كەركوك لەنێوان خۆ ڕێكخستنەوەی ئیداریی و جێبەجێكردنی ماددەی 140دا
چارەسەركردنی كێشەی كەركوك كلیلی چارەسەری هەموو كێشەكانی عێراقە و پشتگوێ خستنیشی سەرلەنوێ بۆ هەموو عێراق دەبێتە كێشە و چارەنووسی عێراق دەخاتە دوڕیانێكی نادیارەوە، هەر بۆیە ئەگەر لەم ڕوانگەیەكەوە كەركوك وەك كێشەیەكی ناوخۆیی كوردستانی سەیر بكرێت، ئەوا لەلایەكی دیكەوە ڕەهەندی زیاتر و تەواوی چارەسەری كێشەكانی عێراق و ئاسایشی ئایندەی عێراق بەخۆیەوە گرێدەداتەوە، ئاسایش و سەقامگیری عێراقیش رەهەندیی ئیقلیمی و نێودەوڵەتی خۆی هەیە و كاریگەرییەكانی بەخۆیەوە گرێدەداتەوە، هەربۆیە قسەكردن لەسەر كەركوك و چارەنووسی كەركوك رەهەندی دوورمەودای هەیە و ناكرێت چ لەسەر ئاستی عێراق و نێودەوڵەتیش ئەم كێشەیە پشت گوێ بخرێت.
سەرەتا محەمەد كەمال ئەندامی لیستی برایەتی لە ئەنجوومەنی پارێزگای كەركوك سەبارەت بەم مەسەلەیە لە لێدوانێكی تایبەتدا بەمجۆرە بە گوڵانی راگەیاند و وتی : (بۆ پێكەوەژیان و ئاشتی و دیموكراتی و ئاوەدانكردنەوەی شاری كەركوك پێویستە هەموو پێكهاتەكانی شارەكە بە كوردو توركمان و عەرەب و كلدان و ئاشوور، بەیەكەوە دەست لە ناو دەست هەوڵبدەین و كار بكەین بۆ خزمەتكردن و پاراستنی گیانی یەكتر و هاووڵاتیان و شارەكە، بۆ ئەوەی هەر هەموومان لە خۆشی و ناخۆشی یەكتر بەشدار بین، بۆ هاتنەدی ئەمانەش راوبۆچونی شەقامی كەركوك و هەموو پێكهاتە و ئەندامانی ئەنجوومەنی پارێزگای كەركوك ئەوە بوو كە دەبێ هەموو پێكهاتەكانی شاری كەركوك لە پۆستە سیادیەكان و ئیداریەكانی شارەكە بەشداربن، واتە ئەگەر ئێستا پیكهاتەیەك لە پۆستە سیادیەكان نەبێت، دەبێ لەو گۆڕانكاریە بێتە پێشەوە و بەشدار بێت بۆ ئەوەی پرۆسەی بڕیاردان و ئاوەدانكردنەوە و ئیدارەی شارەكە بەفیعلی هەموو پێكهاتەكان بەیەكەوە كاری لەسەر بكەن و لە هێمنی و سەقامگیری ئاسایشی كەركوك بەشداربن و تاوەكو زیاتر هەنگاو بەرەو سەركەوتن باوین و پێكەوەژیانێكی واقیعانە بێتەدی، ئێمە وەكو كورد هەر لە مێژوە لەم شارە باوەڕمان بەوەبووە كە تەنیا بە پێكەوەژیانی هەموو پێكهاتەكانی ئاشتی و تەبایی و ئازادی و خۆشگوزەرانی دێتەدی، دەسەڵاتی سیاسی كوردیش هەموو كاتێك تەئكیدی لەسەر ئەوە كردۆتەوە كە كەركوك شاری پێكەوەژیانی پێكهاتە نەتەوەكانیەتی و دەبێ بە تەبایی و ئاشتی بژین و ئەمەشی وەكو بیردۆزێكی زانستی نەگۆڕ تەماشای كردووە. سەبارەت بەچۆنیەتی پیادەكردنی ئەم