ئەوە رەوشەی لە رابردوو ئێستا بە سەر میللەتی كورد دا گوزەر دەكات لە ئەنجامی دروستكردنی كۆیلە و دەستێوەردانەكانی بەغدا و وڵاتانی ئیقلیمیە بۆ تێكدانی یەكریزی و سەقامگیری بە ئامانجی لاوازكردنی كورد و پاشگوێ خستنی مافەرەواكانییەتی .تا كورد لە چوارچێوەی رژێمی بەغدا بمێنێتەوە بەردوام لە ژێر هەرٍەشە و گوشاردایە ، بەردەوام دەبێ چاوەروانی ئەوە بكەین كە داگیر بكرێن و ئەنفاڵ و ئابڵوقە بدرێن . بۆیە ناكرێت كورد چارەنووسی خۆی بە دەوڵەتێكەوە گرێبدات كە هیچ ئایندەیەكی دیاری نییە. مانەوەی كورد لە چوارچێوەی عێراقێكی بە میلیشیاكراودا، دوور لە دەسەڵاتێكی دیموكراسی و پابەند بە بنەماكانی شەراكەت، مەزنترین هەڕەشەیە لەسەر ئایندەی سیاسیی هەرێمی كوردستان و ئەگەر كورد بە شێوەیەكی خێرا هەنگاو نەهاوێژێت بۆ دووركەوتنەوە لە بەغدا، هەموو دەستكەوتەكانی دەكەونە بەر هەڕەشە و مەترسیی راستەقینە
دۆخی رۆژهەڵاتی ناوین لە ئاشوبێكی گەورەدایە، عێراق و كوردستان چەقی ئاشوبەكەن. پێ دەچێت شەڕی دنیای سوننە و دنیای شیعە كە خۆی لە سعودیە و ئێراندا دەبینێتەوە، شەڕی ئایندەی نزیكی ناوچەكە بێت. ئەڵبەتە وەكو جەنگە كلاسیكییەكانی نێوان دوو دەوڵەت نا، بەڵكو لەڕێی كاراكتەرە لۆكاڵییەكانەوە، وەكو ئەوەی ساڵانێكە لە سوریا بەڕێوەدەچێت. بۆیە هەرێمی كوردستان لەڕووی ستراتیژییەوە هەر بە بەهێزی دەمێنێتەوە چونكە توانیی هێرش و دەستدرێژی حەشد و سوپای پاسداران و سوپای عێراق تێكبشكێنێت. ئەمەش وایكرد كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی بێتە سەر هێڵ و پشتیوانیی كوردستانێكی بەهێز بكات. ئاماژەكان روون و ئاشكران كە عێراق تەنیا لەگەڵ هەرێمی كوردستان تەنیا كات بە فیرۆ دەدات ـ سەرٍەرای گوشارە نێودەوڵەتییەكان تا ئێستا هیچ گۆڕانكارییەكی گەورە لە ڕەوشەكە ڕوو نادات، بۆیە پێدەچێت بارودۆخەكە تا ڕادەیەكی زۆر بە هەڵواسراوی بمێنێتەوە و كات بە فیرۆ بدات بە تایبەت گفتگۆی راستەوخۆی نێوان هەولێر وبەغدا كە دەسەڵاتدارانی عێراق ترسیان لە جێبەجێی كردنی ماددە دەستوورییەكان و بەتایبەت 140 هەیە.
رژێمی ئێستای عێراق دوای ڕوخانی فاشیزمی بەعسییەوە لە غیابی دەوڵەتدا دەژی، لەخۆڕا نیە ئینتیمای تاكی عێراقی بەردەوام ڕوو لەو ڕووبەرانەیە كە دەكەونە دەرەوەی دەوڵەتەوە؛ گروپی تائیفی، خێڵ، ...هتد. لە باتی هەوڵی چڕكردنەوەی دەسەڵات له ‌دەستی تاكەكەس و تاكە گروپ و تاكە سەنتەرێكدا، دەبێت هەوڵی دیسێنترالیزەكردنی دەسەڵات بدرێت. بێ‌ دیسێنترالیزەكردنی دەسەڵات و دابەشكردنی عێراق، هیچ حكومەتێك ناتوانێت حكومەتێكی جێگیر و لەڕووی نوێنەرایەتیەوە نوێنەری هەموو گەلانی عێراق بێت.
