دەوڵەت ل پێنگاڤا ئێکێ بازنەکە بو دەوڕدانا نەتەوەکێ ل ناڤ چەندان نەتەوێن جیاواز، نەخاسمە کو ئەو نەتەوە ل ژێڕ هەڕەشا ژناڤچونێ بیت لژێڕ دەستێ نەتەوێن سەڕدەست(ئەو لایەنێن دەسەڵات دەستیدا یان زوڕینە ل ناڤ دەوڵەتێ)، ژماڕەکا زوڕا نەتەوا ل ئەگەڕێ بێخودانی و بێ دەوڵەتیێ یێن ناڤچوی و شێنواڕێن وان وەکو کلتوڕێ دەوڵەتێ دهێتە بکاڕئینان، بتایبەت ل ناڤ وڵاتێ ئیڕانێ و چینێدا، هەڕوەها زوڕ ل نەتەوا هەڕەشە لناڤچونێ یا لسەر لبەڕنەبونا قەواڕەک(ستاتویەک) بو برێڤە بڕن و سەغبێڕیکڕن هەڕوەکو نەتەوێ بەلوج ل ئیرانێ و چەڕکەس ل سوڕیا و سەدان نەتەوێن دی کو ل جیهانێ یان هەڕەشا لناڤچونێ لسەڕە یانیش یێن لناڤچوی و وەک نەتەوە نەمانە، نەتەوا کوڕد ئێکە ل وان نەتەوا کو هەڕەشەکا مەزن یا لسەڕ و هەوڵێن جدی دهێنە دان بو ناڤبڕنا نەتەوێ کوڕد، هەڕوەکو لسەڕدەمەکێ ل توڕکیا دگوتە کوڕدا توڕکێن چیایی و ل سوڕیا کوڕد بێبەش دکڕن ل ڕەگەزنامێ و ل ئێڕانێ کوڕد دهێنە بداڕڤەکڕن لسەر دوزا نەتەوی، سەڕەڕای ڤێ چەندێ ل ڤان دەوڵەتا خواندن بزمانێ کوڕدی نینە هەڕوەکو ل کوڕدستانا باشوڕ خواندن ب زمانێ کوڕدی نەبو هەتا ساڵا1992 و دامەزڕاندنا حکومەتا هەڕێما کوڕدستانێ، ئەڤ هەوڵە بەشەکن ژ هەوڵێن ناڤبڕانا نەتەوەکێ و نەهێلانا کلتوڕێ نەتەوی و هاوڵاتیەکێ کوڕد نەتەوە، ل ڤی سەڕدەمی بهەمان شێوە زوڕ هەوڵ هەنە بو ژناڤبڕنا نەتەوێ کوڕد ل هەڕچاڕ پاڕچا، لێ ئەوا من دڤێت تەڕکیزێ بکەمە سەر کوڕدستانا باشوڕە، دەمێ حکومەتا عێڕاقێ ڕێگڕی کڕ ل جێبەجێبونا مادێ 140 وان دڤیا بەشەک ل نەتەوا باشوڕ ژێڤەبکەن، هەڕوەها دەما حکومەتا عێڕاق ئوپەڕاسیونا دیجلە ڕێکخستی بو باشوڕێ کەڕکوکێ و بودجێ کوڕدستانێ بری و کوڕدستان ئێخستە دناڤ جەنگێ تیڕوڕێ، وان دڤیا نەتەوێ کوڕد نەهێلن، دەمێ سەڕکڕدێن عێڕاقێ بەحسێ ئێکپاڕچەیی و یەکگڕتوییا عێڕاقێ دکەن وان دڤێت جاڕەکادی هەوڵا نەهێلانا نەتەوا کوڕد بدەن، دەما کوڕدستان بەحسێ سەربەخویێ و دیموکراسیێ و ئازادیێ و مافێ مڕوڤ و مافێ کێمە ئاین و نەتەوا دکەت، نیشانا بهێزیا کوڕدستانێ یە ل ڕویێ ئابوڕی و سیاسی و دپلوماسی، کوڕدستان هەڵگڕێ پەیاما مڕوڤایەتیێ یە، لسەڕ ئاستێ ڕوژهەڵاتا ناڤین نینە مللەتەک وەکی کوڕدستانێ و هاوڵاتیێن کوڕد خودان سوز و پەیاما ئاشتیێ و ڕێزگڕتنا پێکهاتێن جیاواز، مللەتێ کوڕد ژمێژەیە بریاڕا خو یادای، ئەو نا ڤەگەڕێنە پاش، نە هەرەشە و نە کوشتن و نە برسیکڕن و نە چاڤ سوڕکڕن نەشێن ئیرادا مللەتێ کوڕد لاوازبکەن، پشتی سەربەخویا کوڕدستانێ دێ دیاربیت کانێ خودانێت پەیاما مڕوڤایەتی و ئاشتیێ کینە، سەدەها ساڵە زوڵم و بێڕێزی ل مافێ کوڕدا دهێتە کڕن و چو جاڕەکێ کوڕدا هزرا توڵڤەکڕن و دوباڕەکڕنا زوڵمێ نەدایە، ل مێژوویا کەڤن دیاڕدبیت کو مللەتێن دی شوڕەشێن کڕی و سەرکڕدێن خو یێن ناڤبری و هانا خویا گەهاندیە کوڕدا بو برێڤە بردنا خو، نمونا وێ شوڕەشێ، شوڕەشا مللەتێ(مننا) یە ل هەڕێما موکڕیان ل 600 پێش زایین، پشتی کو دەسەڵاتداڕێ وان زوڵم ل گەلێ خو کڕی ئەو ڕابون ب کوشتن و ژناڤبرنا دەسەڵاتداڕێن خۆ و هانا خو گەهاندا ئیمپڕاتوڕا (ماد) و سەڕکڕدە ( کەی ئەخسەر) بو بڕێڤە برنا هەڕێما خۆ، لڤێڕە دیاڕدبیت کو مللەتێ کوڕد خودان هێزا برێڤەبرن و دەسەڵاتداڕیێ یە، هەڕچەندە زوڕ هەوڵێن هەی بو شکاندنا ئیرادا مللەتێ کوڕد بۆ برێڤەبرنێ و سەربەخویێ لێ باوەڕناکەم ئەڤ هەوڵە سەربگڕن، چونکو بریاڕەک ئەگەڕ گەل بدەت دێ بو گەلی بیت و گەل دێ پاڕێزگاڕیا بریاڕا خوکەت. ژ بو نەتەوا کوڕد ل باشوڕ باشتڕین کڕیاڕ بریتیە ل بەڕدەوامیدان ب ڕێزگڕتنا هەمی ئول و نەتەوا و هەووڵدان بۆ سەربەخویێ، چونکو چاڤێ دەوڵەتا عێڕاقێ یا وێ چەندێ کو جاڕەکادی هەوڵا ژناڤبرنا مللەتێ مەبدەت و نەتەوا مە نەهێلیت، لەوڕا دەوڵەت دێ شێتن نەتەوا کوڕد ژناڤچونێ پاڕێزیت و کلتوڕێ کوڕدی پاڕێزیت.