د سیستەمێ پەروەردەیێ ھەڤچەرخ دا شێوازێ پرسیارکرنێ وەک ئالاڤەک بۆ ئازراندنا ھزرێ ب ڕێکەکا سەرکەفتی ھاتیە ھژمارتن، کۆ لڤێ گۆتارێ ما یا ڤیای مفای ژێ وەربگرین بۆ گەنگەشا بابەتەکێ وەکی ڕیفراندۆمێ. ئایا کەس ھەیە نزانیتن کا ڕیفراندۆم چیە؟ ئایا دزانن ئێکە ژ ڕێکێن دیمۆکراسیانە یێن دەربڕین ژ مافێن ڕەوایێن خۆ لدۆر بابەتێن گرنگێن جڤاکی و سیاسی؟ بۆچی گرنگە بۆ سەبخۆبوونا کوردستانێ بھێتەکرن؟ کی تێدا مفادارە؟ کی ژی زیانمەند؟ بۆچی ھندەک دژاتییا وێ دکەن؟ کەسانەک دیتر کرییە کارەک پیرۆز و مەزنترین ئارمانجا ژیانێ؟ بۆچی فەلسەفا ژیانا ھندەکان تێ:دانا وێ یە؟ بۆچی ئەوێن دی وەسا نینن؟ بۆچی پێشتر نەھاتیەکرن؟ ئەگەر چیە نۆکە بەحسەکێ گەرم و گۆڕە؟ جەنابێ سەرۆک بارزانی لڤی ژیێ مەزن چ دڤێت؟ و ل جھێن دیتر گەنجێن ھەین تنێ ڕابردوویەکێ ڕەش دبینن؟ بۆچی ئەو ئاسۆیێن گەش ناخوینن؟
بۆچی پشکەک مەزن دگەل باوەرا جەنابێ بارزانی نە؟ چی د مەژیێ وان دایە؟ بۆچی ھندەک دیتر ھێشتان تێناگەھن؟ چی د کلۆخێ سەرێ وان دایە؟ کی ل بەندا ھاتنا وێ ڕۆژێ یە؟ کی ل پشتا نەیارێن وێ نە؟ چیە ھندەک عەرەب دگەلدانە؟ بۆچی ھندەکان ژی نەڤێتن؟ ئیرانێ چ دڤێتن؟ پالدەرێ نەڤیانا وی وەلاتی چیە؟ ئایا جیھان ل پشتا کیژ تاخمی یە: بەلێ یان نەخێران؟ کێ چرایێ کەسک ھلکرییە؟ کی ژی چرایێ سۆر و کی یێ زەر؟ ھەتا کەنگی کوردستانی بێھنا خۆ فرە بکەن؟
ھەتا کەنگی ئەم ل ھیڤییا ئەنفالکرن و کێمیاباران و وێرانکرنا گۆند و باژێڕان بین؟ ھەتا چەند ھزار سالێن دیتر خزمەتکارێن کەسێن ناسیۆنالیست و خۆپەرێست بین و وان منەت پێنەھەی؟ باشە سەد سالە سایکس-پیکۆ، ڕەوایە سەد و ھزار سالێن دیتر ژی خۆ ل پەیماننامەک دیتر وەکی وێ بگرین؟ باشە پا مافێ شەھید و بریندار و خوینا وان و ڕۆھندەکێن زارۆک وان چی؟ کا مافێ زارۆک و کەس و کارێن ئەنفال و حەلەبچە و گەرمیان و بارزان و بەھدینان و فەیلیان؟ و کا یێن ئەوانێن دیتر؟ ئەگەر نە دەولەتا کوردستانێ بیتن کی دێ وی مافی ستینیتن؟ ئەڤە دەھان سالە مادا (١٤٠) وەکی خۆیە، پا کەنگی ھێتە جێبەجێکرن؟