دەستور لەسەر دەستی خودی ئەو نوخبەیەی ئێستا دەسەڵاتداری عێراقن، كرایە كۆمەڵێك كاغەزی بێ نرخ. ئەوەی ئێستا عێراق بەڕێوەدەبات دەستور نیە، مەرجەعی شیعییە، ئەوەی لە عێراق كاری پێ دەكرێت دیموكراسی نیە، بەڵكو حوكمی فەتوایە.ئێمەی كورد لە عێراق ڕووبەڕوو لەبەردەم مۆدێلێكی زۆر مەترسیداری دەوڵەتداریداین ، مۆدێلێك كە پێویستە هەموومان لێی بترسین، ئەگەر دەوڵەتی بەعسی مۆدێلی سەپاندنی حوكمی كەمینە بووبێت بەسەر زۆرینەدا، ئەوا مۆدێلی دەوڵەتی شیعی مۆدێلی سەپاندنی حوكمی زۆرینەیە بەسەر كەمینەدا. ئەو زۆرینەیەی كە تەنها وەكو زۆرینە و كەمینە لە دیموكراتی حاڵی بووە.
ئەم سیاسەتی خۆسەپاندنەی نوخبەی شیعەی دەسەڵاتدار لەسەر پرۆسەی سیاسی، نەك هەر وای لە ئەمریكا نەكرد پێگەی خۆی بەكاربێنێ بۆ گوشار خستنە سەر بەغدا تاوەكو پابەندی دەستوور و پرۆسەی دیموكراسی بێت، بەڵكو تەنانەت دوای شكستی لیستەكەی مالیكی لە هەڵبژاردنەكانی 2010، بە پاڵپشتیی ئیدارەی ئوباما دووبارە نوری مالیكی پۆستی سەرۆك وەزیرانی وەرگرتەوە. بە تایبەتی ئەوكات روانگە و تێڕوانینی ئەمریكا بەو شێوەیە بوو كە مالیكی كەسێكی عەلمانییە و كەمتر لەژێر هەژموونی ئێراندایە و پاڵپشتیكردنی دەبێتە هۆی زیاتر سەقامگیركردنی عێراق و كەمكردنەوەی رۆڵی ئێران لە پرۆسەی سیاسیدا. لەلایەكی تریشەوە ئیدارەی ئۆمابا وای دەبینی كە بە پاڵپشتیكردنی مالیكی دەتوانێت هێزەكانی لە عێراقدا بەبێ كێشە بكێشێتەوە. بەتایبەت ئەوكات ئەمریكا سیاسەتی خۆكێشانەوە لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاستی پەیڕەو دەكرد و قورسایی سیاسی خۆی زیاتر خستبووە سەر ئاسیای دوور.
دەرئەنجامی هەوڵە خۆسەپێنەرەكانی مالیكی و پێكهاتەی شیعە، ئێستا عێراق بووەتە مەیدانی هەرە سەرەكیی ململانێ و شەڕی تایفیی نێوان شیعە و سوننە و بەهێزبوونی گرووپە تیرۆریستەكان. عێراق نەك هەر نەبوو بە مۆدێلێكی دیموكراسی بۆ دەوڵەتانی دەوروبەر، بەڵكو بووە سەرچاوەی سەرەكی هەناردەكردنی ناسەقامگیری و شەڕی تایفی لە ناوچەكەدا. دوای 14 ساڵ لە فەرمانڕەوایی شیعە، لە عێراقدا هەموو شتێك هەیە جگە لە دەوڵەت، ئەم وڵاتە بە تەواوەتی بە میلیشیایی كراوە و بە سەدان گرووپ و هێزی میلیشیا دروستبوونە كە لەژێر كۆنترۆڵی حكومەتدا نین و ئەگەری زۆر هەیە لە ئایندەیەكی نزیكدا دەست بەسەر تەواوی دەسەڵاتدا بگرن