پرانسیپانەش لە چەند ڕۆژی ڕابردوو ئەندامانی ئەنجوومەنی پارێزگای كەركوك كۆبوینەوە بەمەبەستی گۆڕانكاریەكان وەكو قۆناغی یەكەم پۆستە سیادیەكانی وەكو پارێزگار و سەرۆكی ئەنجوومەنی پارێزگا دیاری بكەین، پێكهاتەی برایانی توركمان كە دوو نوێنەر( رەعد محەمەد و حەسەن تۆڕهان) لەكۆبوونەوەكە بەشدار بوون دیاربوو ئەو دوو كەسە لە نێوان خۆیان ساردییەك هەبوو لە دەرەوەش ڕێك نەكەوتبوون، بۆیە لە كاتێك بۆ سەرۆكی ئەنجوومەنی پارێزگا دەست نیشانكرا رەعد محەمەد دڵگران بوو، لەو كاتەدا هاتە وەڵام و قسەی زبر و ڕەقی كرد وتی:(ئەگەر ببم بە سەرۆك كۆماریش هەر خزمەتی توركمان دەكەم) ئەم وتەیەش دڵگرانی خستە ناو دڵی هەموو ئەندامانی كۆبوونەوەكە و كەس ئەمەی قبوڵ نەبوو، ئەم وتەیە نەك تەنیا لەلای من یان لای كورد و عەرەب و ئاشووری قبوڵ نییە، بەڵكو لەلایەن پێكهاتە و ئەندامانی تری توركمانیش قبوڵ نەكرا، بێگومان ئەگەر من وەكو كورد قسەی زبر و ناخۆش بكەم كە سوودی بۆ پێكەوەژیان نەبێت ئەوە بە تەئكید شەقام و كوردی رەحیماوەش قبوڵیان نییە، چونكە واقیعی شارەكە دیارە كە پێكهاتەی جیاجیایە و دەبێ یەكتر قبوڵ بكەین، هەموو بەیەكەوە بۆ پێكەوەژیان و ئاسوودەی هاووڵاتیان و نەوەكانمان لەسەر بنەمای تەبایی و ئاشتی و دیموكراتی بەیەكەوە كار بكەین. هەروەها ڕۆژی دواتر دووبارە كۆبووینەوە بۆ ئەوەی لەسەر پۆستەكان دەنگ بدەین، بەڵام لەبەر ئەو ڕووداوەی ڕۆژی پێشتر كە كاریگەری لەسەر برا عەرەبەكانیش دروست كردبوو و دڵگرانبوون، هەندێ لە ئەندامانیش سەفەریان كردبوو و ئامادەنەبوون، بۆیە نەتوانرا ڕێژەی دەنگدانی تەواو دیار بكرێت و كۆبوونەوەكە دواخرا، بە ئومێدین لە ڕۆژانی دادێت كۆببینەوە و گۆڕانكاریەكان ئەنجام بدەین، بە تەئكید دەبێ ئەو گۆڕانكاریانە بكرێت، لەبەرئەوەی خزمەتكردنی شاری كەركوك بە هەموومانەوە دەكرێت و جوانە.))

بۆ قسەكردن لەسەر چۆنیەتی جێبەجێكردنی ماددەی 140 و هەوڵەكان بۆ چارەسەركردنی ئەم كێشەیە بەرێگەی یاسایی و دەستووری، بەرێز رائید فەهمی سەرۆكی لیژنەی جێبەجێكردنی ماددەی 140 لە ئاخاوتنێكی تایبەتی بۆ گوڵان بەمجۆرە باسی چۆنیەتی كاری ئەو لیژنەیەی كرد بۆ جێبەجێكردنی ماددەی 140 وتی : (هەر لەسەر هەمان ئەو رێو شوێنانە دەڕۆین كەچەندین ساڵە بۆ جێبەجێكردنی مادەی 140 پەیڕەویان دەكەین. بەردەوامین لەئەنجامدانی قۆناغی ئاسایكردنەوە و قەرەبووكردنەوەی راگواستراوەكان و گەڕاوەكان.
