رۆژی 26ی تشرینی یەكەمی رابردوو، خۆپیشاندەران هەڵیان كوتایە سەر بارەگایەكی عەسائبی ئەهلی هەق لە عەمارە، كە لە ئەنجامدا بەڕێوەبەری ئەو بارەگایە كە ناوی وسام عەلیاوی بوو، كوژرا و براكەشی بە ناوی عەسام عەلیاوی كە بریندار بوو، لە ناو ئۆتۆمبێلی فریاكەوتندا هەڵیان كوتایە سەر ئەویش و ئەویشیان كوشت، لە رێوڕەسمی بە خاكسپاردنی ئەم دوو برایەی كە چەكداری میلیشیاكانی عەسائیب بوون، شێخ قەیس غەزعەلی فەرماندەی عەسائیب راشكاوانە رایگەیاند: «خوێنی ئەم دوو شەهیدە لە ئەستۆی ئەمریكا و ئیسڕائیلە و بە چەند قات تۆڵەیان دەكرێتەوە»، هەروەها هادی عامری-یش سەرۆكی هاوپەیمانیی فەتح رایگەیاند كە خوێنی ئەوان بەفیڕۆ ناڕوات و تۆڵەیان دەكرێتەوە.
ئەگەر سەرنج لەم رووداوە بدەین، دەبینین، فەرماندەكانی حەشدی شەعبی و سەرۆكی هاوپەیمانیی فەتح، لە دەستپێكی خۆپیشاندانەكانی مانگی تشرینی یەكەمی رابردوو هەتا ئێستا كە نزیكەی دوو مانگە، تەنیا لەو رووداوە دەركەوتن و پەیامەكانیشیان راشكاوانە ئەوەی گەیاندووە كە خۆپیشاندەران پەلاماری بارەگاكانی حەشدی شەعبی نادەن و ئەوەی ئەو كارەی كردووە، خۆپیشاندەر نییە و بەكرێگیراوی ئیسڕائیل و ئەمریكایە، ئەمەش مانای ئەوەیە حەشدی شەعبی لەگەڵ ئەوەی هێزی سەرەكییە بۆ مانەوەی دەسەڵاتی عێراق، بەڵام پشتگیری خۆپیشاندەرانی شیعەش دەكات و، ئەوەی خۆپیشاندەرانیش دەیانەوێت، لەگەڵ ئامانجەكانی حەشدی شەعبی و هەڵوێستەكانی مەرجەعییەتی نەجەفیش پێچەوانە نییە.
بەڵام ئەگەر لێرەدا بگەڕێینەوە بۆ ئەو پرسیارە: پەلاماردانەكانی خۆپیشاندەران بۆ سەر كونسوڵخانەی ئێران لە نەجەف و كەربەلا و سووتاندنی ئاڵای ئێران و وێنەی ئایەتوڵا خامەنەئی، ئایا ئەمە لە دژی میلیشیاكانی حەشدی شەعبی وەك عەسائبی ئەهڵی هەق دانانرێت كە خۆیان بە پاشكۆی سوپای پاسدارانی كۆماری ئیسلامی دەزانن؟ لە وەڵامی ئەمەشدا رەوەتی رووداوەكان ئەوەمان پێ دەڵێن كە تەفزیلكردنی «دەوڵەتی حوسێن» بە سەر سیستمی (ویلایەتی فەقیه)، خۆی لە خۆیدا ئامانجێكی دیكەی سوپای پاسداران و میلیشیاكانی حەشدی شەعبییە، بۆ پیشاندانی تەفزیلكردنی شیعەی عەرەبی عێراق بەسەر شیعەی شوێنەكانی دیكەدا، بەوەی شیعەی عێراق ئەو مافەیان هەیە كە داوای «دەوڵەتی حوسێن» یان «دەوڵەتی ئال ئەلبیت» بكەن. ئەمەش بەومانایەی ئەگەر هەتا ئێستا هەموو شیعەی جیهان لە رووی عەقیدەوە تەفزیلی (نەجەف و كەربەلا)یان كردبێت، ئەوا لە ئەمڕۆ بەدواوە دەبێت لە رووی سیاسیشەوە تەفزیلی مەرجەعییەتی نەجەف بەسەر مەرجەعییەتی (قوم)دا بكەن.

