زیاتر یازدە مانگە لەعێراقدا هەڵبژاردن بۆ پێكهێنانی حكومەت ئەنجامدراوە و تا ئێستا حكومەتی عێراق نەیتوانیوە پێكهاتەی حكومەتەكەی تەواو بكات، ئەمە وێڕای ئەوەی ماوەی 3مانگە حكومەت تەكلیف كراوە و لە وادەی یاسایی خۆیدا بەنێوەچڵی متمانەی پێدراوە، بەڵام تا ئێستاش نەتوانراوە ئەو پۆستە وەزاریانە پڕ بكرێتەوە، هەروەها نەتوانراوە یاسای ئەنجوومەنی سیاسەتە باڵاكان پەسەند بكرێت، ئەمەش بۆتە هۆكاری ئەوەی نەتوانرێت هەنگاوی جدی بۆ پێشەوە هەڵبگیرێت، ئەم حاڵەتە لەگەڵ ئەوەی لایەنەكان بیروبۆچوونی جیاوازی لەبارەوە دەردەبڕن، بەڵام لەهەموو حاڵەتێكدا تێكراِی بۆچوونەكان ئاماژەن بۆ ئەوەی قەیرانێكی سیاسیی هەیە و هاوشانیش رۆژ لەدوای رۆژ توندوتیژی لە هەڵكشاندایە، سەبارەت بە هەڵسەنگاندنی ئەم رەوشە رای چەند پەرلەمانتارێكی لیستە جیاوازەكانی پەرلەمانی عێراقمان وەرگرتووە كە ئەمە پوختەی بوچۆنەكانیانە.

عەلی شەللا پەرلەمانتاری دەوڵەتی یاسا بۆ گوڵان:
راستە پرۆسە سیاسییەكە هەندێك كێشە و گرفتی تێكەوتووە، بەڵام ئەمە مانای ئەوە ناگەیەنێت كە كێشەكان چارەسەریان نییە.
عەلی شەلا ئەندامی پەرلەمانی عێراق سەبارەت بە بارودۆخی ئێستای عێراق بەو جۆرە بۆچوونی خۆی بۆ گۆڤاری "گوڵان" خستەروو كە كێشەكە لەسەروبەندی چارەسەركردندایەو لە ئاییندەیەكی نزیكدا كێشەی یەكلایكردنەوەی پۆستە وەزارییەكان كۆتایی پێدێت هەروەها ئاماژەی بەوەدا كە (پێش هەموو شتێك، بە لەبەرچاوگرتنی بارودۆخی عێراق پێموایە جموجووڵی سیاسیی ئەمڕۆمان ئاساییە. هەموومان بەئاگاین كە پڕۆسەیەكی سیاسی ئاڵۆز لە عێراقدا بەڕێوەچووە، ئەمڕۆش دەستكراوە بە بەستنی پێوەندیی نوێ، بەشێوەیەك كە لەنێو لایەنە سیاسیەكان، لێبوردەیی زیاتری پێوە دیارە. راستە هەندێك كێشە و گرفتی تیا كەوتووە، بەڵام ئەمە مانای ئەوە ناگەیەنێت كە كێشەكان چارەسەریان نییە. وابزانم بەڕێز "مالكی" ناوی وەزارەتەكانی تری غەیری وەزارەتە ئەمنییەكان كە هێشتا ماوە بۆ سەرۆكی ئەنجوومەنی نوێنەران ناردووە و پێشبینی دەكرێت لە هەفتەی داهاتووشدا دەنگدان بۆ وەزیرە بەڕێزەكان ئەنجامبدرێت. بە چەند رۆژێك پاش ئەو دەنگدانەش، دەنگدان بۆ وەزیرەكانی وەزارەتە ئەمنییەكان ئەنجام دەدرێت، یان لەڕێگەی رێككەوتن لەنێوان قەوارە سیاسیەكان، یان هەڵبژاردنیان بەپێی دەنگەكان كە لە ئەنجوومەنی نوێنەراندا بەدەستی دێنن. ئەمە و چەندین لایەنی تر لەنێو پڕۆسەی سیاسی، بەشێوەیەك كە ئەگەر بێت و چاودێر لە دەرەوە سەیری بكات واتێدەگات كە زۆر ئاڵۆزە و لێك تێنەگەیشتن هەیە و لەوانەشە هەست بەوە بكرێت كە پێوەندیی خراپ لەنێوان قەوارە سیاسیەكاندا هەیە، بەڵام لەڕاستیدا لەم جۆرە شتانە بوونی نییە. ئێمە رۆژانە چاومان بەیەك دەكەوێت و وەك برا پێكەوە دادەنیشین و كۆدەبینەوە و هەموومان خاوەن تێڕوانینێكی نیشتمانی هاوبەشین و پێموایە دەنگۆی هەواڵەكانی میدیاكان لەبارەی هەڕەشەی پاشەكشە و دەستلەكاركێشانەوە هەواڵی نادروست و نالۆژیكە))
