لە ئێستای عێراقدا خەریكە شیعەبوون جێگەی هاووڵاتیبوون دەگرێتەوە

لە ئێستای عێراقدا خەریكە شیعەبوون جێگەی هاووڵاتیبوون دەگرێتەوە
لەگەڵ ئەوەی خواستی خۆپیشاندەرانی عەرەبی شیعەی عێراق كە داواكاریی گشتین بۆ دابینكردنی خزمەتگوزاریی گشتی و هەلی كار، لە چوارچێوەی داواكاریی گشتی و رەوادا دەخوێندرێنەوە و پێكهاتەكانی دیكەی عێراقیش هەمان خواست و نەهەماتییان هەیە، حكومەتە یەك لە دوای یەكەكانی عێراق لە دوای ساڵی 2004ـەوە كە هەموویان سەرۆك وەزیرانەكەیان شیعە بوون، لە پڕۆسەی دەوڵەتداری و دووبارە بونیادنانەوەی عێراقی دوای دیكتاتۆردا شكستیان هێناوە، ئەو خۆپیشاندانانەی ئێستاش لە شارە شیعییەكانی عێراقدا بەڕێوە دەچن، بەرەنجامی كەڵەكەبوونی ئەو سیاسەتە هەڵەیەی 15 ساڵی رابردووە و، هەرێمی كوردستانیش هەر لە سەرەتاوە پشتگیریی خۆی بۆ داوای رەوای خۆپیشاندەران پیشان داوە، بەوەی كە حكومەتی عێراق دەبێت وەڵامی خواستی خۆپیشاندەران بداتەوە، بەڵام ناتواندرێت ئەم خۆپیشاندانانەی عێراق (كە ئەویش شیعە سەركردایەتیی دەكات)، لە هۆكارە سیاسییەكان دابماڵین، یان پێمان وابێت هیچ هێزێكی سیاسی رۆڵی تێدا ناگێڕێت.

ئەوەی لەماوەی ئەم چوارمانگەی دوایی خۆپیشاندانەكانی شیعەكانی عێراقدا سەرنجی لەسەر چڕ دەبێتەوە، ئەوەیە كە هێزەكانی حەشدی شەعبی و وتارەكانی هەینیی مەرجەعییەتی نەجەف ئاراستە و جڵەوگیریی خۆپیشاندانەكان دەكەن و، خۆپیشاندەرانیش كە بەشێكیان هەر لە سەرەتاوە وێنەی سیستانی-یان بەرز دەكردەوە، ئەوەیان نەشاردۆتەوە كە تا راددەیەكی زۆر بە وتارەكانی رۆژی هەینیی مەرجەعییەتەوە پابەندن.
لە ماوەی ئەم چوارمانگەی خۆپیشاندانەكاندا، بەپێی ئەو ئامارانەی بڵاودەكرێنەوە، نزیكەی 800 كوژراو و 20 هەزار بریندار لە ناو خۆپیشاندەرانی شیعەدا هەیە، ئەم ئامارە زۆرەی قوربانیان بۆ خۆپیشاندانی ئاشتییانەی هاووڵاتیان، ژمارەیەكی هێجگار زۆر و مەترسیدارن، بەڵام ئەو پرسیارە لەسەر ژمارەی ئەم قوربانيیانە دروست دەبێت، ئەوەیە كە ئایا ئەوانەی دەكوژرێن و بریندار دەكرێن، كێن، بۆ كەس لەسەریان هەڵناداتێ؟ ئەمە لە كاتێكدایە كە لە سەرەتای ئەو خۆپیشاندانانە لە پارێزگای میسان، تەنیا دوو كەس سەر بە هێزەكانی عەسائیبی ئەهلی هەق كوژران، ئاستی هەڕەشەكانی قەیس خەزعەلی و فەرماندەكانی دیكەی حەشدی شەعبی گەیشتە ئەو ئاستەی هەڕەشەی تۆڵەكردنەوەی چوار بەرامبەر بكەن، لەمەش زیاتر ئەوانەشیان بە سیخوڕی ئەمریكا و ئیسڕائیل تۆمەتبار كرد، كە دەستیان لە كوشتنی ئەو دوو كەسەدا هەبووە.
كەواتە بێدەنگیی دامەزراوە سەربازی و ئاسایشییەكانی حكومەتی عێراق و بێدەنگیی تەواوی هێزەكانی حەشدی شەعبی بەرامبەر قوربانیانی خۆپیشاندەر، ئاماژەیەكە بۆ ئەوەی زۆربەی زۆری ئەوانەی لە ناو خۆپیشاندانەكاندا دەكرێنە ئامانج، (ئەوجا دەكوژرێن، یان بریندار دەكرێن)، پێشتر لەلایەن هێزە نەناسراوەكانەوە دەستنیشان كراون و بە پلانێكی تۆكمە دەیانكەنە ئامانج، ئەمەش بەو مانایە دێت، كە ئەم خۆپیشاندانانەی عەرەبی شیعە بە شێوەیەكی گشتی لەگەڵ خواستە شاراوەكانی هێزەكانی حەشدی و ئامانجەكانی مەرجەعییەتدا یەك دەگرنەوە، بەڵام ئەوانیش چاو لەوانە ناپۆشن كە دوور لە ئامانجەكانی حەشد خۆیان تێكەڵی خۆپیشاندانەكان دەكەن، یان ئامانجێكی نییەت پاكیان هەیە و لە ئامانجە شاراوەكانی حەشد تێ نەگەیشتوون.