پرسیار لێرەدا ئەوەیە، ئایا مەرجەعییەتی قوم بەوە رازی دەبێت كە مەرجەعییەتی نەجەف لەوان پایەدارتر بێت؟ بۆ ئەمەیان هەندێك راپۆرتی سیاسی باس لەوە دەكەن، لە دوای نەمانی ئایەتوڵا خامەنەئی لە پۆستی مەرجەعییەتی قوم و رابەرایەتیی كۆماری ئیسلامیی ئێران، ئەوا شێوازی بەڕێوەبردنی «حەوزەی عیلمییەی قوم» گۆڕانكاری بەسەردا دێت و، لەوانەیە بەو ئاراستەیە كار بكەن كە فرە مەرجەعیی شیعە بگۆڕن بۆ یەك مەرجەعی، بەڵام مەرجەعییەتێكی دەستەجەمعیی ئەوتۆ كە نوێنەرانی شیعەی هەموو ئەو وڵاتانە بگرێتەوە كە پشتگیری لە فراوانكردنی باڵادەستیی شیعە دەكەن، ئەمەش چۆن مەرجەعییەتی ئێستای نەجەف مەرجەعییەتێكی دەستەجەمعییە و پێنج كەسایەتیی شیعەی جیاواز لەخۆدەگرێت، لە ئایندەدا ئەم رێچكەیە بە شێوەیەكی دیكە دووبارە دابڕیژدرێتەوە.

ئەم وەرچەرخانە كە تا بڵێیت سەرنجڕاكێشە و ئاشكراشە كە ئێستا لە ئێراندا سوپای پاسداران و ژەنڕاڵ قاسم سولەیمانی بە پراكتیكی نوێنەرایەتیی دیدوبۆچوونی مەرجەعییەتی قوم و عەلی خامەنەئی رێبەری شۆڕشی ئیسلامی ئێران دەكەن، لە عێراقیشدا، ئێستا حەشدی شەعبی و هادی عامری سەرۆكی هاوپەیمانیی فەتح بە كردەیی نوێنەرایەتیی دیدوبۆچوونی مەرجەعییەتی نەجەف دەكەن و پێداگری لەسەر ئەوەش دەكەن، حەشدی شەعبی (كە لە بنەڕەتدا كۆپیی حزبوڵای لوبنان و سوپای پاسدارانە) و بە فەتوای ئایەتوڵا عەلی سیستانی دامەزراوە و جیاوازە لە سوپای پاسداران و میلیشیاكانی حزبوڵای لوبنانی و ئەركی حەشدی شەعبی پارێزگاریكردنە لە دەوڵەتی عێراق، كە ئەم هێزە دەیەوێت بیگۆڕێت بۆ «دەوڵەتی حوسێن».

گۆڕینی دیدوبۆچوونەكانی مەرجەعییەتی شیعە، بەندە بەو گۆڕانكارییانەی كە ژینگەی سیاسیی وڵات و دەوربەر دەیهێنێتە ئاراوە، هەر بۆ نموونە: پێش ئەوەی ئایەتوڵا خومەینی هەوڵەكانی خۆی بۆ حوكمڕانیی شیعە (ویلایەتی فەقیه) ئاشكرا بكات، «حەوزەی عیلمییەی قوم» و شای ئێران هیچ كێشەیەكیان نەبوو، ئەمەش لەبەر ئەوە بوو تا ئەوكاتە رژێمی شای ئێران، حەوزەی عیلمییەی قومی بە هەڕەشە بۆ سەر دەسەڵاتەكەی لە قەڵەم نەدەدا، بەڵام كە ئەم هەوڵانە دەركەوتن، ئایەتوڵا خومەینی كەوتە ژێر گوشار و بە ناچاری رووی كردە نەجەف، بەڵام كاتێك رژێمی بەعسیش زانی ئەو هەوڵانەی ئایەتوڵا خومەینی دەبێتە هاندەر بۆ شیعەكانی عێراق و مەترسی لە سەر رژێمی بەعس دروست دەكات، ئەوا رژێمی بەعسیش رێگەی نەدا ئایەتوڵا خومەینی لە عێراق بمێنێتەوە و ئەویش بە ناچاری بووە پەنابەر لە فەرەنسا و لە فەرەنساشەوە بە ناردنەوەی كاسێتی دەنگی بۆ ئێران و وەك ئەوەی محەمەد حەسەن هەیكەل ناوی لێناوە «تۆپەكانی ئایەتوڵا» توانی لە ساڵی 1979 شای ئێران ناچار بكات كە وڵات بەجێبهیڵێت و سەركەوتنی شۆڕشی ئیسلامی رابگەیەنێت.