دوای ئەوە لە بەڕێز عەلی شەللامان پرسی كە ئایا راستە سەرۆكی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق داوای لەسەرۆك كۆماری عێراق كردووە دەستێوەردان بكات بۆ ئەوەی دەستووری عێراق پێشێل نەكرێت، سەبارەت بەو پەیامەی سەرۆكی پەرلەمان كە ئاراستەی سەرۆك كۆماری كردووە، شەللا بەمجۆرە رای خۆی بۆ گوڵان خستەروو : (گوێبیستی ئەم داواكاریە بووم، هەڵبەتە ئەم مەسەلەیە پەیوەستە بە بڕیارەكانی دادگای فیدراڵی لەبارەی دەستە سەربەخۆیەكان و چۆنییەتی یاسادانان لەناو ئەنجوومەنی نوێنەران. لەڕاستیدا، ئەگەر بهاتبا و پەرلەمانی پێشوو تەنانەت ئەم پەرلەمانەش، پەلەی لەسەر پەسەندكردنی یاسای دەستە سەربەخۆیەكان كردبا، ئەوە ئەم مەسەلەیە پێویست نەدەبوو، لەبەرئەوەی ئەو یاسایە هەڵدەستێت بە روونكردنەوەی سەرچاوەی دەستەكان، هاوكات هیچ كێشەیەك سەریهەڵنەدەدا. بۆ نموونە كاتێك یاساكە دەڵێت ئەنجوومەنی نوێنەران سەرچاوەی دەستەی پێوەندییەكانە، ئەوكات ئەنجوومەنی نوێنەران دەبێتە سەرچاوە واتە "مەرجەعییەت. كێشەكە لەوەدایە كە ئەم یاسایانە هەمان ئەو یاسایانەن كە باڵیۆز "پۆل برێمەر" پەسەندی كردبوون، نە ئەنجوومەنی نوێنەرانی پێشوو و نە كۆمكاری نیشتیمانیش هەڵنەستان بە پەسەندكردنی یاسای تایبەت بە خۆیان، مەبەستم یاساكانی ئەم دەستانە "الهیئات". لەهەمان كاتیشدا غیابی ئەنجوومەنی نوێنەران لەماوەی رابردوودا كێشەكەی ئاڵۆزتر كرد، كە بوونە چەند دەستەیەكی سەربەخۆ، بەشێوەیەك كە بە ئارەزووی خۆیان رەفتاردەكەن و بڕیارەكان دەردەكەن، بۆ نموونە لە یەكێك لە دەستەكان 42 بەڕێوەبەری گشتی هەیە، لەكاتێكدا هیچ وەزارەتێك ئەوەندە بەڕێوەبەری گشتیی نییە، هەندێكیان لە دەرەوەی عێراق دەوامەكەیان بەسەر دەبەن و هەندێكیان بەخۆیان خودی خۆیان ئیفاد دەكەن و هەندێكی تریان خزم و كەسوكاری خۆی دامەزراندووە. دەبوایە شێوازی كاركردنی دەستەكان رێكخرابا، لەبەرئەوەی دەستوور هەندێك لە دەستەكانی خستۆتە ژێر سەرپەرشتیاریی حكومەت و بەشێوەیەكی روون باسیان ناكات، بۆ سەرپەرشتی كردن ژمارەیەك لە دەستەكانی خستۆتە ئەستۆی پەرلەمان، هەموو ئەم شتانە مەسەلەكەی لێڵتر كردووە، پاشان لەم بارودۆخانەدا بڕیاری دادگای ئیتیحادی هات و دەڵێت بەپێی ماددەی 80 لە دەستوور دەستەكان دەكەوێتە ژێر سەرپەرشتیی سەرۆك وەزیران، بەڵام ئەمە مانای ئەوە ناگەیەنێت كە لێرەدا كێشەكە كۆتایی هاتووە. راستە ئەمڕۆ بڕیاری دادگای ئیتیحادی دەرچووە، بەڵام پاش دەرچوونی یاساكانی دەستەكان، ئەوكات یاساكان بڕیاردەدەن لەسەر دەستنیشانكردنی سەرچاوەی دەستەكان، هەربۆیەش برامان سەرۆكی ئەنجوومەنی نوێنەران داوای لە سەرۆك كۆمار كردووە بۆ دەستێوەردان و پاراستنی دەستوور، من پێموایە كە ئەم داواكارییە شتێكی زۆر لەجێی خۆیدایە، بەڕێز سەرۆك كۆمار پێشوەختە وتوویەتی كە ئەو پارێزەری دەستوورە و، پاراستنی دەستووریش بریتیە لە رێزگرتن لە جیاكردنەوەی دەسەڵاتەكان و رێزگرتن لە دادگای ئیتیحادی، كە بەپێی دەستوور بڕیارەكانی دادگای ئیتیحادی بڕیاری حەتمی و جێگەی پاپەندبوونە و مایەی ئیستیئناف نییە.))
