جگە لەوەی كە لە روانگەی ناسیۆنالیزمیدا كورد نەتەوەیەكی دێرینی ناوچەكەیە و هەزاران ساڵە خاوەنی خاكی خۆیەتی، جگە لەوەی هەموو هۆكار و پایەكانی یەك «دەوڵەت»ی هەیە كە خۆی دەبینێتەوە لە هەبوونی كەلتووری جیاواز، قەوارەی جوغرافی و خاك، مێژوو، گەل و ئیرادە، ئەرك و مافی هەر تاكێكە بۆ دیاریكردنی چارەنووسی نەتەوەیی خۆی تێبكۆشێ و كاری بۆ بكات، گەلی كوردیش زیاتر لە 100 ساڵە و بەتایبەتی لەو ڕۆژەوە كە لە قەوارەی دەوڵەتی «عێراق» ئاخنرا، هەوڵی پاراستن و ناسنامەی نەتەوەیی خۆی دەدات.
دامەزراندنی دەوڵەتی كوردستان، كەمترین پاداشت و قەرەبووكردنەوەیە بۆ ئەو هەموو ئازار و مەینەتییەی كە لە ژێر سایەی حوكمی بیانی و داگیركەر بە سەریدا هاتووە. بێجگە لە هەموو هۆكارەكانی سەرەوە، 10 هۆكاری دیكەش هەن كە بە پێی چەمكە تازەكانی سیاسی و بارودۆخی بابەتیی ئێستا، هەبوونی دەوڵەتی كوردستان پێویست دەكەن. كورد دەستی نەبووە لە دامەزراندنی دەوڵەتێك بە ناوی «عێراق» لە ساڵی 1921، كەواتە نەوەكانی ئەمڕۆی كوردستان مافی خۆیانە بپرسن: بۆ دەبێ لە ناو ئەم قەوارەیەدا بمێنن، قەوارەیەك كە نەیتوانی گەلی كورد بەختەوەر بكات؟
لێرەدا ئەو10 هۆكارە دەخەینەڕوو كە هەبوونی دەوڵەتی كوردستان پێویست دەكەن:
1. سەرەڕای كەموكوڕییەكانمان لە ئیدارەی هەرێمی كوردستان و هەبوونی گەمارۆ ئابوورییەكان و پیلانگێڕییەكانی عێراق و دەرودراوسێ شەڕفرۆشەكانمان، كوردستان دوای كۆتاییهاتنی شەڕی ناوەخۆ و بەتایبەتی دوای كەوتنی سەدام لە ساڵی 2003 تا شەڕی داعش، پێشكەوتنێكی زۆری بە خۆیەوە بینی و ئاستی بژێوی و خۆشگوزەرانی خەڵكی كوردستان بەرز بووەوە و چووە قۆناغێكی پێشكەوتووتر، ئێستاش سەرەڕای بودجە بڕینی بەغدا و شەڕی داعش لە كوردستان بەراورد بە بەغدا لە رووی ئاسایش و شێوازی ژیان زۆر باشترە و بۆ سەلماندنی ئەم بۆچوونەش دەكرێ ئاماژە بە هاتنی پتر لە ملیۆنێك ئاواری عەرەب بۆ هەرێمی كوردستان بكەین. كەواتە سەلماندمان كە دەتوانین لە سەر پێ بوەستین و رووبەڕووی تەحەددییەكان ببینەوە و خۆمان بەڕێوەببەین و خۆشمان بەرگری لە خۆمان بكەین.
2. لەگەڵ ئەوەی كیانێكی سەربەخۆ نین، توانیمان سەرنجی وڵاتانی پێشكەوتوو بۆ كوردستان رابكێشین، هاتنی دەیان كونسوڵخانە و كۆمپانیای زەبەلاحی نەوت و دەیان كۆمپانیای جێی بڕوای جیهانی و برانچ و براند و...تاد، نیشانەی دەوڵەمەندی وڵاتە كەمان و سازگاریی كەلتوورمان و سەركەوتنی دیپلۆماسیمان و سەركەوتنی دەزگا ئەمنییەكانمانە.
ئەی ئەگەر سەربەخۆبین وەك «دەوڵەت»، دەبێ چۆن پێڕابگەین لە پێشوازیكردنی باڵوێزخانەكان و كۆمپانیاكان و دامەزراوە نێودەوڵەتییەكان؟ دەبێ چەند خێرا تێكەڵ بە بازاڕی گڵۆبال ببین و بەرەو پێشەوە بچین؟
4. بۆ پێشكەوتنی كۆمەڵگەی كوردستان سێكتەری هەرە بەرایی، كەرتی تەندروستی و خوێندن و پەرورەردەیە كە بە بێ پاڵپشتی و یارمەتی رێكخراوە نێودەوڵەتییەكان ناتوانین وەك پێویست بەرەو پێشەوەی ببەین، بەڵام بەردەوام حكومەتی هەرێمی كوردستان ئەو رێگرییەی هەبووە لە وەرگرتنی هاوكاری و پاڵپشتی ئەوان، بە پاساوی ئەوەی بەشێك بووە لە «عێراق»، ئەوان دەیانویست مامەڵەی یەكسان لەگەڵ هەموو عێراق بكەن، بەڵام بەغدا ئەوەی بە لایەوە گرنگ نەبوو، ئەم سێكتەرانە بوو، ئەوانیش بە پێی یاسا و رێسای خۆیان نەیاندەتوانی مامەڵەی تایبەت لەگەڵ كوردستان بكەن كە نیازی چاكتركردنی ئەم دوو كەرتە گرنگەی هەبوو.
