخاتە سەر مێزی گوفتگتۆ، ئەویش بە ئامادەبونی نەتەوەیەكگرتووەكان لە پێناو‎ كۆتای ھێنانی یەكجاری بە گەمەكانی دەسەڵاتدارانی بەغدا لە پرسی بودجە، ھێزی پێشمەرگە و سنوری مادەی 140 بێنێت و ‎دەرخستنی دادگای فیدارل لە ژێر ركێفی دەسەڵاتی سیاسی خوسەپێنەر و چەسپاندنی یاسا. ھەروەھا جێی سەرسورمانە، سەرۆكی پارلەمانی ئێراق، نوجیفی، لە ووتارێك كە سەفەری ئەم دوایەی خوی بە ئەمریكا، ئاماژە بەوە دەكات، كە ئێراق توشت قەیران بوتەوە و فیدرالی تەنیا چارەسەرە. ھم، ئەمە ئەو راستی یە بومان دیار دەكات، ھیچ كام لە سەركردە سەرەكی یەكانی ئێراق ھەتا ئێستاش بروایان بە سیستەمی فیدرالی ئێراقی یان نەبویە و نی یانە. بویە، ‎‎‎ناكرێت كورد لە ئێراقێكدا بێت، كە حكومەت بو خوی پێشەلكەری سەرەكی یاسای پەسەند كراو بێت، و لایەنەكانی دیكە ملكەج بە پابەند بون بە بریاری سیاسی خوی بكات. ‎ ‎‎لێكدانەوەی گشتی بو دوخی ئێستا ئەوە دەردەخاتەوە، بەغدا ھەولی جدی دەدات‎ بارگرژی یەكی یەكجار گەورە بو ھەرێمی كوردستان لە سەر ئاستی پەیوەندی نێودەولەتی و ھەرێمایەتی دروست بكات. بەغدا بە متمانەوە ھەولی بەرتەسك كردنی پەویوەندی یەكانی ھەرێم لە سەر ئاستی نێودەوڵەتی دەدات. سیاسەتێك، كە تەنگ بە ھەرێم دەچنێت و دوخەكە یەكجار ناجێگیر دەكات. ئەویش رێگریكردن لە ئازادی سەركردایەتی سیاسی ھەرێمی كوردستان.لێرەدا بەغدا هیچ رێگەیەك جگە لە شەرٍكردن و یەكڵاكردنەوەی لە بەردەم بەغدا و هەولێر ناهێلێتەوە