ئێستا عێراق بە قەیرانێكی سیاسییدا تێدەپەرێت، سەبارەت بەمەترسی تەشەنەكردنی ئەم قەیرانە لە بەڕێز شەللامان پرسی، ئایا باردۆخەكە مەترسی ئەوەی لەسەر نییە عێراقیش بە هاوشێوەی میسر و تونس تووشی هەمان بارودۆخ ببێت؟ لەوەڵامی ئەم پرسیارەشەدا عەلی شەللا وتی : (پێش هەموو شتێك، دەتوانم بڵێم كە ئێمەی عێراقی تارادەیەكی زۆر و وێڕای ئاستەنگەكان پێشەنگ بووین لەبواری ئەزموونی دیموكراسی، هەربۆیە بەشێوەیەكی پۆزەتیڤانە دەڕوانینە ئەزموونەكەی تونس و وەرچەرخانی سیاسی لە تونس، لەهەمان كاتیشدا هیوادارین ئەو وڵاتانە، تونس و میسر و یەمەن و هەموو وڵاتەكانی تر، كە گۆڕانكارییەكانیان بەشێوەیەكی ئاشتییانە و دیموكراسییانە بەڕێوەبچێت و لەگەڵ پاراستنی خوێنی هاووڵاتیەكانیان و وەكو عێراق باجێكی گەورە نەدەن بۆ دیموكراسییەت. لێرەدا دەمەوێت ئاماژە بۆ ئەوە بكەم كە ئەزموونی دیموكراسی عێراق یەكەمین ئەزموونە لە جیهانی عەرەبی لەماوەی 10 ساڵی رابردوودا، حكومەتی عێراقیش، بەهەموو بۆچوونە جیاوازەكان و نوێنەرە جیاوازەكان كە لە پارچە جیاوازەكانی عێراق-ەوە روویان كردۆتە ئێرە و هەر یەكێكمان خاوەن بۆچوونێكی جیاوازین، هەڵبەتە ئەزموونێكی دیموكراسییە و رەنگدانەوەیەكە بۆ بۆچوونە جیاوازەكانی هاووڵاتیەكان. هەربۆیە، نوێنەرەكان لە حكومەتی عیراقدا بە زۆرەملێ لەسەر گەلی عێراقی نەسەپێندراون و لەهەمان كاتیشدا خاوەن حوكمڕانییەكی مەركەزیی چڕ نین لە بەكۆیلەكردنی هاووڵاتییاندا، یان ئاراستەكردنی وڵاتەكە بەرەو سیستەمێكی دیكتاتۆری تۆتالیتاری "شمولی". هەربۆیە، ئەو جۆرە رووداوانەی ئاماژەت پێدان، لەو وڵاتانەدا روودەدات كە تیایدا ئاستی دیموكراسییەت لاوازە، لەكاتێكدا لە عێراق ئاستێكی بەرز و بەهێز هەیە لە دیموكراسییەت، تەنانەت هەندێك جار كۆنتڕۆڵیش ناكرێت، هەربۆیەش، لەم بارەیەوە بەهیچ شێوەیەك هەست بە نیگەرانی ناكەم. من تەنیا لەبارەی خزمەتگوزارییەكان نیگەرانم، هەڵبەتە ئەمەش كێشەیەكی گەورەیە و لە ئێستاوە زۆربەی هاووڵاتیان دەترسن وەرزی هاوین بێت و كێشەی كارەبا هەر بەبێ چارەسەر بمێنێتەوە، لەڕاستیدا ئەمە كێشەیەكی گەورەیە لەبەرئەوەی كارەبا لە ئاستێكی زۆر خراپدایە و هیوادارم بۆ ئەمساڵ بگەینە چارەسەرێكی گشتی بۆ ئەم كێشەیە. لێرەشدا دەمەوێ وتەی هەندێك لە كاربەدەستەكانی حكومەت دووپات بكەمەوە، كە دەڵێن بۆ هاوینی ئەمساڵ تەزوی كارەبا باشتر دەبێت، لایەنی كەمەوە بەڕێژەی %60، بەڵام ئەگەر هات و ئەم شتە رووینەدا، پێموایە ئەوكات گەلی عێراقی مافی هەیە لۆمەی حكومەت و كاربەدەستان و لایەنەكانی پڕۆسەی سیاسی بكات. هەر لەبارەی خزمەتگوزارییەكان، بەڕای من ناكرێ ئێمە هەمیشە هەموو شتێك بە لایەنی تیرۆرەوە ببەستینەوە، ئێمە شەو و رۆژ بانگەشە دەكەین و دەڵێین رەوشی ئاسایش رووی لە باشتر كردووە، كەواتا پێویستە بارە خزمەتگوزارییەكانیش بەرەو باشتر بڕوات.)
