رێوشوێنه‌كانى وه‌رگێــــــرِان

رێوشوێنه‌كانى وه‌رگێــــــرِان
له‌سه‌رده‌مى رۆنێسانسدا، به‌هۆى ئه‌وه‌ى كه‌ ته‌نیا خه‌ریكى وه‌رگێرِانى بابه‌تى ئه‌ده‌بى بوون، زیاتر ره‌چاوى رێژه‌ى خوێنه‌رانیان ده‌كرد له‌به‌ر ئه‌وه‌ سروشتى بوو كه‌ زۆربه‌ى وه‌رگێرِه‌كان له‌نێو پیاوانى ئایینى هه‌ڵده‌كه‌وتن. له‌كارى وه‌رگێرِاندا هه‌نگاو به‌ هه‌نگاو مه‌سه‌له‌ى زمانى خه‌ڵك له‌ شوێنى زمانى كلێسایى به‌هۆى روناكبیرانێكى وه‌ك ( ئه‌راسمۆس) هاته‌ كایه‌وه‌. كه‌ دیاره‌ ئه‌و كاره‌ له‌گه‌ڵ بایه‌خدان به‌ یاسا و رێوشوێنه‌كانى ره‌وانبێژى له‌سه‌ده‌كانى ناوه‌رِاست له‌ ئه‌وروپا ببووه‌ شتێكى باو. ئه‌گه‌رچى ئینجیلى وه‌رگێرِدراوى (مارتین لۆتێر) ى ئه‌ڵمانى هه‌ره‌وه‌ها لێدوانه‌كانى ناوبراو له‌ باره‌ى وه‌رگێرِانى (تیندال) وه‌رگێرِى سه‌ده‌ى 16 كه‌ خاوه‌نى وه‌رگێرِانه‌ ئینگلیزیه‌كه‌ى ئینجیله‌، گرینگیه‌كى زۆرى پێده‌درا. له‌گه‌ڵ ئه‌وانه‌دا تیۆرى وه‌رگێرِانى ( ئیتین دۆلێت) كه‌ له‌ رووناكبیره‌ به‌ناوبانگه‌كانى هۆمانێسته‌كان و وه‌رگێرێكى به‌تواناى زمانى یۆنانى بوو، به‌هۆى ئه‌وه‌ى كه‌ هه‌موو جۆره‌كانى وه‌رگێرِانى خستبووه‌ ئه‌ستۆى خۆى ، ناوبانگێكى زۆرى په‌یداكرد.دۆلێت له‌ ته‌مه‌نى 37 ساڵیدا به‌تاوانى وه‌رگێرِانى نادروستى یه‌كێك له‌ لێدوانه‌كانى ئه‌فلاتوون دادگایى كراو به‌ تاوانى خستنه‌ پاڵى نیشانه‌ى بىَ دیینى به‌ به‌رهه‌مه‌كانى ئه‌فلاتوونه‌وه‌ ئاگرى تێبه‌ردرا.
به‌پێى لێكدانه‌وه‌ وورد و پرِبایه‌خه‌كانى ئیتێن دۆلێت بۆ رێوشوێنه‌كانى وه‌رگێرِانى ئه‌ده‌بى چه‌ند سه‌رنجێك هاته‌ كایه‌وه‌ كه‌ بریتى بوون له‌
1ـ وه‌رگێر ده‌بێت زۆر به‌ باشى له‌ ناوه‌رۆك و روخسارى ده‌ق و مه‌به‌ستى نووسه‌ر تێبگات .
2ـ وه‌رگێرِ ده‌بێت شاره‌زاییه‌كى ته‌واوى هه‌بێت له‌و زمانه‌ى كه‌ وه‌رگێرِانه‌كه‌ى پێده‌كات ، له‌گه‌ڵ شاره‌زایى بۆ ئه‌و زمانه‌ى كه‌ بابه‌ته‌كه‌ى لێوه‌رگرتووه‌.
3ــ وه‌رگێر نابێت به‌هیچ شێوه‌یه‌ك كار له‌سه‌ر وه‌رگێرِانى ووشه‌ به‌ ووشه‌ى ده‌قه‌كان بكات، ده‌بىَ ئازادبێت له‌ ده‌ربرِین ، چونكه‌ وه‌رگێرِانى ووشه‌ به‌ ووشه‌ ده‌بێته‌ هۆى له‌ناوبردنى مه‌به‌سته‌ سه‌ره‌كیه‌كه‌ و جوانى دارشتن و ده‌ربرِین ناهێلێت.
4ــ وه‌رگێرِ ده‌بىَ له‌ فۆرمه‌ باوه‌كانى گووتن و ده‌ربرِین سوود وه‌رگرێت.
5ــ وه‌رگێرِ ده‌بىَ ووشه‌ به‌جۆرێك هه‌ڵبژێرێت و رێكى بخات كه‌ كاریگه‌رى ووشه‌ سه‌ره‌كیه‌كانى نێو ده‌قه‌كه‌ بپارێزێت.
ئه‌وه‌ى كه‌ دۆلێتى گه‌وره‌ وه‌رگێرِ و رووناكبیر له‌ سه‌رنجه‌كانى داهه‌یه‌تى ده‌رباره‌ى ده‌رخستنى ناوه‌رۆكى بابه‌ت به‌شێوازێكى ره‌وان و خۆپارستن له‌ وه‌رگێرِانى ووشه‌ به‌ ووشه‌ ، له‌ هه‌موو زه‌مه‌نێك و له‌باره‌ى هه‌رجۆره‌ وه‌رگێرِنێك جا به‌ نووسین بێت یان زاره‌كى تا وه‌رگێرانى زانستى و هونه‌رى و هه‌واڵیشدا هه‌ر راست و دروسته‌ .
Top