لە ستراتیژیەت و سیاسەتی پێشووی ئەمریكاشدا، سووریا وەك ناوچەی نفووزی ئەمریكا سەیر نەكراوە، هەربۆیە رووسیا بێ ئەوەی روخسەت لە ئەمریكا و ناتۆ وەربگرێت، راستەوخۆ خۆی تێكەڵاوی شەڕی سووریا كرد، لەمەش زیاتر ئۆباما توركیای ناچار كرد كە پێشمەرگە بە ناو خاكی توركیادا بچێتە كۆبانێ، بەڵام هێزەكانی خۆی لە ئاسمانەوە لە سەر خاكی سووریا بڵاوە پێ نەكرد بۆ ئەوەی كۆبانێ لە كەوتن رزگار بكات، پاشانیش كە ئەمریكا بڕیاری دا ژمارەیەك راوێژكاری سەربازی و چەك رەوانەی رۆژئاوا بكات، وەك ناوچەیەك لە دەرەوەی دەسەڵاتی رژێمی ئەسەد چۆتە رۆژئاوا، تەنانەت رژێمی سووریا رێگەی نەداوە، بەڵام عێراق بە شێوەیەكی فەرمی و لەلایەن حكومەتی عێراقەوە داوایان لێكراوەو پاشانیش پێشوازی لە هێزەكانیان كراوە و هەر لە رێگەی حكومەتی عێراقیشەوە، چەكەكان و هێزەكانی ئەمریكا هاتوونەتە كوردستان و بەشدارییان لە شەڕی دژی داعشدا كردووە.
لەم روانگەیەوە عێراق لە ناوچەكە و رۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا تەنیا دەوڵەتە كە سەرۆكی ئەمریكا هیچ حیسابێك بۆ سەروەرییەكەی ناكات، هەروەك لە سەری ساڵی ئەمساڵدا بە فڕۆكەیەكی سەربازی سەردانی سەربازەكانی لە بنكەی سەربازیی ئەنبار كردو دوای گەیشتنیان بۆ ئاسمانی عێراق بە تەلەفۆن سەرۆك وەزیرانی عێراق ئاگادار كراوەتەوە، لەسەر ئاستی شاندەكانی دەوڵەتانی هاوپەیمانان بەشی هەرە زۆری وەزیرەكان بە فڕۆكەی سەربازی دێنە عێراق و وەك دەوڵەتێكی هاوپەیمان لە شەڕدا مامەڵەی لەگەڵ دەكەن و هەر لە بەغداشەوە راستەوخۆ سەردانی كوردستان دەكەن.

لەسەر ئەم بنەمایە عێراق مامەڵەیەكی تایبەتی لەلایەن ئیدارەی ئەمریكاوە لەگەڵ دەكرێت، ئەوجا ترەمپ سەرۆك بێت، یان هەر كەسێكی دیكە، بەڵام لەناو ئەجیندای ترەمپ ئەوەی لە ماوەی دوو ساڵی رابردوو پیشانی جیهانی داوە، ترەمپ دەیەوێت كاتێك لەگەڵ عێراق وەك دەوڵەت مامەڵە بكات، كە بەرپرسانی دەوڵەتی عێراق بتوانن دەوڵەتداری خۆیان بسەلمێنن، لەم چوارچێوەیەدا هێشتا بەرپرسانی دەوڵەتی عێراق زۆر زۆریان ماوە، ئەوە بسەلمێنن كە بەو ئاستە بۆ دەوڵەتداری لێهاتوون، واتە تا ئەو ئاستە پێدەگات، ساڵانێكی زۆری دەوێت، بۆیە ئەمریكا یان دەبێت واز لە هەموو رۆژهەڵاتی ناوەڕاست بهێنێت، یان تا ئەو كاتەی عێراق دەبێتە دەوڵەت لە عێراقدا دەمێنێتەوە و حیساب بۆ هیچ كاردانەوەیەكی عێراق، یان پەرلەمانەكەی ناكات.

سەبارەت بە پرسی دەوڵەتداری، پرسیار ئەوەیە، ئایا چەمكی دەوڵەتداری لە بیركردنەوەی ترەمپدا مانای چی دەگەیەنێت؟ لای ترەمپ گرنگ نییە، سیستمی دەوڵەتەكە دیموكراتی دەبێت، یان ئایینی، یان مەزهەبی، یان نەتەوەیی، ئەوەی لای ترەمپ گرنگە ئەوەیە كە دەوڵەت بێت و بتوانێت لەگەڵ گەلەكەی و لەگەڵ كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی بە شایستەیی وەك دەوڵەت مامەڵە بكات، بەڵام لە ئێستادا دەوڵەتی عێراق نەك هەر ناتوانێت بیسەلمێنێت كە ئەو دەوڵەتەیە دەتوانێت لەگەڵ كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی وەك دەوڵەت مامەڵە بكات، بەڵكو لەسەر ئاستی ناوخۆی وڵاتەكەشی ناتوانێت بە زمانی دیالۆگ لەگەڵ گەلەكەی خۆیشی قسەبكات و كێشەكان چارەسەر بكات.
ئەم حاڵەتەی ئێستای عێراق و شێوازی دەوڵەت بەڕێوەبردنیان وایكردووە كە هەموو هێزە نێودەوڵەتییەكان لە سەرووی هەمووشیانەوە ئەمریكا، تەنیا لەگەڵ بەشە عەرەبییەكەی عێراق وەك دەوڵەتی عێراق مامەڵە بكەن و لەگەڵ هەرێمی كوردستان وەك ئیدارەیەكی سەركەوتووی سەربەخۆ مامەڵە بكەن و تەنانەت دوای خیانەتی 16ی ئۆكتۆبەریش كە ئەوكات ریكس تیلرسۆن وەزیری دەرەوەی ئەمریكا بوو، زۆر باش دەیزانی ئەگەر هەرێمی كوردستان بكەوێت، ئەوا هەموو عێراق لە دەستی ئەمریكا دەردەچێت، بۆیە وەزارەتی دەرەوەی ئەمریكا بەیاننامەیەكی دەركرد و پشتگیری لە مانەوەی هەرێمی كوردستان كرد، بەڵام ئەگەر خۆڕاگری و قارەمانیی هێزی پێشمەرگەی كوردستان نەبوایە، 100 بەیانی لەوجۆرە و توندتریش جێگەی هیچی نەدەگرت.