كاتێك ئاماژەمان بە ئەزموونی حكومەتی هەرێمی كوردستان كرد كە وەك روویەكی گەشی دیموكراتی لە عێراقدا نموونەیە، عەلی شەللا بەمجۆرە باسی ئەزموونی حكومەتی هەرێمی كوردستانی كرد و وتی: ( پێش هەموو شتێك، ئەزموونی هەرێمی كوردستان سەقامگیرە لەبەرئەوەی بە چەندین ساڵ پێش رووخانی دیكتاتۆر دەستی پێكردووە. لەهەمان كاتیشدا، تێگەیشتن هەیە لە بۆچوونەكانی هەردووك لە پارتە سەرەكییەكان، تەنانەت لایەنی ئۆپۆزسیۆنیش، بەشێوەیەكی شارستانییانە بەرهەڵستكاری دەكەن و بەشێوەیەكی پەسەندكراو و دروست بۆچوون و بیروبۆچوونەكانیان دەخەنەڕوو، مەبەستی من ئەوەیە كە پەنا نابەنە بەر هێز و توندوتیژی، بەڵكو رێز و تێگەیشتنێكی زۆر لە ئارادا هەیە و هیوادارم پەرەی پێبدرێت و دیموكراسییەت لە كوردستان بەشێوەیەكی قووڵتر بچەسپێت و ئەم ئەزموونەی كوردستان ببێتە نموونەیەك، نەك تەنیا بۆ عێراق بەڵكو بۆ تێكڕای ناوچەكە. هاوكات، هیوادارم ئەزموونی عێراق، بەشێوەیەكی گشتی، بڕوات بەرەو ئاڕاستەكانی سەقامگیری و خۆشگوزەرانی بۆ هاووڵاتیان و نەك بەرەو ئاڕاستەی جیاوازییە سیاسیەكان. لەڕاستیدا جیاوازی سیاسی پەیوەستە بە جیاوازی ئایدیۆلۆژی و شتێكی بەردەوامە و هەمیشە دەمێنێت، هەرگیز ناكرێ لێك تێگەیشتن و هاوڕایی بێتە كایەوە لەنێوان لایەنە سیاسییە جیاوازەكان وەك باڵەكانی چەپ و لیبرالەكان و ئیسلامییەكان، ئەمە شتێكی مەحاڵە، ئەم شتە لەهیچ دیموكراسییەتێك لە جیهاندا بوونی نییە، بەڵام ئێمە زیاتر دەمانەوێت تێگەیشتن و هاوڕاییمان لەبارەی هەندێك لە كێشەكان هەبێت، بۆ نموونە وەكو پێداویستییەكانی هاووڵاتیان و ژێرخانەكانی وڵات و نزیككردنەوەی بۆچوونەكانمان، بەمەبەستی بونیادنانی ژێرخانەكان، منیش پێموایە كە ئێمە ئەمڕۆ بەرەو ئەم ئاڕاستەیەدا هەنگاومان ناوە بەڵام خێراییەكەمان بەپێی پێویست نییە.)