ئێستاش قەرەبووی كەسە شایستەكان دەكەین بەپێی تەرخانكردنەكانی بەردەستمان. وەزارەتی دارایی و ئەنجومەنی وەزیران 172 ملیار دیناری عێراقییان بۆمان تەرخانكردووە بۆ ئەمساڵ. پێموایە ئەم بڕە پارەیە 12 هەزار موعامەلە روماڵ دەكات، قەرەبووكردنەوەكانیش بەپێی ئەم بڕە پارەیە دەبێت. لەلایەكی ترەوە بڕیارماندا بە قەرەبووكردنەوەی خاوەن گرێبەستە كشتوكاڵییەكان كە بەپێی ماددەی 140دا گرێبەستەكانیان هەڵوەشێندرایەوە، هەروەها ئێستاش لە كاركردنین بۆ دەستپێكردن بە میكانیزمەكانی پێدانی ئەم قەرەبووكردنەوانە. لەهەمان كاتیشدا بەردەوامین لە وەرگرتنی مامەڵە و داواكارییەكان لە ناوەڕاست و باشوور لەپێناو پێدانی قەرەبووكردنەوەكان بۆ ئەوانەی كە مەرجەكان دەیانگرێتەوە. بەڵام سەبارەت بە مەسەلە و لایەن و قۆناغەكانی تر، ئەوە دواكەوتن هەیە ئەویش بە پشت بەستن بە چەند هەنگاوێك كە پێویستە ئەنجامبدرێت لەلایەن ئەنجومەنی نوێنەران و ئەنجومەنی وەزیران و سەرۆكایەتی، لەبەرئەوەی ئەم مەسەلانە پەیوەستە بە هەڵوەشاندنەوەی هەندێك لە بڕیار و یاساكان. بەڵام سەبارەت بە رێكخستنی ئامار و ریفراندۆم، ئەوە پێویستە بڕیار دەرچێت لەبارەی چۆنیەتی مامەڵەكردن لەگەڵ كێشەی سنووری ئیداری. لەبەرئەوەی حوكم بەمیكانیزمەكانی دەستوور و ماددەی 58 لە یاسای خولی گواستنەوەدا بەخشرابوو بەسەرۆكایەتی كۆمار.))
بەڵام ئەوەی جێگەی سەرنجە لەم ماوەیەدا بارودۆخی كەركوك هەندێك ئاڵۆزی بەخۆیەوە بینیوە و داوای بەدیلێك بۆ مادەی 140 دەكرێت، بۆیە پرسیارمان لە بەرێز رائید فەهمی كرد ئایا تاچەند ئەو ئاڵۆزیانە كاریگەرییان لەسەر رەوتی جێبەجێكردنی كارەكانی ئەوان هەبووە؟ لەمبارەوە بەمجۆرە وەڵامی گوڵانی دایەوەو وتی : (لەڕاستیدا من ناو لەم بارودۆخە نانێم بە «خراپبوون». لەلایەنێكی ترەوە، تاكو ئەمڕۆش هیچ لایەنێك هیچ چارەسەرێكی پێشكەش نەكردووە كە باشتر بێت لە ماددەی 140. با هەرلایەنێك بێت و پێشنیاری خۆی پێشكەش بكات كە ئەلتەرناتیڤ بێت بۆ ماددەی 140. من پێموایە كە تاكو ئەمڕۆش هیچ پێشنیارێك پێشكەش نەكراوە، وەكو نەخشەیەكی رێگە بێت و وەكو چارەسەرێك بۆ چارەسەركردنی كێشەكە، جگە لەوەی كە لە ماددەی 140دا هەیە. بەڵام ئەو شتانەی تر كە دەوترێت تەنیا بریتیە لە داواكاریی جیاواز و ئاڕاستەی جیاواز، لەكاتێكدا ئەو شتە بابەتییانەی كە ئەمڕۆ هەیە تەنیا ماددەی 140ە. لەلایەنێكەوە، ماددەی 140 لە بەرژەوەندیی هەموو پێكهاتە جیاوازەكانی كەركوك-ە. لەلایەنێكی ترەوە، ئەگەر هەر لایەنێك ترس و نیگەرانیی هەیە لەبارەی چارەنووسی كەركوك و ئەگەرەكانی بەستنەوەی لەگەڵ هەرێم یان حكومەتی ئیتیحادی یانیش سەربەخۆیی، ئەوە بڕیاردان لەم بارەیەوە لە دەستی هاوڵاتیانی كەركوك-ە. ماددەی 140 پێشوەختە بڕیارێكی نەداوە، بەڵكو ماددەی 140 دەڵێت هاووڵاتیانی كەركوك بڕیاردەرن لەسەر چارەنووسی كەركوك. كێشەی راستەقینەی ئەمڕۆی كەركوك ئەوەیە كە پێویستە سنوورەكانی كەركوك دەستنیشان بكرێت، ئایا سنووری كەركوك ئەو سنوورەیە كە ئەمڕۆ هەیە؟ یان ئەو سنوورەیە كە پێشتر هەبوو لە سەردەمی رژێمی پێشوو لە زیادكردن و بڕینی پارچەكان؟ ئایا وەكو خۆی بهێڵینەوە یان بیگەڕێنینەوە وەكو جاران؟ بەڕای من ئەمە كرۆكی مەسەلەكەیە و لایەنێكی سەرەكییە لە كێشەی كەركوك و پێموایە كە پێویستە سەرۆكایەتی و ئەنجومەنی نوێنەران ئەم مەسەلەیە یەكلابكەنەوە. بەڵام بەپێچەوانەوە، ئێمە هیچ دەسەڵاتێكمان نییە بۆ بڕیاردان لەو بارەیەی كە لە كام سنوورەوە دەست بە پڕۆسەی ریفراندۆم بكەین. تەنانەت لە ڕێكخستنی ئامار-یش. ماددەی 140 دەڵێت پێویستە ریفراندۆم لە ناوچە ناكۆكی لەسەركراوەكان ئەنجام بدرێت، لەكاتێكدا ناوی هیچ پارێزگایەكی نەهێناوە. پێویستە لێژنەیەك دەستنیشان بكرێت و دەسەڵاتی پێ بدرێت بۆ پێناسەكردنی ناوچەكان، تاكو ئێستا نازانین ئەو ناوچانە چین، ئایا شارن یان ناحیە یان ناوچەیەكی جوگرافیە، ناوچەكان پێویستییان بەپێناسە و دەستنیشانكردن هەیە. لەهەمان كاتیشدا، ئایا ئەو لایەنە كێن كە ناوچەكان دەستنیشان دەكەن؟ تاكو ئەمڕۆش، لێژنەكەمان بەهیچ شێوەیەك تەكلیف نەكراوە بۆ ئەم مەبەستە. ئەگەر بێت و ئەم مەسەلەیە بە لێژنەكەمان بسپێرن، ئەوە ئێمە هیچ كێشەیەكمان نییە و هەڵدەستین بەئەنجامدانی ئەركەكانمان و پێشكەشكردنی هەڵسەنگاندن و راسپاردەكانمان. بەڵام ئەم مەسەلەیە لەڕووی دەستوورییەوە لەدەستی ئەنجومەنی سەرۆكایەتییە و وابزانم ئەمڕۆ گواستراوەتەوە بۆ سەرۆكایەتی كۆمار. ئەگەر سەرۆكایەتی كۆمار بیەوێ، ئەوە دەتوانێت داوا لە لێژنەی ماددەی 140 بكات بۆ پێشكەشكردنی خەمڵاندن و هەڵسەنگاندنەكان و پێشنیارەكانی بكات.هەربۆیە لەهەموو حاڵەتەكاندا، تەنانەت لە ریفراندۆم-یش، پێویستە رێگەچارەكان لەلایەن هەموو پێكهاتەكانەوە پەسەندبێت، لایەنی كەمەوە لای زۆرینە پەسەند بێت. بەڵام مەسەلەكە تەنیا پەیوەست بە ژمارە نییە، بۆ نموونە لەوانەیە یەكێك لەلایەنەكان رێژەی 50 یان 55 یان%60 بەدەست بێنێت، بەڵام گرنگترین شت ئەوەیە كە رێگەچارەكە لەلایەن هەموو پێكهاتەكانەوە پەسەندبێت بەشێوەیەك كە هەموویان بتوانن بە ئارامی و سەقامگیری و ئاشتییانە لە شارەكەدا ژیان بەسەربەرن. هەربۆیە، ئەگەر هات و ریفراندۆم ئەنجامدرا و بەڕێژەی %60 دەنگیان لەسەردا، ئەی سەبارەت بەو %40كەی تر؟ لایەنی كەمەوە پێویستە زۆربەی هەرەزۆرینەی ئەو %40ە ئەنجامەكان پەسەندبكەن. ئەویش بەو ئیعتبارەی كە ئەمە شتێكی دیموكراسییە. بەڵام ئەگەر بێت و ئەو رێژەی %40 رازی نەبن بە ئەنجامەكان، ئەوكات رەخنە دەگرن و شێوازی نادیموكراسییانە دەگرنەبەر. بەواتایەكی تر، بارەكە بەرەو ئاڕاستەی قەیرانێكی نوێ دەڕوات و ئەم قەیرانەش، تەنانەت گەر كەركوك بڕواتە سەر هەرێم یان بۆ سەر حكومەتی ئیتیحادی، دەبێتە مایەی سەرهەڵدانی قەیرانی تر، كەواتە كێشەكەمان چارەسەرنەكرد. ماددەی 140 میكانیزمێكی دیموكراسییە و پێویستە لەسەر هەموو هاووڵاتیانی كەركوك ئەنجامەكانی ریفراندۆم پەسەندبكەن و پێی رازیبن. ئەم مەسەلەیە پەیوەستە بە تەوافوقی سیاسی و چۆنیەتی چارەسەركردنی كێشەكان و نەهێشتنی نامتمانەیی لەنێوان لایەن و پێكهاتە جیاوازەكانی كەركوك، بەڵام بەداخەوە تاكو ئەمڕۆ ئەم كێشەیە هەر هەیە و هێشتا چارەسەر نەكراوە. لەلایەنێكی ترەوە، پێویستیمان بە هێوركردنەوەی بارەكە هەیە لەگەڵ دڵنیاكردنی هاووڵاتیان و نەهێشتنی ئەو ترس و نیگەرانییەی كە بوونی هەیە. لەڕاستیدا ماددەی 140 هیچ هەڕەشەیەكی نییە و بەهیچ شێوەیەك مایەی مەترسی نییە، لەبەرئەوەی لەكۆتاییدا دەنگی زۆرینە بڕیاردەدات، ئیتر چ پێویست بەترس دەكات؟ هەڵبەتە ئەم هەموو پڕۆسانە پێویستییان بە كار و ئەركی سیاسی هەیە لەگەڵ ئەركی پەرەپێدان لەپێناو باشتركردنی گوزەرانیی هاووڵاتیانی كەركوك، لەبەرئەوەی سستی لە باری گوزەرانی هاووڵاتیان فاكتەرێكە لە پشت ئاڵۆزبوونی بارودۆخەكان. خاڵێكی تر، دروستكردنی پردی متمانەیی لەنێوان پێكهاتەكانە، هەڵبەتە ئەم شتەش پەیوەستە بەوەدیهێنانی هاوبەشی و بەشداری هەموو پێكهاتە جیاوازەكان لە بەڕێوەبردنی كاروبارەكانی كەركوك. بەڕای من میكانیزمەكانی ماددەی 140 لە «تەتبیع» و قەرەبووكردنەوە یاریدەدەرن بۆ ڕەخساندنی ئەم جۆرە كەشوهەوایە. ئێمە قەرەبووی هەموو غەدرلێكراوەكان دەكەین، تەنانەت راگواستراوەكان بن، یان گەڕاوەكان، ئێمە قەرەبوویان دەكەینەوە بۆئەوەی بگەڕێنەوە بۆ ناوچەكانی خۆیان. ئەم پڕۆسەیەش پڕۆسەیەكی رەوایە و لەهەموو ئیجرائاتێكدا لایەنێك لێی سوودمەندە و شتێكی دەستدەكەوێت. ئەگەر بێت و لەم روانگەیەوە سەیری كێشەكان بكەین، لەهەمان كاتیشدا پاپەندبوون هەبێت بە وتاری هێوربوونەوە دوور لە وتاری وروژێنەر و هاندەر و وتارەكان ئاڕاستەبكرێن بەشێوەیەكی راستگۆ و مەبەستتدار، ئەوكات من پێموایە كە دەتوانین گەمارۆی كێشەكان بدەین و زەمینەیەك دەڕەخسێت بۆ چارەسەركردنیان، تەنانەت گەر بۆ ئەمڕۆش نەبێت، دەتوانین جارێ كێشە هەنووكەییەكان چارەسەربكەین و كێشە ئاڵۆزترەكان دوابخەین و ژینگەیەكی گونجاوی بۆ فەراهەم بكەین لەپێناو چارەسەركردنیان.