كاتێ‌ رژێمی عێراق بەپاڵپشتی سوپای پاسداران و حەشدی شیعی لە دوای 16ی ئۆكتۆبەر، كەركووك و خورماتووی داگیر كرد و بە دەیان خرووقاتی لەو ناوچانە ئەنجام دا و تا ئێستاش بەردەوامە، دەستی بەسەر نەوتی كەركووكدا گرتووە و بۆ ئێرانی ڕەوانە دەكات و خەڵكی كوردستان سزا دەدات، فرۆكەخانەكانی داخستووە و سنوورەكانی داخستووە، هەر بەوەش نەوەستاوە، بە هاوكاریی وڵاتانی دەوروبەر بەردەوام دەیەوێت هێرش بكاتە سەر خەڵكی كوردستان، ئەوەش پێچەوانەی دەستوور و یاسایە، كە دەنگیان بۆ داوە.ئەو عەقڵیەتەی كە ئێستا رژێمی بەغدای تاران بەڕێوە دەبات، لەگەڵ دروستبوونی عێراق ئەو عەقڵیەتە هەر هەیە، عەقڵیەتی پەنابردن بۆ هێزی دەرەكی بۆ لێدانی ئەم گەلە، لەكاتی مەلیك فەیسەڵەوە پەنا برایە بەر ئینگلیز و فڕۆكەكانی ئەو وڵاتە، كە كوردستان بۆردومان بكەن، بۆیە هەموو كاتێك حكوومەتی عێراق ئەگەر توانای هەبووبێت پەنایان بردووەتە بەر دەسەڵاتی دەرەكی بۆ ئەوەی بەكاری بهێنن دژی گەلی كوردستان، ئەوەش ڕەنگدانەوەی قەیرانی دەوڵەتی عێراقە.
ئەوەی لە ئێستادا حەیدەر عەبادی، سەرۆك وەزیرانی بەغدا دەیكات تەنیا وەرەقەیەكی پڕۆپاگەندەیە بۆ هەڵبژاردنی داهاتوو كە وا خۆی دیار دەخات كە زاڵ بوومە بەسەر داعشدا، حەیدەر عەبادی و مالیكی و هەموو ئەوانەی دژایەتیی میللەتی كورد دەكەن، هەمان عەقڵیەتی ڕژێمەكلتلا پێشووتری عێراق پەیڕەو دەكەن، ئەویش سەرچاوەی گرتووە لەو ڕق و كینەی كە هەیانە بەرامبەر بە دۆزی كورد، ئەو پەروەردە و عەقڵیەتەیە، بۆیە ناتوانن لە عێراق بە هیچ شێوەیەك ئۆقرەیی سیاسی و ئۆقرەیی ئاسایشی ئەو وڵاتە سەقامگیری بكەن.
رژێمی مەزهەبی عێراق هەر كارتێكی پێی بووە بەرامبەر بە كورد بەكاری هێناوە، بودجە و مووچەی فەرمانبەرانی كوردستان ڕەوانە ناكەن، كوردستان سزا دەدەن بە داخستنی فڕۆكەخانەكان و سنوورەكان، هەوڵ دەدەن سنوورەكان بخەنەوە ژێر دەسەڵاتی خۆیان، لە كاتێكدا بە پێی یاسا و دەستووری عێراق مافی خۆمانە كە ئەو سنوورانە بەڕێوە ببەین، چونكە ئەو سنوورانە پێش 2003 هەر بە دەست ئێمەوە بوون، بۆیە ئەوەی دەیكەن تەنیا بۆ ڕەزامەندیی وڵاتانی دراوسێ و بانگەشەی ناو خۆیانە.بەكارهێنانی گوشار ، داگیركاری وئەو ئابلۆقەدانەی بەرامبەر بە میللەتی كورد ئەنجامی دەدات، ئەوان بە ڕای گشتیی جیهان دەڵێن، ئێوە پاڵ بە گەلی كوردەوە بنێن بۆ ئەوەی جیا بێتەوە، ئەوان ئەو حاڵەتیان دروست كردووە، ئێمەش دەبێ بۆ جیهان باسی بكەین، كە ئێمە چۆن لەو عێراقەدا دەژین، بۆیە دەبێ جیهان تێبگات كە ئێمە لەگەڵ چ عەقڵیەتێك دەژین.