تا ئێستا مەرجەعییەتی نەجەف لە وتارەكانی رۆژی هەینیدا، لەسەر دوو پرس راشكاوانە جەختی كردۆتەوە، كە یەكەمیان دەستلەكاركێشانەوەی د.عادل عەبدولمەهدی سەرۆك وەزیرانی ئێستای عێراقە، ئەوی دیكەشیان جەختكردنەوە لە پەلەكردن لە كاندیدكردنی كەسێك بۆ پۆستی سەرۆك وەزیرانی داهاتوو بووە، هەردوو پرسەكەش لە كاتی خۆیدا جێبەجێ كراون، بەڵام بە پشتگیریی تەواوی هێزەكانی حەشدی شەعبی.
دیارە ئەو كەسەی بۆ پۆستی سەرۆك وەزیران كاندید كراوە، (محەمەد تۆفیق عەللاوی)، ئەم كەسایەتییە كە ماوەی نزیكەی دوو مانگە لە لەندەنەوە بە بانگهێشتی سەرۆك كۆمار گەڕاوەتەوە بۆ عێراق، لەسەر راسپاردەی فەرماندەكانی حەشدی شەعبی بووە، وەك د.ئەیاد عەللاوی ئامۆزاشی لە هەفتەی رابردوو لە دیمانەیەكدا لەگەڵ كەناڵی سۆمەرییە راشكاوانە ئاماژەی پێ كرد و گوتی: «من دژی محەمەد عەللاوی نیم و ئامۆزامە، بەڵام شێوازی كاندیدكردنەكەی پەسند نییە و كاندیدی شەقام نییە و كاندیدی حەشدی شەعبییە».
بەڵام لێرەوە با بزانین، لەو رۆژەوەی محەمەد عەللاوی لە لەندنەوە گەڕاوەتەوە بۆ عێراق، بۆ ئەوەی كاندید بكرێت بۆ سەرۆك وەزیرانی عێراق، پێداگری لەسەر چی دەكات؟ بێگومان هەر لەگەڵ گەڕانەوەی بۆ عێراق و لە میانەی ئەو چاوپێكەوتنانەی لە كەناڵە عێراقییەكانی وەك شەرقییە و دیجلە و.. هتد) لەگەڵی ئەنجامیان داون، ئەو جەخت لەسەر ئەوە دەكاتەوە كە نایەوێت خۆپیشاندەران شەقام چۆڵ بكەن، بەڵكو ئەو داوای ئەوە دەكات كە خۆپیشاندەران بەردەوام بن، بۆ ئەوەی ئەو بەرنامەیەی هەیەتی، بتوانێت جێبەجێی بكات، بەڵام پرسیاری گرنگ لێرەدا ئەوەیە، ئایا بەرنامەكەی محەمەد عەلاوی دەبێت چی بێت؟ بێگومان مادام كاندیدی هێزەكانی حەشدی شەعبییە، ئەوا حەتمەن هەر دەبێت بەرنامەكەشی بەرنامەی حەشدی شەعبی بێت.

