هەنگاوەكانی چاكسازی و رووبەڕووبوونەوەی گەندەڵی لە ژێر رۆشنایی پەیامەكەی سەرۆك بارزانی

هەنگاوەكانی چاكسازی و  رووبەڕووبوونەوەی گەندەڵی لە ژێر رۆشنایی پەیامەكەی سەرۆك بارزانی
چاكسازی و رووبەڕووبوونەوەی گەندەڵی ئەو پێداویستییە سەرەكییانەن كە بە قەد شەڕی تیرۆر بۆ ئایندەی هەرێمی كوردستان گرنگ و پڕبایەخن، دواخستنی شەڕی گەندەڵی رۆژ بە رۆژ شەڕەكە سەختتر و قورستر دەكات، بۆیە نابێت لە ژێر هیچ پاساوێك پرۆسەی چاكسازی بوەستێت، یان دوابخرێت. ئێمە پێمانوایە هەموو كات لە بارە بۆ چاكسازی و رووبەڕووبوونەوەی گەندەڵی.
ئەوەی لێرە گرنگە ئاماژەی پێبدەین و تیشكی بخەینەسەر، ئەو پرۆسەیەیە كە سەرۆك بارزانی دەستی پێكردووە، كە هەڵقووڵاوی ئیرادەیەكی راستەقینە و جددی جەنابیانە. لە دوایین پەیامی خۆی لە سەر چاكسازی زۆر بە روونی ئەوەی خستەڕوو كە پرۆسەكە بەردەوام دەبێت و هیچ كەسێكیش پارێزبەندی نییە و ناشبێت تێكەڵ بە ململانێی سیاسی بكرێت و دەبێ گشتگیر بێت و قەتیس نەكرێت لە جوگرافیایەكی دیاریكراو، لە هەمووشی گرنگتر لەو پەیامەی سەرۆك بارزانی ئەوە بوو كە دەبێ پرۆسەكە لە چوارچێوەیەكی دامەزراوەیی بەڕێوەبچێت، واتە هەر یەكە لە دامەزراوە پێوەندیدارەكان بە ئەركی یاسایی خۆیان هەڵبستن و هەموو دامەزراوەكان بەشدار بن، ئەمەش بۆ ئەوەی ئەم بابەتە تێكەڵ بە دەستكەوتی حزبی و كەسی نەكرێت و وەك پرۆسەیەكی نیشتمانی مامەڵەی لەگەڵ بكرێت.
ئەوەی تا ئێستا لە چوارچێوەی پرۆسەی چاكسازی ئەنجامدراوە، یان گرنگە كە كاری لەسەر بكرێت، دەتوانرێت لەم چەند خاڵەی خوارەوە كورتی بكەینەوە:
1. جەنابی سەرۆك زنجیرەیەك كۆبوونەوەی لەگەڵ ئەنجومەنی دادوەری و دەستەی نەزاهە و داواكاری گشتی و دیوانی چاودێریی دارایی ئەنجام داوە و ئەم كۆبوونەوانەش بە شێوەیەكی دەوری بەردەوامییان هەیە، ئەمەش بۆ ئەوەی پرۆسەكە بە شێوەیەكی یاسایی و دامەزراوەیی بەڕێوەبچێت و هەر یەك لەو دەزگا گرنگانە بە رۆڵی راستەقینەی خۆیان هەڵبستن.
2. تا ئێستا 93 دۆسیەی گەندەڵی ئاراستەی دەستەی نەزاهە و داواكاری گشتی كراون، كە ئەم دۆسیانە بە پلەی یەكەم پێوەندیدارن بە نەوت، وەزارەتی پێشمەرگە، زێدەڕۆیی لەسەر زەویی میری، وەبەرهێنان، موساتەحات، دەرمان، بانكەكان و گۆڕینەوەی چەكی بانكی، تەندەر و مقاوەلات لە سەرجەم وەزارەت و پارێزگاكان، شوێنەكانی دەعارە و قومار. ئەم دۆسیانە بەپێی پسپۆڕی لە نێوان دەستەی نەزاهە و داواكاریی گشتی دابەشكراون و دەستكراوە بە پرۆسەی لێكۆڵینەوە و گرتنە بەری رێكاری یاسایی و دادوەری لە سەر ئەم دۆسیانە.
3. سێ لیژنە بۆ كۆكردنەوەی بەڵگە و بەدواداچوون تایبەت بە وەزارەتی پێشمەرگە و دەرمان و زێدەڕۆیی لە سەر زەویی میری پێكهاتوون و لیژنەكان دەستبەكار بوون و وەك سەرەتا كاری باشیان ئەنجام داوە. ئەندامانی لیژنەكان كەسی شارەزان و لە سەرجەم پارێزگاكانن و دوور لە حزبایەتی دانراون.
4. پرۆسەیەكی كۆكردنەوەی داتا و زانیاری لە سەر موڵك و ماڵ و پرۆژەكان دەستی پێكردووە، ئەمەش بۆ ئەوەی لە داهاتوو بە جددی ئەم پرسیارە بخرێتە بەردەم بەرپرسەكان كە ئەمەت لە كوێ بوو (من این لك هذا)؟ بەڵام ئەمە پرۆسەیەكی ئاسان نییە و پێویستی بە هاوكاری هەموو لایەكە، چونكە مەرج نییە ئەو كەسە كە پۆستێكی باڵای هەیە، پرۆژەكەی بە ناوی خۆی كردبێت.
