ئەنفال و گرێیا عەلی كیمیاوی

ئەنفال و گرێیا عەلی كیمیاوی
كارۆل گۆستاڤ یۆنگێ دەروونناس بۆ ئێكەم جار تێگەهێ گرێ ( عقدە یان complex) ئیناندە ناڤ زانستێ سایكۆلۆژیدا و وەك پێناسە ژی گرێ بریتیە ژ كۆمەكا بیروباوەرێن پاشگۆه هاڤێتی و تێكەلكری كو تاكێ دۆرپێچ كری و وی نەچار دكەن لدویڤ نموونەیەك تایبەت هزر، هەست یان ژی رەفتار بكەت، و نموونەیێن بەرنیاسێن گرێیا د ناڤ بەرپەڕێن سایكۆلۆژیێدا گرێیا ئۆدیپ، گرێیا ئەلكتێرا، و گرێیا خەساندنێنە، كە ژ بەرهەمێن فرۆیدێ دەروونناسن [ 1 : 287 ]. وەكی بسپۆرێن سایكۆلۆژی و ژ وان ژی فرۆید و یۆنگ د وێ باوەرێدانە كە ئەڤ گرێ و كۆمپلێكسە ژ ئەلەمێنتەكێ ناڤەكی و هژمارەكا پترتر یا دەربڕینا پێكدهێتن كە دبیتن د ئاستێ هەست ( شعور ) یان نەست ( لاشعور ) ێ مێشكی دابن، و دبیتن بەرهەمێ سەركوتكرنا هندەك لایەنێن رەمەكێ سێكسی بیتن ل قۆناغێن زارۆكینیێ وەك فرۆید ژێ دبێژیتن و ل قۆناغێن دویڤدا گەلەك رەفتار و كریار لبن سیبەرا ڤێ گرێ یێ دهێنە ئەنجامگرتن كە دەربڕی ئاستێ كارتێكەرییا نگتیڤانەیا وێ یە و دبیتن بەرهەمێ ژیانەكا پڕ ئێش و ئازار و تەحل و دژوار بیتن دبن ئەزموونەكا نەخۆشدا.
ئەم ڤان هەیڤان د ماوەیەكێ دەمیدا دەرباز دبین كە پێشی ( 27 ) سالان ئێك ژ دڕندانەترین پرۆسێسێن قڕكرن و ژناڤبرنا و جینۆسایدا نەژادی ل دژی كوردان و لبن ناڤێ ئیسلامێ و سورەتا ئەنفالێ بڕێڤە چۆ، و بەرهەمێ وێ بێسەروشوینكرنا سەدان هزار ژن و زەلام و زارۆكان بوو كە هەتانۆكە ژی دۆماهیكا وان كەسان دیار و ئەشكرا نەبوویە. مەزن زۆحاكێن ڤێ تاوانێ عەلی كیمیاویێ خوینمێژ كە ب فەرمانا دڕندەیەكێ ژ خۆ خوینمێژتر ئانكۆ سەدامێ گۆڕ بە گۆڕ و ب هاریكارییا سەدان جاش و خۆفرۆشان بڤێ ئۆپراسیۆنا دژی مرۆڤایەتیێ ڕابووین، تا وی دەمێ هاتیە سێدارەدان ژی ژ ڤێ كریارێ پاشگەز و پەشیمان نەبوو و دبیتن فەخر و شانازی ژی بڤێ دڕندایەتیێ ژی كربیتن. ئەڤە و لسەر زارێ ئێك ژ وان كەسێن ڕاستەوخۆ سەرپەرشتییا دادگەهكرنا وی تاوانبارێ مەزن كری شایەتیێ ددەت كە وی تاوانبارێ چەرخێ بیست و ئێكێ دان بهندێ دای كە :" هەكەر جارەكا دی ئەز ئازاد ببم و بۆ من هەلكەڤیتن دێ هەمان كاری دگەل كوردان ئەنجام دەم"[ 2 ]. ئەڤە ژی باشترین بەلگەیە بۆ ڤێ ڕاستیێ كە مرۆڤەكێ وەكی وی یێ ویژدان مری بدەست كۆمەكا گرێ و كۆمپلێكس و تێكچۆنێن دەروونی یا نالاندی، كە كۆیێ وان دبیتن بناڤێ " گرێیا عەلی كیمیاوی " ( Chemical Ali،s complex ) بهێتە ناڤكرن، كە