ھەر کەسێ دھێت یان زەڕقاوییە یان سەدامە یان بەغدادی، پا ئەڤا دیتر چیە؟ ھەکەر " حەسەن کەچەل" و "کەچەل حەسەن" وەکی ئێکە، بۆچی ئەم ل ھیڤیا وانین؟ ھەمیا پەترۆلا مە بۆ نەمانا کرە کەرەستە، پا مە ئەو زێڕ بۆچیە؟ باشە مانە ھەکەر ئەمریکا و ئەورۆپی و ڕۆس وێ ببەن ھیچ نەبیتن سەرێ مە نابڕن و کچێن مە کرێت ناکەن و نافرۆشن؟ بۆچی بۆ عەرەبێن شۆڤینی و ناسیۆنالیست بیتن مە پێ ئەنفال بکەن؟ بۆچی ئیرانی بخۆن پۆل پۆل گەنجێن مە ل سێدارێ بدەن؟ بۆچی تورک ببەن و بەرھەم تاوانێن پیران و ئارارات و ئاگری و نەھری و دێرسم و ... ھتد، بیتن؟
بۆچی ئەڤ نەتەوە ڤان تاوانان لدژی مە دکەن؟ چونکی کافرین؟ یان سۆننەنە؟ یان شێعەنە؟ یان تنێ چونکی کوردین؟ و تنێ مە دڤێت ئازاد و سەربەست و سەربخۆبین و وەکی مرۆڤان بژین؟ ئایا مە وەلاتێ کەسەکێ داگیر کرییە؟ ئایا ئەم ل چەکێ ئەتۆمی و کێمیاوی گەڕھاینە؟ ئایا کوردستانیان داخازا گھۆڕینا ئایینی کرییە؟ ئایا مە کچ و ژنێن خەلکێ کرینە جاریە و فرۆتینە؟
ئایا مە برایێن تورکێن تۆرانیو عەرەبێن سامی و پارسێن ئاریایی کێمیاباران و ئەنفال و تالان کرینە؟ باشە ژبلی ژیانەکا ئاسایی و ئاسوودەییا دەروونی و جڤاکی مە چی ژ کێ خواستیە؟ ئایا ئەڤ داخوازییە تاوانن؟ ھەکەر تاوانە د کیژ بڕگا دستووری یان پەیماننامێن جیھانی و پەرتووکێن ئایینی دا ھاتیەگۆتن؟ ئایا ئەگەر نەحەز ڤێ چەندێ بۆ مە حەز ناکەن، بۆچی دڤیا کوردەک وەسا بیتن؟ باشە ئەڤە ویژدانە مرۆڤ نەیارێ خۆ و نیشتمانێ خۆ و خەلکێ وێ بیتن؟ باشە ھەکەر ئەڤە نە شەرم بیتن، پا شەرم د چی دایە؟ مرۆڤی دۆست و کوردێن ھۆسا ھەبن دوژمن بۆ چنە؟
کوردستان مالا مە ھەمیانە، بۆچی ھندەکان یا نەخۆش بۆ مالا خۆ دڤێتن؟ کی دێ بێژیتن ئەڤ تۆخمە مرۆڤە ژ لایەنێ سایکۆلۆژیڤە تەواو و دروستن؟ بۆ کێ بێژی وەرە خەنجەرێ ل پشتا مالباتا خۆ بدە دێ وەکەتن؟ ئایا دین و ھار و شێتەک ژی دێ وی کاری کەتن؟ باشە ئاقلێ کوردان بۆ کەنگییە؟ بۆچیە ئەو مەژیێ بڤی ڕەنگی دگەل خۆ و مالباتا خۆ بکەتن؟ ھەتا کەنگی ئەم دێ نڤستی بین؟ دێ دویڤەلانک و خزمەتکارێ نەیارێ خۆ بین؟ بۆچی دەستێ ئێکی ماچی بکەین یێ خۆ و مالباتا خۆ نەکەین؟ بەلێ بنێ پێ خەلکێ بئالیسین؟
