ڕۆژی ٣١ی کانوونی دووەمی ساڵی ٢٠٠٥ بزووتنەوەی ڕیفراندۆم هاوکات لەگەڵ هەڵبژاردنەکانی پەرلەمانی عێراق، ڕیفراندۆمێکی نا فەرمی لە هەرێم و ناوچە کێشە لەسەرەکان ئەنجام دا، بە گشتی ٩٨.٧٦% دەنگدەران بە بەڵێ دەنگیان بۆ سەربەخۆییدا.
بەپێی پارێزگاکانیش ئەنجامەکان بەم شێوەیە بوون:
پارێزگای هەولێر: ٢٦.٩٧%
پارێزگای سلێمانی: ٩٩%
پارێزگای دهۆک: ٢١.٩٩%
پارێزگای کەرکوک: ٧٦.٩٩%
ناوچە کوردییەکانی پارێزگای نەینەوا: ٩٣.٩٩%
ناوچە کوردییەکانی پارێزگای دیالە: ٢٧.٩٨%
ئەوە ئەو ئەنجامە بوو كە گەڵی كوردستان 12 ساڵ لەمەو بەر تۆماری كرد لە راستیدا ژاوەروان دەكرێت كە رێژەكە ئەگەر لەو ئاستەشدا نەبیت كەمتر لەو نەبیت ژوون ناكرێت باس لە نەهامەتییەكانی گەڵی كورد لە سەدەی رابردوو نەكەین و بەردەوام بە دوای ئەوە بیت كە تورك و فارس و عەرەب بەدەوام بەدوای چەوسانەوەی گەلی كورد دا بن هەر بۆیەش ئەركی هەموو لایەنەكان ‌بە بێی جیاوازی رەگە ز و ئایین و نەتەوە لە هەموو كات زیاتر بەرجەستە دەبیت.
ئەگەر ئەمرۆ هەندەك لە دەنگی ناشاز هەیە ئەویش بۆ ئەو دۆرانە سیاسییەی گۆرەپانی كوردستان دەگەرێتەوە بۆ ئەوەی رووی خۆیان لە ئاست گەلی كوردستان سپی بكەنەوە لە راستیدا ناشێت لە سەردەمی هەڵبژاردندا ئەوندە بەڵێین بە خەڵك بدەین لە پێناو ئەوەی كە دەنگمان پێ‌ بدەن دواتر لە ئاستی ئەو بەڵینانە نەبین هەربۆیەش بەشێكی زۆری ئەو دەنگەناشازانە بۆ ئەوە و بە شێكی تریش یان بۆ ئەو لایەنانە دەگرێتەوە كە بە بەردەوام عەقد و كین یان بەرانبەر بە لایەنەكی دیاری كوردستاندا هەبووە و توانای بینینی ئەو سەركەوتنانەیان نەبووە هەر بۆیەش بە بەردەوام بە لێدوان و نوسینەكانیان دەگەرێنەوە.
بەڵام لە كاتی ئێستادا ئەوەی كە لە هەموو كاتدا گرینگترە لە یەك نێزیك بوونەوەی هەموو لایەنەكان بۆ مەبەستی رزگار بوون لە كۆت و بەندی عەرەب و تورك و فارسە هەر بۆیەش ناشیت كوردەك بە هەموو عەقلیەتی خۆی بریار لە سەر سەر بەخۆیی گەلەكەی نەدات و هاونیشتمانیانیش بۆ ئەوە هان بدات بۆ ئەوەی لە كۆیلەیی دا بمیننەوە.