ساڵانێکە هەرێمی کوردستان لەسەر بودجە لەگەڵ بەغدا دەگات بە ڕێککەوتن، بەڵام دەسەڵاتدارانی شیعە لە عێراق ڕێگری لە جێبەجێکردنی ڕێککەوتنەکان دەکەن، سەرۆکی ئەنستیتۆی توێژینەوەی (ئەمریکی-کوردی)یش پێیوایە بەبێ چاودێریی ئەمریکا و نەتەوە یەکگرتووەکان، لایەنە عێراقییەکان پابەندی رێککەوتنەکانیان نابن.

زۆرینەی چاودێرانی سیاسی جەخت لەسەر ئەوە دەکەنەوە ئەو عەقڵییەتە شۆڤینییەی دەستی بەسەر بڕیاری سیاسی و دەوڵەتی عێراقدا گرتووە، رێگرە لە هەر جۆرە رێکكەوتنێک، ئەوان تەنها بە یەک شت لەگەڵ هەرێمی کوردستان رێک دەکەون، کە دەستبەرداری هەموو مافە دەستوورییەکانی خۆی ببێت، ئەوەش لەلایەن سەرکردایەتیی کوردەوە بە هەموو شێوەیەک ڕەت دەکرێتەوە، چونکە خەبات و قوربانیدانی خەڵکی کوردستان بۆ مووچە نەبووە و گەلی کوردستان بە درێژایی مێژوو سەلماندوویەتی دەستبەرداری خاکەکەی نابێت.

پێشتر وەزیری دارایی عێراق و شەوی رابردووش شاندی هەرێمی کوردستان لە بەغدا، ڕایان گەیاند، هەرێمی کوردستان و عێراق لەسەر پرسی بودجەی 2021ی عێراق ڕێک کەوتوون، بەڵام چاودێران گومان دەکەن لەوەی کە لایەنە شیعە دەستڕۆیشتووەکانی بەغدا پابەندی رێککەوتنەکە بن، یان ئەگەری ئەوە هەیە هەر لە سەرتاوە لە پەرلەمانی عێراق گرفت بۆ رێککەوتنەکە دروست بکەن، یان بە شێوەیەک دەستکاریی بکەن کە هاوشێوەی پڕۆژەیاسای قەرز لە بەرژەوەندیی هەموو پێکهاتەکانی عێراق بەتایبەتی هەرێمی کوردستاندا نەبێت و بە زۆرینە و بێ تەوافق تێیپەڕێنن.

لەمبارەوە، کارۆخ خۆشناو، سەرۆکی ئەنستیتۆی توێژینەوەی (ئەمریکی-کوردی)، ڕایگەیاند: "کێشەی سەرەکیی حوکمڕانی عێڕاق کێشەی (عەقڵیەتە) ئینجا چ حوکمڕانیی سوننە بێت یان شیعە، چونکە نزیکەی (100) ساڵە دەوڵەتی عێراق دامەزراوە، هەر لە سەرەتای دەمەزراندنییەوە تاکو ئێستا دەسەڵاتدارانی بەغدا مەحکوومن بە عەقڵیەتێکی شۆڤێنی و ڕەگەزپەرست، بە جۆرێک پێیانوایە دەبێت هەر خۆیان سەردەستە و (نمرە یەک) بن، گەلانی تری عێراقیش ژێرەستە و (نمرە دوو) بن".

گوتیشی: "لە دوای ئەو هەموو مەرگەسات و کۆمەڵکوژی و وێرانکردنەی سەرخان و ژێرخانی کوردستان، هێشتا کورد ئومێدی بە بەغدا هەبووە تاکوو لە دوای ساڵی (2003)وە توێژی دەسەڵاتدارانی عێراق دەستبەرداری ئەم عەقڵیەتە بن و وڵاتێکی (دیموکراسی و فیدڕاڵی و فرەیی) لەسەر بنەمای دەستوری ساڵی (2005) بونیات بنێن، بەڵام دوای (17) ساڵ، هەموو سەرۆکوەزیرانەکانی عێراق (عەلاوی و جەعفەری و مالکی و عەبادی و عەبدولمەهدی و کازمی) سەلماندیان کەوا ناتوانن دەستبەرداری ئەم عەقڵیەتە بن و ، لە پێناو فەراهەمکردنی (شەراکەت و تەوافق و تەوازن) دەستووری عێراق وەک خۆی جێبەجێ بکەن".

کارۆخ خۆشناو، ئاماژەی بەوەش دا شاندی هەرێمی کوردستان، لەگەڵ ئەوەی بە هەموو مەرجەکانی بەغدا ڕازی بوون، بەڵام بەهۆی ئەوەی عێراق لەبەردەم هەڵبژاردنی پەرلەمانیدایە لە هاوینی ساڵی داهاتوودا دەبینین زۆربەی لایەنە (شیعە و سوننەکان) وەک هەمیشە کوردیان کردووەتە قوربانیی ڕازیکردنی دەنگدەرەکانیان و ئامادە نین دان بە مافە دارایی و سیاسی و دەستورییەکانی هەرێمدا بنێن، نەک هەر ئەوە، بەڵکوو بگرە لە هەوڵی بەردەوامیشدان بۆ نەهێشتنی قەواری فیدراڵیی هەرێمی کوردستان".

ڕاشی گەیاند: "دوای ڕێککەوتنی ئەمجارەی شاندی هەرێمی کوردستان لەگەڵ بەغدا لەسەر شایستە داراییەکانی هەرێم و پشکی هەرێمی کوردستان لە بوجەی (2021)، گرنگە کورد هەڵوەستەیەک بکات و بە فەرمی داوا لە ئەمریکا و نەتەوە یەکگرتووەکان بکات تاکوو (چاودێر بن) لەسەر جێبەجێکردنی ئەم ڕێککەوتنە و لەژێر چەتری دەستووری عێراقدا، بۆ ئەوەی چیتر شیعەی دەسەڵاتدار نەتوانێت پێشێلی مافە دەستوورییەکانی هەرێمی کوردستان بکات".












باسنیوز