بۆچی برایێ ئێک نەبین بەلێ ژنا خەلکێ بین؟ بۆچی ل پشتا ئێکدیتر نەبین بەلێ مستا خەلکێ لسەر دفنا مە بیتن؟ ھەتا کەنگی دێ "دەوێ جەڕباندی" جەڕبینین؟ کەنگی دێ باوەر کەین" ڕەشۆ بدەستێت خۆ ھەکەر دێ ئاڤ وی بەتن"؟ ھەتا کەنگی " پیرێ ... پیرێ ... سەلامعەلێکۆم ...، ئەم ھاتین وە " فەتح" بکەین؟ بۆچی "ب دەستا بدەین و ب پێیان لدیڤ بگەڕھین"؟ بۆچی ئەم ھند سادەنە و یا ش مەڤە" ب کۆلیلکەکێ بھار" دھێت، و ژ بیرا مە دچیتن ئەڤە چەند سەد سال بۆرین و بھار ھەر بۆ مە نەھات؟ دێ کەنگی فێر بین " دلێ نازک ناگەھیتە چ مرادا"؟ بۆچی ئەم وەکی مەلا مەحموودێ دێرشەوی گۆتی" خۆدی خێرا حامدێ خەلیفە بنڤێست"، نابێژین خۆدێ خێرا ئەبووبەکرێ بەغدادی خەلیفێ داعشێ ژی نەنڤێسیتن و کارێ دەولەتبوونێ نەکەین؟ بۆچی ھندەک خۆ ل بەزا ئیرانێ دھلاڤێژن؟ یێن دی ل یا سۆننا؟ یێ دی ل بەزا پەزی و مھا و چێل و گۆلا؟
بۆچی ئەم ل بەزا چارەنڤیسێ و دیرۆکێ و جیھانی َو بەحتێ خۆ خۆ ناھلاڤێژین؟ دێ ھەر ئێک ژ وان چ دەتە مە ھەکەر مە وەکی وان کر؟ تنێ چەرخ و فەلەک نەبیتن، دۆر یا گەھاندییە دەولەتبوونا کوردستانیان؟ ھەرێ ما ئەو دەولەت ژ کەشتیەک ئارام پێڤەتر ھەیە بۆ مە؟ بۆچی ھندەکان دڤێتن ب بزمارا جھێ ڕۆینشتنا خۆ کۆن بکەن؟ باش ما ئەم ھەمی پێکڤە تێدا نینە؟ ما ئەم ھەمی پێکڤە بن ئاڤ نابین؟ ڕکێت ھندەکان یێن چنە؟ باشە وان ڕک و کەرب و کینان ژبلی ئێش و ئازارێن دەروونی و جڤاکی چ گەھاندییە خۆدانێن وان؟
بۆچی کۆڕێن دەیک و بابەکێ دگەل ئێک ھۆسا ڕەفتارێ دکەن؟ باشە پا ھەکەر بەختی ڕوویێ خۆ ل مە وەرگێڕاند دێ تەکبیر چ بیتن؟ دی َھوین بەرسڤا خەلکێ و ئاییندەی چەوا دەن؟ دێ ب چ ڕوویەکی چنە ناڤ دیرۆکێ و خەلکێ دا؟ دێ چەوا مرن؟ دێ بەرسڤا خۆدایێ خۆ چەوا دەن؟ دێ چ بێژن و چ ھێجەتێ گرن؟ دێ چ بێژنە ویژدانێ خۆ؟ بۆچی ھوین نەیارێن دەولەتبوونا کوردستانەکا بریندار و ماندی و بێخۆدانن؟ ...؟؟
*ئەڤ بابەتە ل ژمارا (٢١٤٩) یا ڕۆژناما ئەڤرۆ ل ڕێکەفتی (١٣/٧/٢٠١٧) ل لاپەڕێ (١٣) ھاتیە بەلاڤکرن.