ھەرچەندە ھەرێما کوردستانێ ب سازیێن خوڤە بیست و پێنج سال ل ژیێ خۆ دەرباز کرینە ، دڤان بیست و پێنج سالان زۆر کاودانێن سیاسی و جڤاکی و ئیداری بسەردا ھاتینە . ھەرچەندە دڤان سالاندا خزمەتا زۆر د ھەمی بووران دا ھاتیە کرن ، لێ یا لھەمیێ گرنگتر و ب زەحمەت تر ، راگرتنا بالانسێ سیاسی بوو بتایبەت ل سەرھەلدانا پیرۆزا سالا ١٩٩١ ھەتا رۆخاندنا رژێما بەعسی ل سالا ٢٠٠٣ ێ ، چونکی دوان سالاندا ھەردەم ھەرێما کوردستانێ د مەترسیێ دا و دەولەتێن داگیرکەرێن کوردستانێ ل دەلیڤەرکێ دگەریان بۆ ژناڤبرنا ڤێ سەربوورا کوردستانێ ، لێ سەرکردایەتیا سیاسی یا ھەرێما کوردستانێ بتایبەت سیاسەتا حەکیمانەیا سەرۆک بارزانی سەرەرا دژایەتیا ھندەک وەلاتێن ھەرێمی و ھەبوونا دوو ئابلۆقێن ئابووری لسەر ھەرێما کوردستانێ شیا بالانسی رابگریت و ب رەنگەکێ شاھرەزایی سەرەدەریێ دگەل کاودانان بکەت و د بەڕا ھێدی ھێدی سازیێن ئیداری و دادوەری و لەشکری بەرەڤ پێشڤە برن و ژلایێ دبلۆماسی ژی پەیوەندیێن ھەرێما کوردستانێ گەھاندنە ئاستەکێ ھەرە بلند . پشتی ئاڤاکرنا عیراقا نوی یا بناڤ فیدرال و دیموکرات رۆلێ سەرکردایەتیا سیاسی یا کوردی د ئاڤاکرنا وێ دا و دارشتنا دەرتوورێ ھەردەمیێ عیراقێ بوویە ئەگەرێ زێدەبوونا پشتەڤانیا نیڤ دەولەتی و راکێشانا سرنجا وەلاتێن جیھانێ بۆ ھەرێما کوردستانێ . دیموکراسیەت و پاراستنا مافێ مرۆڤی ل ھەرێما کوردستانێ دیسان دیسان جھێ سرنجا وەلاتێن دیموکراتخوازێن جیھانێ بوو . ھەرچەندە ژلایێ کارگێری و سەروەریا یاسایێ و دادوەریێ ، لدیڤ حەزا خەلکێ کوردستانێ نەبوو ، چونکی ناھێتە ڤەشارتن دڤان سالا ندا تا راددەیەکی گەندەلیێ و نەدادوەریێ سەرھەلدا و سەرۆک بارزانی چەندین پرۆژە و بەرنامە بۆ دارشتن و ڤان بەرناما شیا تا راددەیەکێ باش پێرابوونێن یاسایی بەرامبەر بکەت ، لێ ھێشتا جھێ لدیڤ حەزا خەلکی نی یە . لێ تشتەکێ نوورمالە جڤاکەکێ بێ سەربوور ژلایێ ئیداری ل دەسپێکا خۆدا بڤی رەنگی بیت و ئەز باوەرم ئەڤ دیاردەر ل دەسپێکێ دناڤ ھەمی جاکادا ھەبوونە ، ئەوا جھێ دلخوشیێ ئەوە گاڤێن باش بۆ بنبرکرنا وێ ھاتینە ھاڤێتن . لێ فەرە بزانین کو ھەتا نھو ھەرێما کوردستانێ ب رەنگەکێ یاسایی لبن دلۆڤانی و چارچۆڤێ دەولەتا عیراقا فاشل دایە ژلایێ سیاسی و ئابووری و ئیداری و خودان سەروەری و دەستوورێ خۆ یێ تایبەت نی یە . موزایدێن سیاسی و رکەبەریا حزبایەتی ل ھەرێما کوردستانێ رێگر و ئاستەنگ بوونە بۆ بەرنگاربوونا پێلێن گەندەلیێ و نەداوەریێ ، چونکی ئاستێ رەوشەنبیری و سیاسی یێ جڤاکێ کوردستانێ ل دەسپێکا گەشەکرنێ دایە . بۆ چارەسەرکرنا ڤان پرسان مە پێتڤی ب دەولەتەکا سەربخۆ و دیموکرات ھەیە و ئەگەر ئەم وەکی خەلک حەز بکەین جڤاکەکێ ساخلەم و خودان سەروەری و دەسھەلاتەکا دادوری ئاڤابکەین پێتڤی یە ب کەرنەڤال بشکداریێ ل راپرسیا سەرخۆبوونا کوردستانێ بکەین و ب دەنگێ بەلێ لڤان نەھامەتیان قورتال ببین . جھێ حیبەتیێ یێ ئەو دەنگێن بزاڤا گوڕان یێن بەری نھو بناڤێ دژی گەندەلیێ و نەبوونا دادوەریێ خۆنیشاندان دژی دەسھەلاتێ دکرن بۆ راکێشانا رەئیا خەلکی و موزایدێن سیاسی ئەڤرۆ دژی راپرسی و سەرخۆبوونا کوردستانێ راوەستانە و بەرژەوەندێن خەلکی دکەنە قوربانی بەرژەوەندێن خۆ یێن حزبی ، ئەگەر گوڕان و لایەنگرێن وان راستگۆبن دگەل خەلکی و دژی گەندەلیێ و بێ یاسایێ و نەدادوەریێ بن ، بەری پارتی و حزبێن دیتر دێ کار لسەر سەرکەفتنا پرسا راپرسی و سەرخۆبوونا کوردستانێ بن ، ئەگەر دژی ڤێ چەندێ راوەستن دیارە وان دڤێت ھەتا ھەتا گەلێ کورد نەبیتە خودان سەروەری و دەسھەلات و کارگێریەکا دادوەر و خودان سازی و دستوور . ئەڤان ھەلویستێ وان یێ دژی راپرسی و سەرخۆبوونا کوردستانێ خۆیاکر کو ئەو خۆنیشاندان و ھاندانا خەلکی ژلایێ وان و مزایدێن وان یێن سیاسی د راگەھاندنێ و تۆرێن جڤاکی دا ، پڕو پاکندە بوونە و بۆ مەبەستێن تایبەت ڤیایە جادێ دژی حکومەتا ھەرێما کوردستانێ بکار بینن ، لێ ھەمی ھەولێن وان شکەستن خوار و ئەڤ گاڤێن وان ژی وەک گاڤێن دیتر دێ توشی مەزنترین شکەستن بن و ئیرادا خەلکێ کوردستانێ ل وێ چەندێ مەزنترە و خەلک دزانیت سەرخۆبوون دەرمانێ چارەسەریا ھەمی دەرد و ئاریشێن سیاسی و ئیداری و دادوەری یە ل ھەرێما کوردستانێ .