دبیتن كێم كەسێ وەكی ڤیكتۆر فرانكل ( 1905-1997 ) هند تەكەز لسەر تێگەهێ رامانا ژیانێ ( معنی الحیاە ) كربیت و نەخاسمە ئەڤ بابەتە وەك لایەنەكێ سایكۆلۆژیك و برەنگەكێ سیستماتیك و زانستیانە دابیتە بەرئێك و بەرهەمێ وێ بزاڤێ ژی پەرتووكەكە بناڤێ " مرۆڤ لدویڤ رامانا ژیانێ ". ئەزموونا هەر كەسەكێ و سەربۆرا ژیانا وی باشترین چارچوڤێ ئەندازەییە كۆ تێدا رامان ژ ژیانێ لنك وی مرۆڤی دروست دبیتن و دجەڕبینیتن و تام دكەتن و دەردبڕیتن. ئەڤ زانایێ بناڤ و دەنگێ ئۆتریشی خۆدانێ ئەزموونەكا تەحلە ژ وان رۆژێن بسەر وی دا هاتی و و ئەو د قەید و بەندێن نازیسما هیتلەریدا زیندانی و مرنا دەیك و باب و برا و خێزانا خۆ بچاڤێن خۆ دیتی. ئایا كەس دێ شێتن نكۆلی و حاشایێ ل كارتێكرنا ڤان جۆرە سەربۆرێن تەحل و نەخۆش بكەت.
بەلێ فرانكل د وێ باوەرێدایە كۆ مرۆڤ پێدڤی ب هۆنەرا ژیانێیە، و ئەو كەسێ د ڤێ ژیانا كاتیدا نەشێتن بۆ ڤێ " بوونا كاتی " رامانەكێ پەیدا بكەتن نەشێتن ئامانجەكێ بۆ ژیانا خۆ دروست بكەت. چونكی مرۆڤ خۆدان سالۆخەتەكێ ئێكانەیە و ئەو ژی ئەوە كۆ دشێتن بڕێكا " چۆنەپێشڤە " بەردەوامیێ ب ژیانا خۆ بدەتن، و ئەو ژی چونكی، وەك داستایۆفسكی باوەری پێ هەی " مرۆڤ بوونەوەرەكێ زیندییە كە دشێتن دگەل هەر تشتەكی رابێتن ". و فرانكل ژی د ڤێ چەندێدا رژدە كۆ وەك هەڤالێن فەیلەسۆفێن وی یێن دیترێن رێبازا بوونی ( ئێكزێستنشیالیزم existentialism ) باوەری پێ هەی مان و بوونا مرۆڤی گرێدایە ب ئارمانجێن ژیانێ.
هەلبەت چ گۆمان تێدا نینە كە دەیناندنا ئارمانجا رامانێ ددەتە ژیانا مرۆڤی، لێ لڤێرێ د جهێ خۆ دایە بهێتە گۆتن كە كیژ ئارمانجن پترتر رامانێ ددەنە ژیانی؟ چونكی ئارمانجێن هەین نەرینی و یێن هەین ئەرینی و مفایێ وێ بەهرا هەمی مرۆڤایەتیێنە. ئارمانج ژ ئارمانجێ جیاوازە. مرۆڤ دشێتن ئارمانجێن وەكی دەیكا ترێزا هەبیت و بۆ بەلاڤكرنا بیروباوەرێن خۆ دەستی ژ هەمی خۆشی و جیهانێ بشۆتن و ل گۆندێن پاشكەفتی ل دویرترین جهێن جیهانێ و وەلاتێ هندستانێ كارێ خزمەتا خەلكێ بكەت، و ئارمانجێن هەین كە تاكێن تیرۆریست بۆ خۆ دەیناندین و تێدا نەك خزمەتا مرۆڤایەتی بكەن، بەلكۆ بۆ چەسپاندنا هزرو بیروباوەرێن چەواشەكریێن خۆ مەزنترین زۆرداریێ ل خەلكێ سیڤیل بكەن كە نموونەیێ وێ د هزارەیا سێهەمدا تنێ هەڤالێن وان یێن سەر ب ڕێكخراوێن بۆكۆحەرام و ئەلشەباب ل وەلاتێن هەژارێن ئەفریقیا دا ئەنجام ددەن. ئەوان رامانا ژیانا خۆ یا د زۆرداری و كۆشتن و سۆتن و سەربڕینێ دا دیتی. ئایا شارستانیەت ژ ڤی تاكێ رامانا ژیانا خۆ د ڤان جۆرە رەفتارێن تیرۆریستانەدا دبینیتن چاڤەڕێی چ بكەتن؟ ئایا ئاڤاكرنا دارێ رامانا ژیانا خۆ لسەر بناغێ ژیان و ئارمانجێن خەلكێ چ دگەهینیتن؟
هەكەر ب باوەرا فرانكلی پێدانا رامانێ رۆلێ وەریسەكی دگێڕیتن كە ژیان پێڤەگرێدایە، دبینین دەمێ كویر هزرێ د ڤێ رامانێ د ژیانا تیرۆریستان دا دكەین ب ئاشكرایی دهێتە هەستپێكرن وەریسەكێ زراڤە و پچانا وێ هنگی مسۆگەرتر دبیت كە ببینین كە ئەو هێشتان ب جوانی د رامانا ژیانێ نەگەهشتینە و بەلگە ژی بۆ ڤێ چەندێ ئەوە كە بۆ ئەوان رامانا ژیانێ خەلكێ چ رامانا خۆ نینە، ڤێجا دێ تە چ هیڤی ب دەولەتا تیرۆریستان هەبیتن؟ بوونا مرۆڤی هنگی رامانا خۆ دبیتن كە مرۆڤی بتنێ لبەر خۆ نەبیتن، وەكی ئەوا تیرۆریست دكەن، بەلكۆ رامانا ژیانا خۆ د هندێدا ببینیتن كە چەوا دێ شێتن خزمەتا مرۆڤایەتی كەتن و بۆ كەسانێن دیتر بژیتن نەك ژیانا خەلكێ، كە وەك دیارییەكێ یە خۆدایێ مەزن دایە هەر كەسەكێ و ستاندنا وێ تنێ مافێ خۆدایە، ژ خەلكێ بستینیتن و گۆری هندەك مەرەم و بیروباوەرێن چەواشەكری و شێواندی بكەن، و ئەڤە ئەوە كە د هزرا تیرۆریستان دا ڤێ رامانێ چ بۆهایێ خۆ نینە و رامانا ژیانێ لنك وان تنێ یا د هەڕفاندن و تێكدان و خرابكرنێدا.
• ئەڤ بابەتە یا ل رۆژناما ( ئەڤرۆ ) هاتیە بەلاڤكرن ل ژمارە (1654 ) ڕێكەفتی (28/5/2015) ل(12 ).