لێرەدا پرسیاری دیكە ئەوەیە كە ئاخۆ دەبێ بەرنامەكەی حەشدی شەعبی چی بێت؟ وەڵامدانەوەی ئەم پرسیارە لەگەڵ ئەوەی تا ئێستا حەشدی شەعبی خۆی لێ دوورەپەرێز دەكات و خۆی لێ دەدزێتەوە، بەڵام وەك تەواوی بەرنامەكانی پێشتری كە چۆن بانگەشەی بۆ ئەوە دەكرد كە هێزەكانی حەشد خۆیان تێكەڵ كاری سیاسی ناكەن و، سەرەنجامیش جڵەوی پڕۆسەی سیاسیی عێراقیان كەوتە دەست، ئەوا لە ئێستاشدا ئەوەی دەیانەوێت لە ناو پڕۆسە سیاسییەكەدا ئەنجامی بدەن، بە رێگەی محەمەد عەللاوی و مانەوەی خۆپیشاندەران لەسەر شەقام دەیكەن و تەسفییەی ئەو لایەنە سیاسییانەی عەرەبی شیعە و سوننەی پێ دەكەن، كە لە رووی عەقیدەوە لەگەڵ هێزەكانی حەشدی شەعبی یەك ناگرنەوە.

لێرەدا ئەگەر گریمانەی ئەوە بكەین و وای دابنێین، كە ئەو خۆپیشاندانانەی ئێستا عەرەبی شیعە دەیكەن، ئەگەر هەمان خۆپیشاندان عەرەبی سوننە بیانكردایە، ئایا وەڵامی هێزەكانی حەشدی شەعبی چۆن دەبوو؟ بێگومان مامەڵەی هێزەكانی حەشدی شەعبی هەمان ئەو مامەڵەیە دەبوو كە لە سەرەتای ساڵی 2014 لەگەڵ خۆپیشاندانەكانی فەلووجە و ئەنبار كردیان و، سەرەنجامیش بووە هۆكاری ئەوەی كە داعش بتوانێت مووسڵ و چەند شارێكی دیكەی سوننەی عێراق بگرێت، ئەم واقیعەی ئێستا كە لەگەڵ واقیعی خۆپیشاندانەكانی ساڵی 2014 ی عەرەبی سوننە پێكەوە گرێ دەدەینەوە، دەگەینە ئەو دەرەنجامەی كە لە ناو بەشە عەرەبییەكەی عێراقدا كە ئێستا حەشدی شەعبی بە كردەیی كۆنتڕۆڵی پڕۆسە سیاسییەكەی كردووە، مانای هاووڵاتیبوون تەنیا عەرەبی شیعە دەگرێتەوە، ئەمەش نەك هەموو هاووڵاتییانی عەرەبی شیعە، بەڵكو ئەوانەی لەگەڵ بەرنامە عەقیدییەكەی هێزەكانی حەشدی شەعبی هیچ كێشەیەكیان نییە و هێزی خۆیان دەخەنە پاڵ هێزەكانی ئەوان، بۆ ئەوەی ئەو بەرنامە عەقیدییە جێگەی پڕۆسەی سیاسی لە عێراقدا بگرێتەوە.
Top