گۆڕانكارییەكان و ڕێكخستنەوە ئیدارییەكانی كەركوك
هاوكات لەگەڵ ئەو ئاڵۆزییەی لەماوەی رابردوو لە كەركوك بوونی هەبوو، بەڵام هەندێك گۆڕانگاری لەهەیكەلی پارێزگا و ئەنجوومەنی پارێزگای هەولێردا روویانداوە، لەوانە دەست لەكاركێشانەوەی عەبدولرەحمان مستەفا پاریزگاری كەركوك و هەروەها دەست لەكاركێشانەوەی رزگار عەلی سەرۆكی ئەنجوومەنی پارێزگای كەركوك، بەڵام ئەوەی جێگەی هەڵوەستە لەسەر كردنە ئەوەیە، كە لەرۆژی دانانی حەسەن تۆران بە سەرۆكی ئەنجوومەنی پارێزگای كەركوك، لیستی برایەتی كەركوك لەسەر قسەیەكی حەسەن تۆران هەڵوێستی وەرگرت و كۆبوونەوەكەی بەجێهێشت و نەدەتوانرا وەك سەرۆكی ئەنجوومەنی پارێزگای كەركوك دەست بەكاربێت، بۆ قسەكردن لەسەر ئەم پرسە چەند ئەندامێكی ئەنجوومەنی پارێزگای كەركووك لەم راپۆرتە بەشداریان كردووین.
سەبارەت بەو قەیرانەی كە بەهۆی لێدوانەكەی حەسەن تۆران كاندیدی توركمانەكان بۆ وەرگرتنی پۆستی سەرۆكی ئەنجوومەنی پارێزگای كەركوك تەحسین محەمەد عەلی كەهیە ئەندامی حزبی ئیتحادی ئیسلامی لەناو بەرەی توركمانی لە لێدوانێكی تایبەتیدا بۆ گوڵان بەمجۆرە باسی كرد و وتی : (ئەوەی كە روویدا ئەوە بوو كە لە كۆبوونەوەی ئەنجوومەنی پارێزگای كەركوك-دا پارێزگار و سەرۆكی ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك دەست لەكاركێشانەوەی خۆیان پێشكەشكرد و دەستلەكاركێشانەوەكەیان بە دەنگدان و بە كۆدەنگی پەسەندكرا. هەروەها هەستاین بەگفتوگۆ لەسەر هەڵبژاردنی سەرۆكی ئەنجومەن، بەپێی رێككەوتنەكان وابڕیاربوو پۆستی سەرۆكی ئەنجوومەن بە توركمان بدرێت، بەڵام چەند لێدوانێك هاتەئاراوە و بووە مایەی ئاڵۆزكردنی بارەكە لەناو ئەنجومەن و لەئاكامدا لیستی برا كوردەكان خۆی لە دانیشتنەكە كێشایەوەو لە ئەنجوومەنەكە دەرچوون و لەكۆتاییشدا بڕیارماندا بۆ دواخستنی مەسەلەی هەڵبژاردنی پارێزگار و سەرۆكی ئەنجومەن بۆ رۆژانی داهاتوو.راشكاوانە هۆكارەكە ئەوە بوو كە كاندیدەكە بۆ پۆستی سەرۆكایەتیی ئەنجوومەن هەستا بەئەنجامدانی لێدوانێك، ئەو لێدوانەش مایەی سەرهەڵدانی ناڕەزایی برایانمان بوو لە لیستی «تەئاخی» و بووە هۆی سەرهەڵدانی قەیرانێكی نوێ. هەربۆیە، پێویستە رێگەچارەیەك بدۆزینەوە بۆ دەربازبوون لەم قەیرانە و چارەسەركردنی.