لایەنێكی دیكەی ئیجابی پرۆسەی دیموكراتی هەرێمی كوردستان بوونی دیاردەی ئۆپۆزسیۆنە وەك دیاردەیەكی ئاسایی لەهەرێمی كوردستان و هەروەها بواردان بە ئازادی ئۆپۆزسیۆن هەتا ئەو ئاستەی كە وەك بزووتنەوەی گۆڕان بەیاننامەیەكی دەركردووە و داوای هەڵوەشانەوەی پەرلەمان و حكومەتی هەرێمی كوردستان دەكات. دەربارەی بەیاننامەكەی بزووتنەوەی گۆڕان، شەللا وتی: (بەشێوەیەكی گشتی، ئەم داواكارییەی بزووتنەوەی گۆڕان بریتیە لە داواكارییەك كە ئاڕاستەكراوە لەلایەن كەمینەیەك بۆ زۆرینەیەك، رێز لە داواكارییەكە دەگیرێت، بەڵام زۆرینە بڕیاردەرە. پێویستە لەڕووی داڕشتنی دیموكراسی راستەقینەوە ئەم مەسەلەیە شیبكەینەوە، لەبەرئەوەی تەنانەت لە دیموكراسییەتە دێرینەكانیشدا، كەمینەكان چەند داواكارییەك دەخەنەڕوو بەڵام لەكۆتاییدا زۆرینە بڕیار دەدات و بۆچوونەكەی دەسەپێنێت، لەبەرئەوەی ئەمەیە دیموكراسییەت. ئەگەرنا، ئەوە بەپێچەوانەوە، دەكەوینە بەردەم كەمینەیەكی دیكتاتۆر، مەبەستم لە كەمینەی ئیتنی و رەگەزی نییە، بەڵكو كەمینەی سیاسی حزبی. هەربۆیە، بەڕای من ئەم داواكارییەی گۆڕان داواكاریەكن و بڕیاری زۆرینە لە پەرلەمان وەڵامێكی دیموكراسییانەی دەداتەوە. ئەگەریش برایانمان لە گۆڕان توانای ئەنجامدانی هیچ گۆڕانكارییەكان هەیە، ئەوە لە هەڵبژاردنەكانی داهاتوودا لەرێگەی سندوقەكانی دەنگدانەوە دەتوانن ئەنجامی بدەن، بەڵام پێش هەڵبژاردنەكان پێویستە رێز لە بڕیاری زۆرینە بگرن، هەروەها دەبێت زۆرینەش رێزی هەبێت بۆ ئەوان.
هەر لەچوارچێوەی هەرێمی كوردستان و سەبارەت بە گلەییەكانی بزووتنەوەی گۆڕان بە وەرنەگرتنی هیچ پۆستێكی وەزاری لەحكومەتی عێراقدا، عەلی شەللا هۆكاری وەرنەگرتنی پۆستی وەزاری بۆ گۆڕان بەمجۆرە روونكردەوە و وتی: (برایانی گۆڕان نیازی بەشداربوونیان هەبوو لە حكومەتی عێراقدا بەڵام ناكۆكییەك هەبوو لەسەر میكانیزمی بەشداربوون، ئێمە دەمانویست ئەوان وەك بەشێك لە كوتلەی كوردستانی بەشداری بكەن، لەكاتێكدا ئەوان دەیانویست وەكو كوتلەیەكی جودا مامەڵەیان لەگەڵدا بكرێت، ئەمە بوو ناوەڕۆكی گفتوگۆ و وتوێژەكان، بەڵام وابزانم لەكۆتاییدا خۆیان بڕیاری بەشدارینەكردنیاندا لەبەرئەوەی پێیان دانەدەگرت لەسەر بەشداربوون. هاوكات من پێموایە كە مەرج نییە هەموو قەوارە و لایەنە سیاسییەكان ببنە بەشێك لە حكومەت. گۆڕان حزوورێكی پۆزەتیڤانەیان هەیە لە پەرلەمان و زۆرجار گوێ بیستی موداخەلەكانیان دەبم، ئێمە بۆچوونەكانیان وەردەگرین وەك فاكتەرێك بۆ بەهێزكردنی لایەنی دیموكراسییەت، با پارتێك یان لایەنێكی سیاسی وەك گۆڕان ئۆپۆزسیۆن بێت، ئەمە شتێكی زۆر ئاساییە، ئیتر گۆڕانیش ئارەزووی خۆیەتی بەشداری بكات یان نا و پێویستە بەشداربوونی بەپێی میكانیزمەكانی تەوافوق بێت كە پێشوەختە لایەنە سەرەكییەكان لەسەری رێككەوتوون. هەڵبەتە هەموومان ئاگادارین كە لەسەر دەستپێشخەرییەكەی بەڕێز "بارزانی" لە هەولێر كۆبووینەوە و گەیشتینە رێكەوتنێك و لە سێبەری دەستپێشخەرییەكە بڕیاردرا بۆ بەشداریكردن لە پڕۆسەی سیاسی و پڕۆسەی پێكهێنانی حكومەت، برایانیشمان لە گۆڕان بەئاگان لە میكانیزمەكان و چۆنییەتی ئەنجامدانی رێككەوتنەكە و دەیانتوانی لەزمنی ئەم میكانیزمانە بەشداری بكەن، بەڵام ئەگەر بێت و بیانەوێ بۆچوونەكانیان لەسەرمان بسەپێنن، بە لەبەرچاوگرتنی بارودۆخی ئەمڕۆی عێراق، ئێمە ئەمڕۆ لە عێراق خاوەن هەڵبژاردنی زۆر نین و پێویستە ئەم دەرفەتەمان لەدەست نەدەین كە تاكە هیوایە بۆ پێكهێنانی حكومەت.


