خاكی كوردستان بە خوێنی پێشمەرگە ئاودراوە و داری ئازادی و سەربەستی و سەرفرازیی لێی گەشەكردووە و ئێستاكەش بەرهەمی ئەو ماندبوونە بەدیهێنانی دەوڵەتی سەربەخۆیی كوردستانە. لە راستیدا كاتێك كە سەرۆك مسعود بارزانی دەڵێ: دەوڵەتی سەربەخۆیی كوردستان نە خەونە و نە دەنگۆیە، بەڵكو ئامانجێكە و بۆ هێنانە دی دەست بە هەنگاوی كردەیی دەكەین، ئەمە پەیامێكە بۆ هەموو گەلان و دەوڵەتان كە گەلی كوردستان دەست لەو مافەی هەڵناگرێ، بۆیە دەبێ هەموو لایەكمان جەماوەر و سەرجەم هێزو لایەنەكانی كوردستان پاڵپشت بین بۆ بەدیهێنانی سەربەخۆیی كوردستان.رۆژی 25-9 رۆژێكی مێژووییە لەمیژووی خەباتی كوردستان و حیزبەكان، جەماوەر، رێكخراوەكان، دەزگاكان، هەموو چین و تویژەكان دەبێ بەدەنگ ئەو رۆژەوە بچین و دەنگ بەلێ بۆ جیابوونەوە و سەربەخۆیی كوردستان بدەین و ئەمەش مێژووەكە گەلی كوردستان بەخوێن نووسیویەتیەوە.كوردستان دانپێدانانێكی نێودەوڵەتی هەیەو، لەناو هاوكێشە نوێیەكانی ناوچەكەش، پێگەیەكی تری هەیە و هەرچی لەناوچەكە بكرێ بێ كورد ناكرێ، بۆیە كاتی هاتووە نەخشەی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست گۆڕانكاری بەسەربێت، وەكو كێشەكانی رۆژئاوای سەدەی هەژدەهەم، رێككەوتنێكی گەورەی لەنێوان دەوڵەتە زڵهێزەكان ‌و دەوڵەتەكانی هەرێمایەتی ببەسترێت‌، كاتی ئەوە هاتووە گەڵان بگەنە مافی چارەنووسی خۆیان و گەلی كوردستانیش بەمافی چارەنووسی خۆی بگات و كورد جارێكی دیكە بەوە رازی نابێ سایكس بیكۆ و لۆزانێكی دیكەی لەدژدا بكرێ. پێشمەرگە ناوچەیەكی زۆری رزگار كردووە لە كوردستان و عێراق و لێرەو لەوێ باس لەوە دەكرێ كە دەبێ لە هەندێ ناوچە بكشێتەوە بەڵام ئەوە غەدرەو و مەحالە لەبەر ئەوەی ئەو ناوچانە بەخوێنی پێشمەرگە رزگاكراون،‌ بۆیە خیانەتە لەخوێنی شەهیدان گەر لەو ناوچانە بكشێینەوە، ماوەیەكی زۆریشە هەر نەبێت لەبەشێكی ئەو ناوچانە پێشمەرگە هەبوون، لەدوای ئەو رووداوانەی ئەو ماوەیەو پاشەكشەی سوپای عێراق ئەركی خۆیان نواندووەو پێموایە پێكهاتەكانی دانیشتووی ئەو ناوچانە سوپاسگوزارن بۆ پێشمەرگە، چونكە ئەگەر هێزی پێشمەرگە نەبووایە داعش لەو ناوچانە دەبوو، بۆیە هەموو لایەك درك بەوە دەكەن ئەگەر هێزی پێشمەرگە نەبووایە، كارەسات و مەینەتییەكە زۆر گەورەتر لە عێراق روویدەدا، بۆیە پێویستە بەغدا هاوكاری هێزی پێشمەرگە بكات بۆ ئەوەی بتوانێت بەرگریی زیاتر لەو ناوچانە بكات.دەبێ‌ ئەو مافەرەوایە كە بەخوێن بەدەستهاتووە بیپارێزین و ئەو ماف و ئاواتە لەمێژینەیەش بە بەڵی بۆ " ریفراندۆمی سەربەخۆیی " بەدەست بێنین .


