لە زانستی سیاسەتدا چەمكێك هەیە دەڵێت: جەنگ و شەڕ (الحرب و المعركة) دوو پرسی لێك جیاوازن، شەڕ پرسێكی سیاسییە و دەبێت دەوڵەتمەدار بڕیاری لەسەر بدات، بەڵام جەنگ، ژەنڕاڵە سەربازییەكان نەخشەی بۆ دادەنێن و هەر خۆشیان جێبەجێی دەكەن. لەمەش زیاتر جەنگ، بەبێ بڕیار، یان راگەیاندنی شەڕ بوونی نییە، بەڵام بەبێ جەنگیش شەڕ بەمانا سیاسییەكەی بوونی هەیە. لەم چوارچێوەیەدا زۆر جار لەدوای كۆتاییهاتنی جەنگەكان لە سەركردەكان گوێمان لێ بووە كە دەڵێن: جەنگەكە كۆتایی هاتووە، بەڵام شەڕەكە كۆتایی نەهاتووە.

ئەوجا ئەگەر لەم چوارچێوەیەدا رێبەرایەتیكردنی شۆڕش لەلایەن مەلا مستەفا بارزانی-یەوە بە بڕیاری راگەیاندنی شەڕ بۆ مافە رەواكانی خەڵكی كوردستان و دیاریكردنی سنووری كوردستان لە رووی مێژوویی و جوگرافییەوە لەناو دەوڵەتی عێراقدا لە قەڵەم بدەین، ئەوا هەر لەگەڵ دەستپێكی شۆڕشەكەوە، ئەم بڕیارەی مستەفا بارزانی، هەردوو رەهەندەكەی شەڕ (سیاسی و سەربازی) هەبووەو لەهەردوو رەهەندەكەشەوە كاری جددی لەسەر كردووە.
لەدوای نسكۆی ساڵی 1975یشەوە لەگەڵ ئەوەی لایەنە سیاسییە كوردستانییەكان، بەناوی دیكە جیا لەناوی شۆڕشی ئەیلوول دەستیان بە خەباتی چەكداری كردەووەو، لەگەڵ ئەوەی لە رووی خەباتی چەكدارییەوە جیاواز بوون لە خەباتی چەكداریی شۆڕشی ئەیلوول، بەڵام لە رووی سیاسییەوە درێژەپێدەری هەمان شەڕ بوون، كە مستەفا بارزانی لە شۆڕشی ئەیلوولدا رایگەیاندبوو، ئەمە بەو لایەنە سیاسییانەشی كە بۆ مەبەستی حزبایەتیی تەسك لە ئەدەبیاتی حزبیی خۆیاندا دژایەتی شۆڕشی ئەیلوولیان كردووە، بەڵام وەك كردەیی و بەناچاری لە ناو بازنەی رەهەندە سیاسییەكەی شۆڕشی ئەیلوولدا ماونەتەوە، ئەم مانەوەیەش لەبەر ئەوەیە، ئەگەر هەر حزب و سەركردەیەك لە بازنەی رەهەندە سیاسییەكەی شۆڕشی ئەیلوول بێتەدەرەوە، خەڵكی كوردستان وەك خۆفرۆش و خائین سەیری دەكەن، هەر بۆیە چۆن بیرمەندی گەورەی كورد خوالێخۆشبوو مسعود محەمەد لە دیمانەیەكی رۆژنامەی برایەتی پێی گوتین: مەلا مستەفا بارزانی بۆ گەلی كوردستان قەدەرە و دەبێت ئەو قەدەرەمان قبووڵ بێت، ئەوا بەهەمان پێوانەی مامۆستا مسعود محەمەد، رەهەندە سیاسیەكەی شۆڕشی ئەیلولیش قەدەرە بۆ هەموو حزبە سیاسیەكانی كوردستان و دەبێت بە خۆشی بێت، یان بە ناچاری، ئەو قەدەرە قبووڵ بكەن.

ئەم چەند دێڕەمان بۆ بەرچاوڕوونی خوێنەری ئەم باسە نووسی و بۆ ئەوەی راشكاوانە بڵێین: شۆڕشی ئەیلوول بە تەنیا شۆڕشی پارتی دیموكراتی كوردستان نەبووە، هەروەها مێژووەكەشی بەتەنیا مێژووی پارتی نییە، راشكاوانەتریش لەمە، پارتی دیموكراتی كوردستان راستە پارتی سەرەكیی ناو شۆڕشی ئەیلوول بووە، بەڵام شۆڕشەكە لەلایەن «بارەگای بارزانی»یەوە رێبەرایەتی كراوە و ئەم بارەگایەش بۆ پارتی چۆن بووە، بۆ لایەنە سیاسیەكانی دیكەی ناو شۆڕشی ئەیلوول و تەواوی رێكخراوە مەدەنیەكانی ناو شۆڕش وەك یەك بووە. هەموو ئەو لایەنە سیاسی و رێكخراوە مەدەنی و كەسایەتی و هونەرمەند و سەرۆك هۆز و پیاوماقووڵانەشی سەردانی بارەگای بارزانی-یان كردووە، وەك بارەگای بارزانی كە تایبەتمەندی خۆی هەبووە، سەردانی ئەو بارەگایان كردووە، نەك وەك بارەگایەكی تایبەتی و حزبی پارتی دیموكراتی كوردستان. هەر بۆ نموونە ئەگەر ئێستا كۆمەڵەی ژیانەوەی كورد، یان حزبی شیوعی عێراق كە شانازی بە شۆڕشی ئەیلوولەوە دەكەن، ئەگەر لێیان بپرسین: ئایا ئێوە لە ژێر رێبەرایەتی پارتی بەشێك بوون لە شۆڕشی ئەیلوول، یان رێبەرایەتی مستەفا بارزانی؟ بێگومان راشكاوانە دەڵێن: لەژیر رێبەرایەتی مستەفا بارزانی.
لەم بازنەیەدا، هەقە پارتی دیموكراتی كوردستان و تەواوی لایەنە سیاسییەكانی كوردستان راشكاوانە رەهەندە سیاسییەكەی شۆڕشی ئەیلوول لەسەر ئاستی ناوخۆ و لەسەر ئاستی پەیوەندیی كوردستان و عێراق، دووبارە بكەنەوە بابەتی وتووێژێكی لەنێوان خۆیاندا بۆ ئەوەی بگەنە ئەم راستییانە:

1- لەسەر ئاستی پەیوەندیی كوردستان و بەغدا، هەموو لایەنە سیاسییەكان بەگشتی و پارتی و یەكێتی بەتایبەتی، زۆر باش دەزانن، لەو كاتانەشی كە شەڕی شوومی ناوخۆ لە نێوانیان هەبووە و سەنگەریان لەیەكتری دەگرت، كە دەهاتە سەر باسی وتووێژ و رێككەوتن لەگەڵ حكومەتی بەعس، بێ ئەوەی پێكەوە كۆببنەوە، هیچ لایەكیان نەتاندەتوانی لە بازنەی رەهەندە سیاسییەكەی شۆڕشی ئەیلوول بێنە دەرێ، بۆیە بازنەی رەهەندە سیاسییەكەی شۆڕشی ئەیلوول نەك بە تەنیا بۆ پارتی، بەڵكو بۆ هەموو حزبە سیاسییەكانی كوردستان بۆتە قەدەر و دەبێت ئەو قەدەرە قبووڵ بكرێت، ئەگەرنا لەسەر سازشكردن لە هەر خاڵێكی رەهەندە سیاسییەكەی شۆڕشی ئەیلوول لەگەڵ هەر حكومەتێكی عێراق، ئەوا میللەت بە خائین ناویان تۆمار دەكات، ئەوجا بۆ ئەوەی ئەمە روونەدات، باشترە بازنەی رەهەندە سیاسییەكەی شۆڕشی ئەیلوول هەموو لایەك كۆبكاتەوە.

2- سەبارەت بە رەهەندە سیاسییەكەی شۆڕشی ئەیلوولیش بۆ پەیوەندیی ناوخۆی نێوان حزبەكان، بێگومان هەموو لایەك دەزانن، یەكێك لە سیفەتە جوانەكانی مستەفا بارزانی بۆ لێبوردەیی نێوان پێكهاتەكان، یان لایەنە سیاسییەكانیش، ئەوە بووە كە لێبوردەیی لای مستەفا بارزانی یەك مانای هەبووە، ئەویش ئەوەیە «منیش بەشێكم لە هەڵەكە»، ئەمەش واتە ئەگەر هەڵەیەك روویدابێت، ئەوا لێبوردەیی ئەو كاتە دروست دەبێت كە كام لایەن پێشتر دەڵێت: «منیش بەشێك بووم لە هەڵەكە.» بۆیە بۆ ئێستای بارودۆخی كوردستان و دووبارە زیندووكردنەوەی رەهەندە سیاسییەكەی شۆڕشی ئەیلوول لەسەر ئاستی ناوخۆی كوردستان، پێویستمان بەوەیە كام لایەن پێش هەر لایەنێكی دیكە دەڵێت: «منیش بەشێك بووم لە هەڵەكە.»

دیارە پارتی دیموكراتی كوردستان كە هەمیشە لەسەر ئاستی سیاسەتی ناوخۆ و پەیوەندیی نێوان لایەنە سیاسییەكان، هەرگیز دەرگای دیالۆگ و وتووێژی رەتنەكردۆتەوە، لە بنەڕەتیشدا ئەم میتۆدەی پارتی دیموكراتی كوردستان هەر ئەو مانایەی رەهەندە سیاسیەكەی شۆڕشی ئەیلوول و هەمان تێگەیشتی مستەفا بارزانی هەیە بۆ لێبوردەیی كە وەك یەكەم لایەن بڵێت: «منیش بەشێك بووم لە هەڵەكە»، بۆ ئەوەی بەرامبەریش بڵێت: «منیش بەشێك بووم لە هەڵەكە» و كێشەكان چارەسەر بكرێت.
هەر بۆیە ئەگەر بمانەوێت پەندێك، یان وانەیەك لە رەهەندە سیاسییەكەی شۆڕشی ئەیلوول وەربگرین، ئەوا چ لەسەر ئاستی سیاسەتی ناوخۆی هەرێمی كوردستان و پەیوەندیی نێوان لایەنە سیاسییەكان، هەروەها چ لە ئاستی پەیوەندیی نێوان كوردستان و عێراق، ئەوا بێجگە بە رازیبوون بەو قەدەرەی بازنەی رەهەندە سیاسییەكانی شۆڕشی ئەیلوول بۆ هەموو لایەك دروستی كردووە، رێگەی دیكە لە بەردەم لایەنە سیاسییەكاندا بوونی نییە.