5. حكومەتی هەرێمی كودستان لە ماوەی رابردوو لە چوارچێوەی كەمكردنەوەی خەرجی و زیادكردنی داهات و شەفافییەت لە نەوت نزیكەی 40 بڕیاری دەركردووە و چەند لیژنەشی پێكهێناوە، ئەوەی گرنگە ئەنجامی بڕیارەكانە و زۆر پێویستە حكومەت لە ئایندەیەكی نزیكدا بۆ خەڵكی كوردستان روونی بكاتەوە، كە ئەم بڕیارانە چەندی جێبەجێكراون، لە ئەنجامی ئەو بڕیارانە چەند پارە بۆ حكومەت گەڕاوەتەوە و، لە نەوت چیكراوە؟، ئایا ئێستا چۆن وردبینی بۆ داهاتەكانی نەوت دەكرێت؟
6. حكومەتی هەرێم پێشتر پلانی چاكسازی لە وەزارەتی دارایی راگەیاند، دواتریش بە پشتیوانی بانكی نێودەوڵەتی پلانی ریفۆرمی ئابووری راگەیاند، ئەمانە دوو بابەتی زۆر گرنگن و لەوەش گرنگتر ئەوەیە كە قۆناغ بە قۆناغ خەڵكی كوردستان لە ئەنجامی كاری ئەم نەخشەڕێیە ئاگادار بكرێتەوە. جەنابی سەرۆك لە پەیامەكەیدا تایبەت بە چاكسازی پاڵپشتی تەواوی خۆی بۆ پلانی ریفۆرمی حكومەت راگەیاند.
7. لە بواری وەزیفەی گشتی تایبەت بە خانەنشینی و دوومووچەیی و بندیوار و چاودێری كۆمەڵایەتی كۆمەڵێك لیژنە پێكهێنراون و بڕیاریشە سیستەمی مووچە بە ئەلیكترۆنی بكرێت، زۆر گرنگە ئەم بابەت پەلەی تێدا بكرێت، چونكە بە دڵنیایی بە هەزاران كەس هەن دووموچە وەردەگرن، یان مووچە وەردەگرن و دەوام ناكەن، یان بە نایاسایی خانەنشین كراون، یان بە ناحەق خراونەتە لیستی چاودێری كۆمەڵایەتی.
8. دەستكراوە بە دیراسەتكردنی گۆڕانكاری ئیداری لە پۆستە كارگێڕییەكان، كە پێمانوایە ئەمەش كاریگەری خۆی دەبێت و گرنگە خەڵكی كوردستان لە ئایندەیەكی نزیكدا گۆڕانكارییەكان ببینن، چونكە هەندێ بەرپرسی ئیداری ساڵانێكی زۆر لە شوێنی خۆیان ماونەتەوە، جا ئەگەر كەسی سەركەوتوون، با پاداشت بكرێن و ببردرێنە شوێنی باشتر، ئەگەر فاشلیش بوون و لە گەندەڵی گلاون، كاتی هاتووە كە سزا بدرێن و دووربخرێنەوە. زۆر زۆر گرنگە پرەنسیپی سزا و پاداشت لە بەڕێوەبردنی ئەم وڵاتە كاری پێبكرێت.
9. ئەوەی پەیوەستە بە تەرشیقی هەیكەلیەتی حكومەت و چاكسازی لە باج و بە دامەزراوەییكردنی سێكتەری نەوت و زۆر پرسی دیكەی گرنگ، پێویستی بە پەرلەمانە، چونكە ئەم بابەتانە لە رێگای هەمواركردنی یاساكان چاكسازییان تێدا ئەنجام دەدرێت، بۆیە لەم قۆناغە بۆ ئەوەی پرۆسەی چاكسازی بكەوێتە سەر راستەڕێگای خۆی پێویستە پەرلەمانیش بكەوێتەوە كار و لەم پرۆسەیە بەشدار بێت.
10. زۆر گرنگە كە پرۆسەی چاكسازی لە چوارچێوەی ستراتیژێكی گشتگیر دابڕێژرێت. هەروەها گرنگیشە كە دەزگاكانی راگەیاندن و میدیا و رێكخراوەكانی كۆمەڵگەی مەدەنی و رای گشتیش هاوكار و پشتیوان بن بۆ سەرخستنی ئەم پرۆسەیە.
11. سەرۆك بارزانی پرۆسەیەكی چاكسازی لە ناوخۆی پارتی راگەیاندووە و بۆ ئەم مەبەستەش كۆمەڵێك لیژنە پێكهێنراون و لە ئایندەیكی نزیكدا هەنگاوی كرداری لە چوارچێوەی ئەم پرۆسەیە دەبینین. ئەمەش خاڵێكی زۆر گرنگە، چونكە ئەگەر بمانەوێت چاكسازی لە دامەزراوە فەرمییەكانی هەرێم بكەین، دەبێ سەرەتا لە حزبەكانی خۆمانەوە دەست پێبكەین. بە بێ چاكسازی لە حزبەكان زۆر ئاستەمە باسی چاكسازی لە حكومەت بكرێت.
ئەوەی دەمێنێتەوە ئاماژەی پێبدەین، ئەوەیە كە گەندەڵی سەرجەم دامەزراوەكانی ئەم هەرێمەی گرتۆتەوە و خەریكە دەگاتە سنووری هێڵی سوور، دواخستنی رووبەڕوو بوونەوەی گەندەڵی، یان نواندنی خەمساردی بۆ ئایندە دەبێتە بەڵایەكی گەورە، بۆیە زۆر باشترە ئەمڕۆ دەستی پێبكەین نەك بیخەینە بەیانی، چونكە لەوانەیە ئەوكات درەنگ بێت و گەندەڵی ببێتە شێرپەنجە و نەتوانین بنبڕی بكەین.

Top