جۆزیف بایدن جێگری پێشووی سەرۆكی ئەمریكا و كاندیدی چاوەڕوانكراوی دیموكراتەكان بۆ هەڵبژاردنەكانی سەرۆكی ئەمریكا لە ئەمساڵدا، دوای هێرشەكەی ئەمریكا بۆ سەر كاروانی ئۆتۆمبێلەكانی فەرماندەی فەیلەقی سوپای پاسداران (قاسم سولەیمانی) و جێگری دەستەی حەشدی شەعبی (جەمال جەعفەر ناسراو بە ئەبو مەهدی موهەندیس) لە فڕۆكەخانەی بەغدا، لە تویتێكدا نووسی: دۆناڵد ترەمپ فتیلی دینامیتەكەی خستە ناو باروودەكەوە، هەروەها نانسی بلوسی سەرۆكی كۆنگرێسیش رایگەیاند، ئەم هێرشەی ئەمریكا ئێمەی بردە خاڵی نەگەڕانەوە (نقطة اللاعودة)، بەڵام لە بەرامبەردا ترەمپ هەر یەك دوو كاتژمێر دوای هێرشەكە لە پەیجی خۆی لە تویتەر ئاڵای ئەمریكای دابەزاند، مایك پۆمپیۆ-ش لە پەیجی خۆی هەر دوای یەك دوو كاتژمێر پارچە ڤیدیۆیەكی گرووپێكی 10-12 كەسی بەغدای بڵاو كردەوە كە پێشوازی لە هێرشەكەی ئەمریكا دەكەن.
ئەوجا ئەگەر هەڵوەستە لەسەر ئەم دوو هەڵوێستە دژەی هەر یەك لە كۆمارییەكان و دیموكراتەكان بكەین و هەوڵبدەین خاڵی هاوبەش لە نێوانیاندا بدۆزینەوە، ئەوا خاڵی هاوبەشی هەردوو هەڵوێستە دژەكە پێمان دەڵێت، سیستمە كۆنەكەی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست كە 50 ساڵ پێش ئێستا هنری كیسنجەر راوێژكاری ئاسایشی نیشتمانی و وەزیری دەرەوەی ئەو كاتی ئەمریكا دایڕشتبوو، لە رۆژی 3ی كانوونی دووەمی 2020 بە تەواوەتی جاڕی كۆتاییهاتنی دراو، رۆژهەڵاتی ناوەڕاستی خستۆتە ناو تسۆنامییەكی سیاسیی ئەوتۆوە كە زۆر زەحمەتە بە ئاسانی شەپۆلەكانی دابمركێتەوە، یان پڕیشكی ئەم ئاگرە شوێنەكانی دیكەی جیهانیش نەگرێتەوە.
لە بەرامبەر ئەم هەڵوێستە دژانەی هەر یەك لە دیموكراتەكان و كۆمارییەكانی ئەمریكا، ئەگەر سەرنج لە هەڵوێستی هەردوو دەوڵەتی عێراق و ئێران و هەروەها هەردوو مەرجەعییەتی قوم و نەجەف بدەین، دیسان دوو هەڵوێستی جیاواز دەبینین، هەر بۆ نموونە دەوڵەتی ئێران و مەرجەعییەتی قوم، داوای تۆڵەیەكی یەكلاكەرەوە و روون و ئاشكرا دەكەن، لە بەرامبەردا دەوڵەتی عێراق و مەرجەعییەتی نەجەف داوای ددانبەخۆداگرتن و رێگرتن لە هەڵكشانی زیاتری تەنگژەكە دەكەن. بەڵام ئەگەر دیسان ئەو پرسیارە بكەینەوە، ئایا لە نێوان هەڵوێستە جیاوازەكانی هەر دوو دەوڵەتی (عێراق و ئێران) و هەر دوو مەرجەعییەتی (نەجەف و قوم)دا، خاڵی هاوبەش هەیە؟ بێگومان ئەم دوو هەڵوێستە جیاوازەش دیسان ئەو خاڵە هاوبەشمان بۆ دەخەنەڕوو كە سیستمە كۆنەكەی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست كۆتایی هات، كۆتاییهاتنی ئەم سیستمەش ئەو ئامانجەیە كە زیاتر لە 40 ساڵە كۆماری ئیسلامی بانگەشەی بۆ دەكات، داوای چوونە دەرەوەی ئەمریكا لە تەواوی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست دەكات، بەردەوامیش لە شەڕدا بووە بۆ كۆتاییپێهێنان بەم سیستمە، بەڵام لە دەرەوەی سنوورەكانی خۆی و نەیهێشتووە دەوڵەتی ئێران راستەوخۆ بكەوێتە شەڕێكی راستەوخۆوە لەگەڵ ئەمریكادا، لەمەش زیاتر ئەمریكا، یان هەتا ئیسڕائیلیش نەیانتوانیوە كە شەڕەكە بكەنە شەڕی راستەوخۆی نێوان خۆیان و دەوڵەتی ئێران و دەوڵەتی ئێرانیش بەتایبەتی رابەری باڵای شۆڕشی ئیسلامی باش دەزانێت كە ئەمریكا و ئیسڕائیلیش لە شەڕی گەریلایی میلیشیا جۆراوجۆرەكانی هاوشێوەی (حزبوڵای لوبنان و لیواكانی زینەب و فاتیمییە لە سووریا و هێزەكانی حەشدی شەعبی لە عێراق و میلیشیای حوسییەكان لە یەمەن) كە لە لایەن سوپای پاسدارانەوە پشتگیرییان دەكرێت، شكست دەهێنن، بۆیە بە پشتئەستوورییەوە پێشوازی لەو بارودۆخە دەكات و هەڕەشەكانی خۆیشی توندتر دەكات، لەبەر ئەوەی دەزانێت ئەو شەڕە لەسەر خاكی ئێران نابێت و ئەگەر ئەمریكا، یان ئیسڕائیل ئەو موجازەفەیە بكەن، كە شەڕەكە بخەنە ناو خاكی ئێرانەوە، ئەوا شەڕی سێهەمی جیهانی دروست دەبێت، كە هیچ كەس نازانێت ئاكامەكەی چۆن دەبێت.
