گرێیا دەستهەلاتێ
د.نەسرەدین ئیبراهیم گۆلی*
نموونە و شێوازەكێ سنووردار هزر و رەفتار بكەتن كە نئاسایی دهێتە هژمارتن. جهێ وێیێ سەرەكی نەست یان (لاشعوورە). هەرچەندە دبیتن هندەك جاران د هەستێ دا بیتن و د بنەڕەتدا بەرهەمێ وێ ململانێیە كۆ ل قۆناغێن زارۆكینیێ دروست دبن. نموونەیێن دیارێن وێ د سایكۆلۆژیێ دا گرێیێن ئۆدیپ و ئەلێكترانە كە فرۆیدێ دەروونناس بكار دئینیتن.
هەر ژ دەمێ دوروستبوونا وەلاتێ بناڤ عێراق و پشتی ژبەرئێچۆنا خەلافەتا ئۆسمانیا كە ل جەنگێ جیهانیێ ئێكەمدا ملێ خۆ دایە ئەلمانیا و نەمسایێ و تووشی شكەستنێ هاتن، دەستهەلاتا ناوەندی بجۆرەكێ رەفتارا سیاسی دگەل دۆزا كوردیدادكەتن كە كویرتر هزركرن تێدا بیرا مرۆڤی ل هەبوونا گرێیەكا سیاسی د سیستەمێ سیاسیێ ڤی وەلاتێ دئینیتن. بەشەك ژ بناسێن هەبوونا ڤێ گرێیێ بۆ وێ دابەشكرنا نەدادپەروەرانەیا دەڤەرێ دزڤڕیتن كە نە لسەر بنەمایەكێ ڕاست و دوروست بوویە، و یا بوویە ئەگەرێ هندێ كە دەستهەلاتا ناڤەندی و سەردەمدارێن وێ بشێوەیەكێ نەئاسایی و دویر ژ هەمی بنەمایێن مرۆڤایەتی سەرەدەریێ دگەل نەتەوەیێ كوردی دا بكەن، كە ژبلی ئەوە یا ژ سەرەتاییترین مافێن خۆ یێ دهێتە بێبەهركرن، هەمی جۆرێن زۆرداری دژی وێ بكارئیناین كە دیرۆكێ نموونەیێن وەكی وێ كێم یێن بخۆڤە دیتی. دبیتن ئەڤە هەمان ئەو تێگەه بیتن ئەوا د زانستێ سایكۆلۆژیدا بناڤێ گرێیا دەستهەلاتێ ( authority complex ) دهێتە نیاسین: كە تەوەرێ سەرەكیێ وێ گرووپ یان دەستهەلاتێ لدۆر بابەتێ هێزێ و دەستهەلاتێ دزڤڕیتن. هەرچەندە ئەڤ دیاردەیە لسەر ئاستێ تاكی گەلەك جاران بشێوەیەكێ نەستی روویددەتن بەلێ لسەر ئاستێ هكومەت و سیاسەتێدا بشَوەیەكێ هەستەوەری و ب ئاگەهدارییەكا تەواو زانینڤە و هەتاكۆ پرۆگرامكری دهێتە ئەنجامگرتن چونكی سەنتەرێ بڕیارێ ڕێژەییە و ب چەند قۆناغەكا دا دەرباز دبیتن و بدەستێ چەند كەسانەكا دهێتە دان و هەمی پێكڤە پشكدارن د سەرنەگرتنا ماف و ئارمانجێن نەتەوەیێ كورد و كوردستانیان و وێ زۆردارییا دگەلدا دهێتە كرن، كە ئەو بخۆ بەرهەمێ هەبوونا وێ گرێیا سایكۆپۆلیتیكە د ناخ و دەروونێ وان كەساندا و هەروەسا دیتنەكا نەدوروستە بۆ دۆزا ڕەوایا گەلێ كورد ل ڤان وەلاتان.
• ئەڤ بابەتە یا ل رۆژناما ( ئەڤرۆ ) هاتیە بەلاڤكرن ل ژمارە ( 1541 ) ڕێكەفتی (3 / 12 /2014 ) لاپەرە ( 13).
