دایكانی كورد بە درێژایی مێژوو لە پەروەردەكردنی رۆڵەی ئازاو چاونەترس و نیشتمانپەروەردا پێشەنگ بوون و خۆشیان شان بە شانی باوك و برا و هاوسەر و كوڕیان لە شۆڕشە و بەرخۆدانی كورد بەشدار بوون. لەم دۆخەشدا كە هەرێمی كوردستان بەتەواوی لە هاوبەشیی راستەقینە لەعێراقدا پشتگوێ خراوەو هەموو هەوڵەكانی بۆ بونیادنانەوەی عێراقی دوای رووخانی بەعس نادیدە گیراوەو تەنانەت قوتی خەڵك و بودجەكەی لە سەردەمی سەرۆك وەزیرانی پێشووی دەوڵەتی عێراقەوە تا هەنووكە بڕاوە، هاوكات دوای قوربانییەكی زۆر كە پێشمەرگە نەبەردەكانی كوردستان توانییان ئەفسانەی داعش پووچ بكەنەوە و لە سەر خاكی كوردان رایانبماڵن، لە ئێستاشدا كە هەنگاوەكان لە دامەزراندنی دەوڵەتی كوردستان نزیك دەبنەوە و سەرۆكی هەرێمی كوردستانیش سەر مەشقی ئەو هەنگاوانە دەكات، جارێكی دایكانی كورد پشتیوانی ئەو ئامانجە نەتەوەییە دەكەنەوە و وێڕای ئەوەی بە گەرمی پێشوازی لە یادەكانی راپەڕینی مەزنی ساڵی 1991 دەكەنەوە، هاوكات خوازیاری دروستكردنی سۆزی نیشتمانی و نەتەوەیین لەلایەن دایكانەوە بۆ منداڵەكانیان، ئەوەش بە هەوێنی وڵاتپارێزی دادەنێن كە خۆی لە هەیبەتی ناوی پیرۆزی پێشمەرگەدا وێنا دەكات. بەشداربووانی ئەم راپۆرتەی گوڵان ئەو پرسە گرینگە تاوتوێ دەكەن.

وداد حەمید سەعید بەرپرسی ئەنجومەنی ئافرەتانی قەزای دوبز، سەرەتا باسی ئەوە دەكات كە هەر پێشمەرگەیەكی قارەمانی ئەم كوردستانە دایكێكی نیشتمانپەروەر پەروەردەی كردوووەو ئافرەتی كوردیش لە هەموو شۆڕشەكان و بزافی رزگاریخوازی كوردستان، شان بە شانی پیاون بەشدار بوون و رۆڵی بەرچاویان لە بەرەوپێشەوەبردنی ئامانجە نەتەوەییەكاندا هەبووە. هاوكات دەڵێت: «لەم كات و بارودۆخەدا كە سەرەتایەكی تازەیە بۆ بنیادنانی دەوڵەتی كوردستان، دەبێت دایكانی كورد لە هەموو كاتێك زیاتر رۆڵەكانی خۆیان هان بدەن بۆ ئەوەی پێشمەرگەئاسا پێشوازی لە دەوڵەتی سەربەخۆی كوردستان بكەن. ئەو قەیرانەش كە درووست بووە، هەر بەفیتی دوژمنانی گەلی كورد بووە كە بەرۆكی گرتووین، بۆیە زۆر پێویستە فێری منداڵەكانمان بكەین كە كورد بەهۆی نەبوونی كیانی سەربەخۆی، هەمیشە لەناو ئازارو مەینەتییەكاندا ژیاوە و كاتی ئەوە هاتووە بە تەواوی خۆی رزگار بكات.» گوتیشی: «دەبێت هەست و سۆزی منداڵەكانمان بجووڵێنین بۆ ئەوەی ئینتیمای نیشتمانی و بیر و فكری نەتەوەییان بكەنە چەكێكی مەعریفی بۆ پاراستنی خاك و ئاڵا و وڵاتی خۆمان. پێویستە نەوە بە نەوەی كورد بزانن ئەم ئازادییە ی هاتۆتە كایەوە بەرهەمی خوێنی شەهیدان و گیانبەخشین و فیداكاریی هێزی پێشمەرگەیە كە تا ئێستاش لە بەرەكانی جەنگدا لە جێگای هەموو جیهان شەڕی گەورەترین رێكخراوی تیرۆریستی دەكەن. لەم رۆژانەشدا كە لە نەورۆز و یادی راپەڕینە مەزنەكەی گەلی كورد نزیك دەبینەوە، دەبێت وەك دایكانی كورد هەوڵی یەكرێزیی ناوماڵی كورد و ئاشتەوایی ناوخۆیی بدەین، چونكە هەر یەكڕێزی بووە كە توانیویەتی كۆت و بەند و زنجیری دیلی تێكبشكێنێت. پەیامی ئێمە ئەوەیە هەموو حزب و لایەنەكان رێز لە خوێن و خەبات و تیكۆشانی شەهیدان بگرن و بە كۆدەنگی و دامەزرانی دەوڵەتی كوردستان رۆحی پاكی شەهیدانمان شاد بكەن.»