سەبارەت بە هەرێمی كوردستان وەك هەرێمێكی فیدڕاڵی لە چوارچێوەی عێراقدا، لەگەڵ ئەوەی ئێستا سیاسەتی نێودەوڵەتی لە چوارچێوەی سیستمە كۆنەكە رێگەی نەداوە كە ببێتە دەوڵەتێكی سەربەخۆ، بەڵام سەركردایەتیی سیاسی ئەم دەڤەرە لە سەرووی هەموویانەوە بارزانی ئەوەی بۆ هەموو جیهان سەلماندووە كە لە كاتی ئاشتی و شەڕیشدا دەتوانێت بە جۆرێك دەوڵەتداری بكات كە شایەنی ئەوەیە هەموو جیهان رێزی لێ بگرێت، بۆیە لەم چوارچێوەیەدا ئەمریكا رێز لەم ئەزموونە سەركەوتووەی كوردستان دەگرێت و رێگە نادات ئەم ئەزموونە سەركەوتووە بەو شێوازە تێكەڵاوی سیستمە شكستخواردووەكەی عێراق ببێتەوە، كە ئەمیش لەدەست بچێت، دیارە ئەو راستییەی ئەمریكا پێی گەیشتووە، دەوڵەتانی دیكەی ئەنجومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتی و دەوڵەتانی ناوچەكەش لێی تێگەیشتوون، بۆیە هەوڵدەدەن مامەڵەیەكی جیاواز لەگەڵ كوردستان بكەن، بۆ ئەوەی ئەو هەوڵانەی لە كوردستاندا سەركەوتن بەدەست دەهێنن، لە عێراقیشدا دووبارە بكرێتەوە.

ئێستا بۆ ئەمریكا عێراق زەمینەیەكی گونجاوە بۆ ئەوەی ئاستی دەوڵەتداری و دەوڵەت بەڕێوەبردنی هەرسێ پێكهاتەی (كورد و شیعە و سوننە) تاقی بكرێتەوە، ئەوەی هەتا ئێستا لەم بوارەدا و لەسەر ئاستی عێراق و ناوچەكە وەك ئەزموونێكی سەركەوتوو خۆی نمایش كردووە، ئەزموونی هەرێمی كوردستانە و تەنانەت سەركەوتوویی ئەزموونی هەرێمی كوردستان بۆتە فاكتەرێك بۆ ئەوەی ئاوارە ناخۆییەكانی عێراقیش لەخۆی بگرێت و نەبن بەبار بەسەر دەوڵەتانی ئەوروپاوە، لەم چوارچێوەیەدا كە ئێستا هەموو هەوڵەكانی بۆ ئەوەیە شەڕ و كێشەی نێوان عەرەبی شیعە و سوننە، شەڕ و كێشەی نێوان كورد و عەرەب لە عێراقدا كۆتایی بێت، بێجگە لە جیاكردنەوەی هێزە ناكۆكەكان لە یەكتری و بوار رەخساندن بۆ خۆبەڕێوەبردنی لۆكاڵ هیچ رێگەچارەیەكی دیكەی لەبەردەمدا نییە.

كەواتە ئەم ئاراستەیە بەرەو ئەوەمان دەبات هەر سێ پێكهاتە سەرەكییەكە (كورد و شیعە و سوننە) لە قۆناخی شەڕ و كێشە وەرچەرخانێك دروست بكەن، بۆ ئەوەی بە ئاشتی لە چوارچێوەی عێراقدا پێكەوە بژین، ئەم پێكەوە ژیانەش نایەتەدی هەتا هەر سێ پێكهاتە سەرەكیەكە خۆیان بە فەرمانڕەوا نەزانن، بەڵام هەر پێكهاتەیەك لە جوگرافیای خۆیدا، پێدەچێت بەرپرسانی ئێستای شیعە لە حوكمڕانیی ئەم حكومەتە تازەیەی عێراقدا گەیشتبێتنە ئەو قەناعەتەی كە ئەمە تەنیا رێگە چارەیە بۆ ئەوەی لە عێراقدا سەقامگیری دروست بێت، بەڵام شەقامی سیاسیی عەرەبی (شیعە و سوننە) بە شێوەیەكی هێندە دژ، دژی مافەكانی خەڵكی كوردستان ئاراستە كراون، هەتا ئەو وەرچەرخانە دروست دەبێت ئەم دژایەتییە بگۆڕێت بۆ پێكەوەژیان كاتێكی زۆری بوێت، بەڵام ئەوەی بۆ هەرێمی كوردستان گرنگە لەم قۆناخەدا ئەوەیە كە تەنیا بیر لە بەرژەوەندیی كوردستان بكاتەوە و دەستی ئاشتی و پێكەوەژیانیان بۆ رابكێشت و هێزی پێشمەرگەی كوردستانیش بەردەوام لە ئامادەباشیدا بن، بۆ ئەوەی لە كوردستانێكی بەهێزەوە پەیامی ئاشتی بنێرین بۆ ئەوەی لە بنەمای پەیامی ئاشتیخوازانەی كوردستان باش تێبگەن.