هادی جەلۆ مەرعی شرۆڤەكاری سیاسی عێراقی بۆ گوڵان:
بەهۆی كەڵەكەبوونی ململانێكانەوە نەمانتوانیوە بگەینە رێكەوتنێك، بۆ ئەوەی دۆخەكە بە ئاراستەی سەقامگیریەكی سیاسی و ئەمنیدا ببەین
هادی جەلۆ مەرعی شرۆڤەكار و نووسەری سیاسیی لە سەنتەری نور وەك چاودێرێكی بێلایەن سەیری رەوشی سیاسی عێراق دەكات و لە لێدوانێكی تایبەتیدا بۆ گوڵان و سەبارەت بە چۆنییەتی بەرەو پیشەوە چوونی پرۆسەی سیاسیی لە عێراقدا لە لێوانێكی تایبەتدا بۆ گوڵان بەمجۆرە باسی لە رەوشی ئەمڕۆی عێراق كرد و وتی: (هێشتا تەحەددی دژوارمان لە پێشە و گەورەترین ئەم تەحەددیاتانەش لە تەحەددیاتە بچووكەكانەوە سەرچاوەیان گرتووە، بەڵام پێكەوە پەیوەستن و بێ سەقامگیربوویان، ئەمیش سەقامگیر نابن، تەحەدییەكان بریتین لە تەحەددی سیاسی، واتە ئەساسی ئەم كێشانە، كێشەی سیاسیەكاروباری سیاسیش لە عێراقدا بەهۆی سروشتی ململانێی نێوان هێزە نەتەوەیی و ئاینی و مەزهەبیەكانەوە بەردەوامە، هەروەها بەهۆی كەڵەكەبوونی ئەو ململانێیانەی لە ساڵی 2003ەوە تاوەكو ئێستا بەردەوامن، نەمانتوانیوە بگەینە تەوافوق بۆ ئەوەی دۆخەكە بە ئاڕاستەی سەقامگیریەكی سیاسی و ئەمنیدا ببەین. كۆششەكان لەوە كاتەوە ڕژاونەتە ئەو خانەیەی چۆن هێزە عێراقیەكان بگەنە تەوافوقێك بۆ پێكهێنانی حكومەتێك كە هەمووان لەخۆبگرێت. هێشتا ناكۆكی لە نێوان ئەو هێزانەدا هەیە كە لە ناو پەرلەماندان، ئەو هێزانەی لە شەڕ و ململانێدا بوون لەسەر دابەشكردنی پۆستەكان و بەدەستهێنانی دەستكەوتگەلێكی زیاتر. هەربۆیە نەیانتوانیوە لەسەر پرۆژەیەكی نیشتمانی ڕێكبكەون، بەڵكو شەڕیان لەسەر ئەوە بووە بەشی هەر پێكهاتەیەكی نەتەوەیی، تائیفی یان مەزهەبی لە سەروەت و سامان و نوێنەرایەتی سیاسی و بەشداری كردن لە بڕیاری سیاسیدا چەندە.
ئەم حاڵەتەی ئێستا عێراق پێدا تێدەپەرێت وەك هادی جەلۆ مەرعی ئاماژەی پێكرد بارێكی ناسەقامگیرە، بۆیە لەم بارەوە پرسیاری ئەوەمان لێكرد ئایا تاچەند باردۆخی وڵاتانی عەرەبی كاریگەری لەسەر رەوشی عێراق دەبێت، لەمبارەوە مەرعی وتی: لە ڕاستیدا ئەم خۆپیشاندانانە پێوەندییان بە ئاستی ئەو خزمەتگوزاریانەوە هەیە كە دابین كراون، دەستووری عێراقیش ماف بە خەڵكی وڵاتەكە دەدات خۆپیشاندان و كۆبونەوەی ئاشتیانە ئەنجام بدەن، بەڵام ئەوەی كاریگەری هەیە بریتیی نییە لە ڕژانە سەر شەقام، بەڵكو ئەوەی لە وڵاتانی دیكەی عەرەبیدا ڕوودەدات لەسەر ئاستی سیاسی جێی نیگەرانییە بۆ حكومەتی عێراق و ئەو لایەنانەی بەشدارن لە حكومەتدا).