پێویستە ئێمەی كورد لە رێگەی ریفراندۆمەوە ئەو مافە رەوایە بەدەست بێنین و زیاتر دوای نەخەین، هیچ كەس و لایەنێك مافی ئەوەی نیە ڕێگریمان لێ بكات، چونكە ریفراندۆم پرۆسەیەكی نیشتمانییە و پێویستە هەمووان پشتیوانی بن.دیارە جیابونەوەی ھەرێمی كوردستان بێ كەند و كوسپ نابێت، ھەم لە سەر ئاستی ھەرێمایەتی و ھەمیش جیھانی و بگرە ناوخوی. ئەوی ئاماژە پێكراوە، یەكێك لە فاكتەرە ھەرە گرینگەكان كە وەكو كوسپ دێتە دیتن بەردەم ھەرێمی كوردستان ، بابەتی سەروەری ناوخویە، كە جێگای بایەخ و گرینگی پێدانە بەھێزبكرێت. ھەر چەندە ھەرێمی كوردستان لە روی پێگەكانی دەوڵەت، ھەمو ئەو فاكتەرانەی بەر دەستە كە لە كونڤانسیونی مونتێڤیدیوی سالی 1933 ئاماژە پێكراوە. ئەمانەش بەشێكی پێكھێنەری‎ پرینسیپە سەرەتایەكانی‎ " دەوڵەتداری " دێنە ھەژماردن، كە لەوانەش بونی خەلك/نەتەوە، سنوری دەستنیشانكراو، حكومەتێك كە لە توانای دا ھەبێت ئەركەكان راپەرێنێت،واتە پەیوەندی لە گەل دەوڵەتانی دیكە دروست بكات. بەلام، ناكوكی سیاسی لایەنەكان ‎تەحدیاتی سیاسی بەردەم ھەرێمی كوردستانی گەورەتركردوتەوە بە تایبەتی ‎لە بواری ئیداری و سیاسی یەوە، و بگرە پێگەی ھەرێم لە روی پشتگیری نێو دەوڵەتی و ھەرێمایەتی لاواز دەكات. ئەمە لە روی پراكتیكی دەسەڵاتداری پەیوەندیدارە بە دەولەتداری كورد و دروستكردنی سەقامگیری ناوخوی و دەرەكی. لە روی‎ تەجروبەی دیموكراسی و فرەحزبایەتی ‎یەوە، ھەرێمی كوردستان ھەتا رادەیەكی باشتر و بەرفراون توانیویەتی نمونەیەكی بەرچاو بێت لە روژھەلاتی ناوەراست بە لە بەر چاو گرتنی ئەم ماوە كورتەی دەسەڵاتداری رەسەنی كوردی. ریفراندۆم چارەنووسی گەلێك دیاری دەكات، ئەو گەلە بەرەو دەوڵەت بوون دەبات، بۆیە ریفراندۆم شتێكی گەورە و مێژوویی و نەتەوەییە، هەنگاوێكی ستراتیژییە، ئەو بڕیارە لە كۆبوونەوەی سەرۆكی و هەرێم و لایەنە سیاسییەكان بڕیاری لەسەر دراوە، زۆربەی زۆری لایەنەكان بە پێكهاتەكانیشەوە چ ئەوانەی لەناو پەرلەمان، چ ئەوانەی دەرەوەی پەرلەمان، بڕیاریان لەبارەی ڕیفراندۆمەوە داوە و پشتگیرییان كردووە، بۆیە ناتواندرێت، باس لەوە بكرێت، كە پرۆسەكە حزبییە، چونكە زۆرینەی لایەنەكانی هەرێم لەگەڵ ئەو پرۆسەیەدان، كە ریفراندۆم ئەنجام بدرێت، ریفراندۆمەش بۆ سەربەخۆیی كوردستانە، بۆیە زۆر پێویستە لایەنە سیاسییەكان سوود لەو دەرفەتە وەربگرن، چونكە دەرفەتێكی زێرینە بۆ گەلەكەمان و نابێت لە دەست خۆمانی بدەین

نزیكەی سێ‌ دەیەیە كە هەرێمی كوردستان لە هەموو روویەكەوە سەربەخۆیە ، خاوەن زمان ، ئەدەب و كولتوور ، سووپا ، پەرلەمان ، ئاڵا و خاكی خۆیەتی.هەروەها تەنانەت سنووری جۆگرافی كورد لەگەڵ عەرەبی عێراق جیاكراوەتەوە.نەوەی تازەی عێراق پێویستە پەنا بۆ ئینگلیزی ببات بۆ ئەوەی پەیوەندی لە گەڵ نەوەی تازەی كورد بكات كە عەرەبیان باش نییە و مەیلیان بۆ ئینگلیزیە.بۆیە لە كوردستان ، سوودمەندی سێیەم بریتی دەبێت لە زمانی ئینگلیزی نەك عەرەبسنووری نێوان هەرێمی كوردستان و بەغدا بەشێوەیەكی كردەیی دابەشبووە.ئەم دابەشبوونە وای كردووە كە دابڕانێكی جۆگرافی لە نێوان كۆمەڵانی خەڵك ئەم ناوچانە دروست بێت كە لە ژێر عێراق و هەرێمی كوردستان دان. دەنگدانی بەڵی بۆ تاكی كورد گرنگە چونكە دەبێتە ئامرازێكی بەهێز بۆ پشتگیریكردن لە سەربەخۆیی بەتایبەتی كە شاندە كوردستانیەكان بۆ دانووستان لەگەڵ حكوومەتی ناوەندی عێراق بەكار بهێنن.بۆیە پێویستە كوردستان بەشێوەیەكی یاسایی دەنگ و ئیرادەی راست و دروستی گەلەكەی بەجیهان ڕابگەیەنێت و ئەوانیش پشتیوان بن بۆ دەوڵەتی سەربەخۆیی كوردستان. میللەتی كورد ماوەی چەندین ساڵە كە داوای سەربەخۆیی دەكەن.لە مانگی نیساندا كورد لە عێراق هێمای بۆ ئەنجاندانی ریفراندوم بۆ سەربەخۆیی كوردستانی كرد كاتێك داعش تێكشكێندرا.ئێستا كە داعش لە مووسڵ لە شكاندایە ، هەلێكی باش بۆ كورد هاتۆتە پێش و بڕیاری لەسەر ئەنجامدانی ریفراندومی دا.بۆیە ئێستا داواكردنی بۆ سەربەخۆیی بووەتە شتێكی ئاسایی لە ناوەندە جیهانییەكاندا