دیارە لە عێراقی دوای 2003 پاش رووخانی رژێمی سەدام حوسێن و گەڕانەوەی ئایەتوڵا عەلی سیستانی بۆ عێراق، لەگەڵ ئەوەی رۆڵێكی گەورەی لەسەر گۆڕەپانی سیاسیی عێراق هەبوو، لەگەڵ ئەوەشدا راستەوخۆ وەك ئایەتوڵا خامەنەئی خۆی تێكەڵاوی پرۆسەی سیاسیی عێراق نەكرد، بەڵام بە بیانووی مەترسیی تیرۆریستانی داعش تا راددەیەكی زۆر هەڵوێستی مەرجەعییەتی نەجەف گۆڕانكاری بەسەردا هات و، هەر لەسەر ئەم بنەمایەش بوو كە لە ئەنجومەنی باڵای ئیسلامیی عێراق كە عەمار حەكیم سەركردایەتی دەكرد، لێكترازان رووی دا و پاشان عەمار حەكیم رەوتی حیكمەی دامەزراند، لەگەڵ ئەوەی رەوتی حیكمە لەسەر ئەو بنەمایە دامەزرا كە خۆ جیاكردنەوە بوو لەو باڵەی (جەلالەدین سەغیر) كە تەواو پابەندبوونی خۆی بە ویلایەتی فەقیه راگەیاندبوو، سەركەوتنی ئەو ئاراستەیەش لەناو هێز و لایەنە سیاسییەكانی شیعەی عێراقدا دوو رێگەچارەی خستە بەردەم ئەو لایەنە شیعەیانە، یان ئەوەیە دەبێت بەم واقیعە سیاسییەی ئێستا رازی بن، یان واقیعە سیاسییەكە دەیانخاتە پەراوێزەوە. پێدەچێت هێز و لایەنە سیاسییەكانی شیعە بەشی هەرە زۆریان گەیشتبنە ئەو قەناعەتەی كە دەبێت لەگەڵ ئەم واقیعە سیاسییەدا خۆیان بگونجێنن، هەر بۆیە لەناو ماڵی حەكیمەوە پشتگیری لە دەسەڵاتی سیاسیی ئێستای عێراق كرا و ماوەی 45 رۆژ بۆ ئەنجامدانی چاكسازی بە حكومەتەكەی عادل عەبدولمەهدی درا.
لە نێو ئەم گۆڕانكارییانەدا و لەگەڵ ئەوەی مەرجەعییەت تا ئێستاش دەیەوێت وا پیشان بدات كە بە یەك مسافە لە نێوان خۆپیشاندەران و دەسەڵاتی سیاسیی ئێستای عێراقدا راوەستاوە و پشتگیری لە خواستی خۆپیشاندەرانی عێراق دەكات، بەڵام ئەو راستییەشی نەشاردۆتەوە، بیركردنەوەی تازەی مەرجەعییەتی ئێستای نەجەف ئەوەیە كە چاكسازییەكان لەسەر دەستی ئەم دەسەڵاتە سیاسییەی ئێستای عێراق ئەنجام بدرێت، كە حەشدی شەعبی جڵەوگیری پرۆسەكەی كردووە، نەك ئەم دەسەڵاتە بگۆڕێت و دەسەڵاتێكی دیكە چاكسازییەكان ئەنجام بدات.