لە حاڵەتی سەربەخۆیی، باشتر و خێراتر دەكرێت كار لەسەر ئەم دوو كەرتە گرنگە بكەین كە بە رەگی چارەسەری هەموو كێشەكانی دیكە دەژمێردرێن.
5. لە هەبوونی «دەوڵەتی كوردستان» تاكەكانی كوردستان هەست بە «متمانە بە خۆیی» و «تموح» دەكەن، بۆیە دەرفەتی خوڵقاندن و بنیادنان و ریفۆرم لە هەموو بوارەكان دەڕەخسێ.
6. «دەوڵەتی كوردستان» ئیتر ناچار نابێت بەشداربێت لە قەرەبووكردنەوەی ئەو وڵاتانەی كە عێراق لە پێشوودا هێرشی كردووەتەسەر و وێرانی كردن، وەك وڵاتی «كوەیت»، بەپێچەوانەوە لە كاتی سەربەخۆییدا بە پێی بەڵگەنامەكانی نێودەوڵەتی، كاریگەرتر و روونتر دەتوانێ داوای قەرەبوو لە عێراقی بكات، بۆ هەموو ئەو زیانانەی كە پێشتر تا ئێستا بە كوردی گەیاندووە لە سیاسەتی سووتماككردنی خاك و جینۆسایددا.
7. وەك دەوڵەتێكی تازە كە دەكەوێتە سەرپێ، دەتوانێ ستراتیژیەتی ئابووریی خۆی دابڕێژێ، بە پێچەوانەی زۆربەی وڵاتانی ناوچەكە كە تەنیا پشت بە «نەوت» دەبەستن، ئابوورییەكی هەمە چەشن هەڵبژێرێ و سەرمایەی «نەوت» بگۆڕێ بۆ سەرمایەی «مرۆیی» و مرۆڤی كارامە و لێوەشاوە بۆ سەردەمی ئێستا بەرهەم بهێنێت.
8. دەكرێت بە «سیاسەتی كەلتووری» تازە و گونجاو و كوردانە، دوور لە دەمارگرژی ئایینی، ببێت بە گیانێكی جیاواز لە ناودڵی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست.
9. ئێران و توركیا بەردەوام گرفتی سیاسی و ئابووری و سەربازییان بۆ هەرێمی كوردستان دروست كردووە.
بە بیانووی پەلاماردانی هێزە بەرهەڵستكارەكانی خۆیان لە باكوور و رۆژهەڵاتی كوردستان، ناوە ناوە سەروەریی خاكی كوردستانیان بەزاندووە، لادێ و باخی كوردستانیان سووتاندووە، كە پێویستە بەغدا بەرگری لەم سەروەرییە بكات، بەڵام نەیكردووە و نایكات. كەواتە «عێراق»ێك كە نەتوانێ پارێزگاری لە قەوارەیی خۆی و هاووڵاتیانی بكات، بۆ دەبێ پێوەی «وابەستە» بین؟
لە ڕووی ئابوورییەوە دروستكردنی دەیان «بەنداوی ئاو» لە سەر ئەو رووبارانەی كە دەكەوێتە سەر خاكی هەرێمی كوردستان، كوردستانیان تووشی كەمیی سەرچاوەی ئاو كردووە، كە ئەمە زیانێكی زۆر بە كەرتی كشتوكاڵ و گەشتیاری دەگەیەنێت.
هەڕەشەی كەمیی ئاو و وشكبوونی خاك، هەڕەشەیەكی جددییە بۆ نەوەكانی داهاتووی كوردستان، لەم بوارەش «عێراق» زۆر بێدەسەڵات بووە و نەیتوانیوە فریای كوردستان بكەوێت و بەرگریی سیاسی و یاسایی لێ بكات، كەواتە بۆ رێگەگرتن لە «نەزیفی ئابووری» و بووژاندنەوەی كەرتی كشتوكاڵ و گەشتیاری، كوردستان پێویستی بە سەنتەرێكی بەهێز و دەسەڵاتێكی توكمەی «خۆیی» هەیە، نەك سەنتەرێكی بیانی و لاوازی بێ كەڵك.
عێراق لە ئاستی نێودەوڵەتیدا تووشی ئابڕووچون و ناوبانگێكی خراپ بووە لە سایەی مێژووی خوێناوی و شەڕەنگێزی و تیرۆر و دیكتاتۆری و ئەمڕۆش شەڕی مەزهەبی، بۆ دەبێ كورد كە خۆی قوربانی ئەو كردەوانەی عێراقە، وەك ئەو تووشی ئەم ئابڕووچونە بێت؟!
بۆ ڕزگاربوون لە پەڵەی «عێراقی بوون»، بۆ پاككردنەوەی خۆمان لە ناوبانگی خراپی ئەوان و هەبوونی ناسنامەی خودی خۆمان و هەبوونی «پاسپۆرتی كوردستان»، با كەمپینی «ئا» دەست پێبكەین بۆ دەنگدان لە سەر سەربەخۆیی كوردستان بە هەر نرخێك بێت!