لەبەر ئەوەی ئەم مەسەلەیە كێشەی نوێی هێنائاراوە و لێدوانی فەرمی سەریهەڵداوە لەلایەن لیستەكان لەماوەی 2 رۆژی رابردوودا. ئێمەیش بەش بەحاڵی خۆمان داواكارین بۆ ئەنجامدانی كۆبوونەوەی هاوبەش، پێویستە بارودۆخەكە چارەسەر بكەین لەڕێگەی هاوبەشیكردنی هەموو پێكهاتە جیاوازەكانی كەركوك. بەبێ كۆدەنگی و رەزامەندیی هەموو لایەنەكان هەرگیز ناتوانرێت كێشەكان چارەسەر بكرێن. ئەمڕۆش كۆبووینەوە لەپێناو هەڵبژاردنی پارێزگار و پڕكردنەوەی ئەو بۆشاییە ئیدارییە، ئێمەیش داوامان كرد پەلە لەم مەسەلەیە نەكرێت لەبەرئەوەی ناكرێت بەبێ ئامادەبوونی برا توركمان و عەرەبەكان ئەم جۆرە بڕیارانە بدرێت و هاوكات پارێزگاری هەڵبژێردراویش لەتوانایدا نابێت كارەكانی بە رێك و پێكی بەڕێوەبدات. هەربۆیە ئێمە ئێستا لە هەوڵدانین بۆئەوەی لەچەند رۆژی داهاتوودا بگەین بە چارەسەرێك و كێشەی ئیدارە لە كەركوك چارەسەربكەین و هەموو لایەنەكان هاوبەش بكەین لە دروستكردنی بڕیارەكان بۆئەوەی ئیدارەی كەركوك بتوانێت باشترین خزمەتگوزارییەكانی بە هاووڵاتیانی پارێزگا پێشكەش بكات))
سەبارەت بە چۆنیەتی چارەسەركردنی ئەم كێشەیە و دەسنیشانكردنی كاندیدی لیستی برایەتی بۆ پۆستی پارێزگاری كەركوك، تەحسن كەهیە وتی : ((پۆستی پارێزگار بەلای هەموو لایەنێك ئاشكرایە، «د.نەجمەدین» كاندیدە بۆ پۆستی پارێزگار. لیستی «تەئاخی»ش لە ئەنجومەنی پارێزگا رێككەوتنی لەسەری هەیە. هەڵوێستی ئێمە بریتیە لە ئەنجامدانی هەر گۆڕانكاریەكی پێویست بە بەشداربوونی هەموو ئەندامانی ئەنجومەن. ئەگەر ئەنجومەنی پارێزگا بەهێز بێت ئەوكات پارێزگاری هەڵبژێردراو دەتوانێت بەشێوەیەكی كارا بەرپرسیارەتییەكانی جێبەجێ بكات. پێویستە ئەنجومەنی پارێزگا پشتگیری و پاڵپشتیی خۆی بەپارێزگار ببەخشێت و بەلای هەموو پێكهاتەكانەوە پەسەند بێت، هەروەها پێویستە هەموو ئەندامانی ئەنجومەن دەنگی پێبدەن، لایەنی كەمەوە زۆرینەی دەنگەكانی ئەندامانی ئەنجومەن وەدەستبێنێت. بەڵام لەپێشدا پێویستە ئەم كێشەیە چارەسەربكرێت و ئەم قەیرانە لە كەركوك ئیحتیوابكرێت. لەبەرئەوەی چارەسەرنەكردنی ئەم قەیرانە بەواتای سەرهەڵدانی گرژیی ئەمنی و سیاسی. ئێمە پشتگیری لە چارەسەر دەكەین. لەچەند رۆژی داهاتوودا هەموو هەوڵێك دەخەینەگەڕ و ئەوەی لەتواناماندا هەبێت دەیكەین لەپێناو دۆزینەوەی رێگەچارەیەك بۆ ئەم قەیرانە، ئەمڕۆش قەیرانەكانی هاووڵاتیان یەكجار زۆرە، هەربۆیە لایەنی كەمەوە پێویستە جارێ هەوڵبدەین بۆ چارەسەركردنی قەیرانی ئیداری بۆئەوەی كەمترین شت بتوانین لەڕێگەی ئیدارە-وە خزمەتگوزارییەكان بۆ هاووڵاتیان پێشكەش بكەین، لەكاتێكدا ناكۆكی و كێشە و بەرنامە سیاسییەكان دەهێڵینەوە بۆ ئایندە بۆئەوەی سەركردە سیاسییەكان بەخۆیان چارەسەری بكەن.