بەرهەمێ ژیانەكێیە كە تێدا ئەڤ تاكێ دەروون نەخۆش لبن سیبەرا هژمارەكا بۆهایێن نەمرۆڤی و دڕندانە و پیس و بۆگەن هاتیە پەروەردەكرن و گوشكرن و پێگەهاندن كە ئەنجاما وان كەسەكێ وەكی وی بوویە كە ب سەدان هزار مرۆڤ زیندی ب چالكرین، كە دبیتن ئێك ژ وان هزاران مرۆڤان زارۆكەكێ دوو سالی بیت كە ڤی دادوەری ئاماژە پێدای " دەمێ گۆڕێ وی هەلدای، دیار بوو دەستێ وی یێ قۆرمچاندی بوویە و وەسا یێ مری، و دەمێ هلدانا گۆڕێ وی دەستێن وی ڤەدكن دبینن دناڤ پەنجەیێن بچویكێن وی دا تەبەلەك هاتیە گرتن !" [ ]، ها ئەڤەیە ئەو بۆهایێن عەلی كیمیاوی پێ پەروەردە بووی و تاوانێن وی بڤێ چەندێ بدۆماهیك نەهاتن، و بەلكۆ ئەڤرۆكە و چەند سالان پشتی ل سێدارەدان و گۆڕ بە گۆڕ كرنا وی و " گرێیا " وی، دویڤەلانك و گۆرگێن دەستپەروەردێن وی ئەڤرۆكە دناڤا ڕێزا مەزنترین و دڕندەترین ڕێكخراوا تیرۆریستیا جیهانێ ب وی ناڤێ وی كورد پێ زیندی بن ئاخ دكرن، یا بسەر دەڤەرێدا گرتی و ژ هەمان " گرێیا عەلی كیمیاوی " یاكۆ هەر نەخۆشەكێ دەروونیێ وەكی وان پێ دنالینیتن، ئازارێ دبینن و ل جهێ هندێ كو بچن و وی شارژ و بارێ نەرینیێ دەروونی لجهەك دیتر ڤالە ( catharsis ) بكەن، وێ دكەنە ژەهر و بناڤێ ئیسلامێ ب كورد و كوردستانیان دا دڕێژن و وەسا هزر دكەن كە بڤی كاری دێ سایكۆلۆژیایا نەساخ و ئێشەوییا وان ساڕێژ و دەرمان بیتن، بەلێ نزانن لسەر دەستێ هزاران پێشمەرگەهێن قەهرەمانێن گیانفیدا دێ زەللەیەك ڤێ كەڤیتن كە وەكی ئەفسانەیا ل بەرپەڕێن زێڕینێن دیرۆكێدا بهێتە نڤێسین و تۆماركرن. بەلێ ئەوا زێدەتر مەبەستا مە یە لڤێرێ بهێتە گۆتن بۆ كڤشكرنا " گرێیا عەلی كیمیاوی " یا فەرە ڤەكۆلینێن زانستی بهێنە كرن بۆ هندێ بزانن كیژ فاكتەران هندە كارتێكرن لسەر بنیاتێ وی یێ دەروونی كرییە هەتاكۆ بەرامبەر كوردان ئەڤ گرێیا پیس لنك وی چێبوویە و ئەو هندە تێهنی خوینا ژن و زارۆكێن كوردان بوویە و ئاستێ دڕنداتیا وی زۆحاكێ روی سپی كری؟
ژێدەر :
[ 1 ] پورێفکاری، نصرت الله (1380) . فرهنگ معاصر جامع روانشناسی وروانپزشکی وزمینه های پیوسته انگلیسی وفارسی، جلد 1 -2،تهران، 814 ص. [ 2 ] . [ 2 ] ئەلعۆرەیبی، محەمەد ( 2015 ). نهێنیێن دادگەهكرنا عەلی كیمیاوی و سەركردێن رژێما بەعسی ل پشت كامیرێ، سیمینارەك ل فاكۆلتیا زانستێن مرۆڤایەتی، ل ڕێكەفتی ( 14/ 4 / 2015 )، دەمژمێر ( 12 ).
• ئەڤ بابەتە یا ل رۆژناما ( وار ) هاتیە بەلاڤكرن ل ژمارە (1312 ) ڕێكەفتی (22/4/2015) ل(6 ).

Top