ئینتیسار عەلاوی پەرلەمانتاری لیستی ئەلعراقیە بۆ گوڵان:
بەهۆی یەكلایی نەكردنەوەی پۆستە وەزارییەكانەوە
هەموو شتێك پەكی كەتووە
لیستی ئەلعراقیە لەگەڵ ئەوەی بەشدارە لە حكومەتی عێراق، بەڵام گەورەترین كێشەی حكومەتی عێراق لەگەڵ لیستی ئەلعراقیەیە نەك لایەنەكانی دیكە، هەر بۆیە بۆچوونی لایەنی لیستی ئەلعراقیە هەندێك رەشبینی پێوە دیارە، لەمبارەو ئینتیسار عەلاوی پەرلەمانتاری لیستی ئەلعراقیە سەبارەت بە بارودۆخی ئێستای عێراق و پەیوەندی گۆڕانكارییەكانی میسر و تونس بەعێراقەوە بەمجۆرە رای خۆی بۆ گوڵان راگەیاند و وتی ئێمە ڕێز لە ئیرادەی گەلی تونس و ئیرادەی میسر دەگرین و بە دڵنیاییەوە ڕێز لە ئیرادەی گەلی عێراق دەگرین، كە گەلی عێراقیش گەیشتۆتە ڕادەیەك لە هۆشیاری و درك پێكردن كە دەتوانێت بڕیاری ئەوە بدات كێ باشترە بۆ بەڕێوەبردنی مەلەفی ئەمنی و كاروباری حكومەت لە عێراقدا، بەشێوەیەكی تایبەتی و لە جیهانی عەرەبیدا بەشێوەیەكی گشتی. ئێمە وەك لیستێكی عێراقی داوا لە گەلی میسری دەكەین یەكڕیزی خۆیان بپارێزن و هەوڵی پاراستنی ئاسایش و سەقامگیری خۆیان بدەن، لەبەر ئەوەی ئێمە دەزانین میسر بە "أم الدنیا" ناسراوە و ئەو بەرەوپێشچوونانەی لەو وڵاتەدا ڕوویدا لە كوشت و تاڵانكردن و ڕاووڕوت جێی داخە بۆ خەڵكی عێراق. ئەوەی پێوەندی بە كاریگەری ئەم ڕووداوانەوە هەبێت لەسەر خەڵكی عێراق، ئەوا هەست بەو كاریگەرییە دەكرێت، كە خۆپیشاندانی ئاشتیانە دەستی پێكرد لە شاری حەززە لە پارێزگای دیوانیە و ئێمە بەیانێكمان لەبارەی خۆپیشاندانەكە، دەركردووە كە ناوەڕۆكەكەی بریتیە لەوەی " بزووتنەوەی ویفاقی وەتەنی و ئەمینداری گشتی ئەم بزووتنەوەیە د.ئەیاد عەللاوی ئیدانە و سەركۆنەی ئەو ڕێوشوێنە سەركوتكاریانە دەكات كە لە بەرەبەیانی ئەمڕۆدا دەزگا ئەمنییەكان لە شاری حەززە لە دژی هاووڵاتییە بێتاوانەكان گرتیانەبەر، ئەو هاووڵاتیانەی مومارەسەی مافی ڕەوای خۆیان كرد و داوای باشتركردنی خزمەتگوزارییەكانیان كرد كە لە ئاستێكی خراپدایە، ئەم بزووتنەوەیە لە كاتێكدا ئیدانەی هەموو شێوازەكانی توندوتیژیە نایاساییەكان دەكات لە بەرامبەر داوا ڕەواكانی هاووڵاتیانی عێراقدا، هەر لەوكاتەشدا داوا لە حكومەت دەكات بە ئەركەكانی خۆی هەڵبستێت، بە كەمكردنەوەی مەینەتییەكانیان و باشتركردنی باری ژیان و گوزەرانیان و پەلەبكات لە یەكلاكردنەوەی وەزارەتە ئەمنی و خزمەتگوزاریەكان كە پەكیان كەتووە و تەواوكردنی پرۆژەی شەراكەتی نیشتمانی ڕاستەقینە، هەروەك حكومەت بانگەشەی بۆ دەكات، ئەویش لە پێناو ئاشكراكردنی ئەو كەسانەی لەم پێشێلكاریانەوە تێوەگلاون و بە پەلە قەرەبووی زیانلێكەوتووەكانیش بكرێتەوە".
لە پرسیارێكی دیكەدا سەبارەت بە دواكەوتنی لوتكەی وڵاتانی عەرەبی كە بڕیارە لە عێراق گرێبدرێت ئینتیسار عەلاوی وتی: (ئومێدی من ئەوەیە ئەم ڕووداوانە كاریگەرییان نەبێت لەسەر بەستنی ئەو كۆنگرەیە و وەزیری دەرەوەی عێراقیش هوشیار زێباری لێدوانیدا و هیوای خواست كاریگەرییان نەبێت لەسەر گرێدانی ئەم لوتكەیە، كە بڕیارە لە مانگی داهاتوو لە بەغدا ببەسترێت.))