محەمەد خەلیل كە یەكێكە لە ئەندامە عەرەبەكانی ئەنجوومەنی پارێزگای كەركوك، لەم پرسەدا بەوشێوەیە وەسفی هەڵوێستی عەرەبەكانی ناو ئەنجومەنی پارێزگای كەركوكی كرد كە ئەوان هەڵوێستیان بێلایەن بووە و ئامادەبوون دەنگ بەكاندیدی لیستی برایەتی بۆ پۆستی پارێزگار و دەنگیش بە كاندیدی توركمانەكان بدەن بۆ پۆستی سەرۆكی ئەنجوومەن، لەبەر ئەوەی هەر سێ پۆستە پارێزگار و سەرۆكی ئەنجوومەن و جێگری پارێزگاری كەركوك بەوجۆرە دابەشكراون كە هەر سێ پێكهاتەكە هەرەیەكەیان یەكێك لەو پۆستانەیان پێبدرێت، سەبارەت بەو ئاڵۆزییەی لەسەر قسەكانی حەسەن تۆران هاتۆتە ئاراوە محەمەد خەلیل لە لێدوانێكدا بەمجۆرە بۆ گوڵان هاتە ئاخاوتن: (پاش ئەوەی بەڕێز «حەسەن تۆران»ی كاندیدكراو بۆ پۆستی سەرۆكی ئەنجومەن هەستا بە پێشكەشكردنی وتەیەك لەبارەی كۆڵنەدانی لەخزمەتكردنی پرسی توركمانەكان، برا كوردەكانی وروژاند و لیستی «تەئاخی» وەڵامی دایەوە كاتێك كە بەڕێز «محەمەد كەمال» وتی ئێمە لەسەر ئەم قسەیە رازی نین و پێویستە بگەڕێینەوە بۆ ئیستیحقاقی هەڵبژاردن و كورد شایستەیە بۆئەوەی سەرۆكایەتیی ئەنجومەن وەربگرێت، ئەم قسانەش هەموویان بوونە مایەی قسەی زیاتر و مشتومڕی لەنێو پێكهاتەكان و ئەو هەستەیان لادروست بوو كە متمانەیی لە كەشوهەواكەدا بوونی نییە، هەربۆیەش ئەمڕۆ عەرەب و توركمانەكان ئامادەبوونیان نەبوو. ئێمە خوازیاربووین مەسەلەكە بە نەرمونیانی بەڕێوەبچێت، ئێمە ئامادەبووین دەنگ بدەین بۆ پارێزگارێكی كورد و هەروەها ئامادەبووین دەنگ بدەین بە توركمانێك بۆ سەرۆكایەتیی ئەنجومەن، ئێمە لەم بارەیەوە جۆرە بێلایەنیەكمان نواند. ئێمە خوازیاربووین مەسەلەكە بە نەرمونیانی كۆتایی بێت، بەڵام بەداخەوە بینیمان هەردووك لەلایەنەكان پێشوەختە رێك نەكەوتبوون و بۆیەش دانیشتنەكە بەوشێوەیە كۆتایی هات. بەڕای من پێویستە رێككەوتنێك بێتەكایەوە لەبارەی دەستنیشانكردنی پارێزگار و سەرۆكی ئەنجوومەن لە یەك رۆژدا لەپێناو نەهێشتنی ئەو نامتمانەییەی كە لەنێوان پێكهاتەكانی پارێزگای كەركوك-دا بوونی هەیە. بۆ نموونە دوێنێ كە خەریك بوو بگەینە رێككەوتنێك لەسەر دەستنیشانكردنی سەرۆكی ئەنجوومەن بۆ هەڵبژاردنی پارێزگا، لەناكاو بەربەست هاتەكایەوە و مشتومڕی و ناكۆكی لەنێوان لایەنەكان دەستی پێكرد و لەئاكامدا نەمانتوانی بگەینە ئەنجامێك و شكستمان بەدەست هێنا لەهەڵبژاردنی سەرۆكی ئەنجومەن یان پارێزگار. ئەمڕۆش بەهەمان شێوە، هەستاین بەكارەكانمان بۆ هەڵبژاردنی پارێزگار، بەڵام ئاستەكانی نامتمانەیی لەنێو پێكهاتەكان لە دوێنێ زیاتر بوو و بارەكە لە دوێنێ زیاتر ئاڵۆزیی تێكەوت. هەربۆیە، پێویستیمان بە كات هەیە لەگەڵ رێككەوتن لەنێوان هەموو لایەنەكان و پێشوەختە «صفقە»یەك ئەنجامبدرێت بۆ دەستنیشانكردنی سەرۆكی ئەنجومەن و پارێزگار و بە كۆدەنگی ئەم مەبەستە وەدی بێنین بۆئەوەی كێشە نەكەوێتە نێوان لایەنەكان و لەپێش خەڵك و میدیاكان بەو شێوەیە دەرنەكەوین كە لەنێوخۆماندا ناكۆكین.