لەبەرامبەر ئەمەدا، ئەگەر بگەڕێینەوە بۆ هەڵوێستی دەوڵەتی عێراق و مەرجەعییەتی نەجەف، ئەوانیش ددانیان بەوەدا ناوە، كە سیستمە كۆنەكە بە تەواوەتی كۆتایی هاتووە، بەڵام ئەگەر ددان بە خۆدا نەگرن و خۆیان لە كاردانەوەی لابەلا نەپارێزن، ئەوا شەڕە گەورەكە لە سەر خاكی عێراق دەبێت و، زیاد لەمەش ئەمریكا لە چوارچێوەی رێككەوتن و داوای دەوڵەتی عێراق، هێزەكانی لەسەر خاكی عێراق بوونیان هەیە، لەمەش زیاتر شەرعییەتی ئەنجامدانی هەموو كردەوەیەكی سەربازی لەسەر خاكی عێراق هەیە، هەروەها دەوڵەتی عێراق سوپایەكی نیشتمانیی بەهێزی ئەوتۆی نییە كە بتوانێت جڵەوگیری بارودۆخەكە بكات و وەك سوپای دەوڵەت مامەڵە لەگەڵ رووداوەكان بكات، ئەگەر هێزەكانی حەشدی شەعبی بە رێگەی مەرجەعییەتی نەجەف كۆنتڕۆڵ نەكرێن، ئەوا دەوڵەتی عێراق دەبێتە گۆڕەپانی شەڕی یەكلاكەرەوەی ئێران و ئەمریكا.
هەر لەم چوارچێوەیەدا ئەگەر سەیری هەڵوێستی دەوڵەتانی ئەندامی هەمیشەیی ئەنجومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتی و ئەڵمانیا بكەین، دەبینین بێجگە لە بەریتانیا كە هەمووكات هەڵوێستەكانی لەگەڵ هەڵوێستی ئەمریكا یەكانگیرە، دەوڵەتەكانی دیكە هەڵوێستیان جیاوازە، هەر بۆ نموونە: هەڵوێستی رووسیا لە دژی هێرشەكەی ئەمریكا زۆر توندە و هاوخەمیی خۆی بۆ كۆماری ئیسلامی پیشان داوە، هەروەها چین جیا لەوەی چارەسەری سەربازی بۆ یەكلاكردنەوەی كێشە نێودەوڵەتییەكان رەتدەكاتەوە، لەهەمانكاتدا داوای ددانبەخۆداگرتن لە هەردوولا دەكات، بۆ ئەوەی بارودۆخەكە زیاتر هەڵنەكشێت، لەبەرامبەردا ئەڵمانیا و فەرەنساش وەك دوو دەوڵەتی گەورە و دوو ئەندامی گرنگی هاوپەیمانیی باكووری ئەتڵەسی (ناتۆ) لەگەڵ ئەوەی هێرشەكەی ئەمریكا وەك كاردانەوەیەكی ئەمریكا لە قەڵەم دەدەن، بەڵام داواش دەكەن ددان بەخۆدا بگرن و هەوڵەكانیان خستۆتەگەڕ بۆ ئەوەی گێژاوەكە قووڵتر نەبێتەوە.
ئەگەر لەسەر بنەمای ئەو واقیعەی دوای هێرشەكەی ئەمریكا لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست دروست بووە و، بەراوردی بكەین كە تەنگژەی (كەنداوی بەرازانی ساڵی 1962ی كوبا) و، هەروەها بەراوردی هەڵوێستی سۆڤیەتی پێشان بەرامبەر بە كوبا و هەوڵوێستی ئێستای رووسیا بكەین بەرامبەر بە ئێران، ئەوا چۆن تەنگژەی (كەنداوی بەرازان) جیهانی هێنایە سەر لێواری شەڕی سێهەمی جیهانی، ئەوا ئەم تەنگژەیەی ئێستای نێوان ئەمریكا و ئێرانیش ئەگەر بە خێرایی و لەسەر ئاستی ئەندامانی هەمیشەیی ئەنجومەنی ئاسایش، شێوازێكی تازە بۆ مامەڵەكردن لەگەڵ كێشەكانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست نەدۆزنەوە، ئەوا تسۆنامییەكەی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست بارودۆخێكی ترسناكتر لە تەنگژەی كەنداوی بەرازانی كوبای ساڵی 1962 دروست دەكات.