محەمەد ئیقبال پەرلەمانتاری تەیاری وەسەت بۆ گوڵان:
ئۆباڵی قەیرانە سیاسییەكە
لە ئەستۆی ئەلعراقیە و هاوپەیمانی نیشتمانیدایە
محەمەد ئیقبال پەرلەمانتاری عێراقی لەسەر لیستی تەیاری وەسەت پێیوایە قەیرانە سیاسییەكە هێشتا كۆتایی نەهاتووە و تا ئێستا لەنێوان لایەنە سیاسییەكاندا لێكتێنەگەیشتن هەیە، لەمبارەوە و لە لێدوانێكی تایبەتدا بۆ گوڵان ئیقبال وتی: ( قەیرانە سیاسییەكە هێشتا كۆتایی نەهاتووە لەبەرئەوەی هەندێك لە رێككەوتنە سیاسییەكان بە قۆناغێك لە ناسەقامگیری و لێگتێنەگەیشتن تێدەپەڕێت، بەتایبەتی لەبارەی ئەنجومەنی سیاسی و وەزارەتە ئەمنییەكان، لەگەڵ مەسەلەی دادگای ئیتیحادی. بەڵام دەتوانم بڵێم كە پێویستە لەسەر قەوارە سیاسییەكان بەرپرسیارەتییەكە لەئەستۆبگرن و بەڵێنەكانیان جێبەجێبكەن و پەلەبكەن لە ئەنجامدانی لەبەرئەوەی ئەم مەسەلانە رەنگدانەوەیەكی راستەوخۆی لەسەر هاووڵاتیان هەیە و كاریگەریی لەسەر ژیانی رۆژانەی هاووڵاتیان هەیە، لەڕووی خزمەتگوزارییەكان و رەوشی ئاسایش و كێشەی كارەبا. هاوڵاتییان چیدی ناتوانن لە چاوەڕوانی دابن، لەبەرئەوەی زۆر بەڵێنیان لە سیاسەتووانەكان پێدرا، چەندین مانگ خۆیان راگرت تا حكومەت پێكهێنرا، تەنیا ئەم مەسەلانەش ماون یەكلابكرێنەوە. ئەمڕۆش قەوارە سیاسییە گەورەكان كە بریتین لە لیستی "عێراقیە" و "ئیئتیلافی نیشتمانی"، گەورەترین بەرپرسیاریەتییان لەئەستۆدایە بۆ چارەسەركردن و یەكلاكردنەوەی ئەم مەسەلانە.))
سەبارەت بەپرسی یەكلاكردنەوەی پۆستی وەزارەتە مەدەنییەكان و مانەوەی پۆستە ئەمنییەكان بەوەی دەنگۆی ئەوە هەیە كە هەندێك لە پۆستە وەزارییەكان یەكلایی كراونەتەوە، دەربارەی ئەم پرسانەش ئیقبال وتی: (بیستمان هەندێك لە وەزارەتە مەدەنییەكان یەكلاكراوەتەوە وەك وەزارەتەكانی كارەبا و بازرگانی و وەزارەتی دەوڵەت بۆ كاروباری ئافرەتان، بۆ ئەمەش لیستە پێوەندارەكان كاندیدی خۆیان پێشكەشكردووە، بەشێوەیەك كە وەزارەتی كارەبا بۆ لیستی "عێراقیە" و وەزارەتی بازرگانی بۆ ئیئتیلافی هێزە كوردستانییەكان، بەڵام سەبارەت بە وەزارەتە ئەمنییەكان من پێموایە كە مەسەلەكە ماوەیەكی زیاتر دەخایەنێت و كەمێك دوادەكەوێت لەبەرئەوەی هێشتا گرژی لەنێوان قەوارە سیاسیەكان ماوە و هەر لیستێك سوورە لەسەر كاندیدەكەی خۆی، ئەمەش بۆتە هۆی دواكەوتنی ئەم مەسەلەیە، هەموو لیستە پەیوەندارەكانیش داوایان لێكراوە نەرمونیانییەكی زیاتر بنوێنن و چەند كاندیدێك هەڵبژێرن بۆئەوەی مەودای دەستنیشانكردنی كەسایەتییەكان فراوانتر بێت، بەڵام پێداگرتن تەنیا لەسەر یەك كاندید مەودای دەستنیشانكردنەكە تەسكتر دەكاتەوە و مەسەلەكە زیاتر دوا دەخات.)).