رۆژنامەنووس و چالاكی مەدەنی شیلان عوبدولمەناف، سەبارەت بەهەمان پرس دەڵێت: «ئافرەت لە زور رێگاوە دەتوانێت سۆزی نەتەوەیی لەناو دڵی منداڵەكانیدا بچێنێت، بۆ نموونە دەتوانێت هەوڵبدات چیرۆك و رووداوەكانی مێژووی كورد بۆ منداڵەكانی باس بكات. یان منداڵەكانی لەگەڵ خۆیدا بو كەرنەڤاڵ و ئاهەنگ و جەژنە نەتەوەییە كان ببات و هانیشیان بدات لەو چالاكییانەدا بەشداری بكەن، تاوەكو هەست بە سوز و پێوەندییەكی بەهێزی وا بكەن، كە ئەوانیش پارچەیەكن لەو وڵاتەو لەو خاكە پیرۆزە جیاناكرێنە، لەلایەكی دیكەوە ناوی كوردی زۆر گرینگەو كاتێك دایك ناوی كوردی بۆ منداڵی خۆی هەڵدەبژێرێت، ئەوا منداڵەكەی هەمیشە شانازی بە ناوەكەی دەكات و وادەزانێت ناسنامەی نەتەوەیی بە ناوەكەیەوە گرێدراوە. هەنگاوێكی دیكە ئەوەیە دایك هەوڵبدات منداڵەكانی فێری سروودی نیشتمانی بكات و ماناكەشی بۆیان روون بكاتەوە. لە ئێستاشدا كە لە یادەكانی راپەرین نزیك دەبینەوە، پەیامی ئافرەتان بۆ بارودۆخی ئێستای كوردستان دەبێت ئەوە بێت كە نەتەوەی كورد هیچ كاتێك كوێلایەتی قبووڵ نەكردووە، بەپێچەوانە هەمیشە قوربانی داوە بۆ ئاشتی و ئازادی و رزگاری و رزگاربوونی تەواویش تەنیا بە دامەزرانی دەوڵەتی كوردستان مسۆگەر دەبێت، تەنیا گەرەنتیش بۆ ئەوە یەكگرتن و یەكڕیزی كوردە و نابێت خوێن و خەباتی شەهیدانمان بەفیڕۆ بدەین. پێویستە لەم بارۆدوخە هەستیارەشدا زۆر زیاتر وریا و یەكدڵ و یەكدەست وهاودەنگ بین، تاوەكو دەستكەوتەكان لە دەست نەدەین.».

بێریڤان جەبار حەمد (بێریڤان گەردی) میدیاكارو چالاكی سیاسی و ئەندامی مەكتەبی رۆشنبیری لقی 15ی خانەقینی پارتی دیموكراتی كوردستانەو ئەویش رایوایە «گرانبەهاترین شت بۆ هەر نەتەوەیەك وڵات و نیشتمانەكەیەتی، بۆ ئێمەی كوردیش هەروایە و هەرچی كۆشش بكەین لە پێناویدا ناتوانین حەقی خۆی پێ بدەین. ئێمەش خاكی خۆمان هەیە و لەسەر ئەو خاكە لەدایك دەبین و گەشە دەكەین و دەژین، ئەگەر لەژێر دەسەڵاتی داگیركەردا نەبین، ئەوا ئاسایشمان بۆ دابین دەكرێت و ئاسوودە دەژین، بەپێچەوانەوە هەمیشە لە ژێر هەڕەشە و مەترسیدا دەبین. بۆیە خۆشەویستیی نیشتمان ئەركێكی پیرۆزە و وڵات ناسنامەی نەتەوەیی پێشكەش كردووین، بۆیە پاراستنی ئەو ناسنامەیە ئەركی سەرشانی تاك بە تاكمانە و دایكانیش لە دروستكردنی ئەو ئەویندارییە پشكی شێریان بەر دەكەوێت. چونكە دایكان هەر لە منداڵییەوە فێری سۆز و خۆشویستنی وڵاتمان دەكەن، وڵاتیش ماڵی گەورەی هەموومانەو هەم دەبێت بیپارێزین و هەم دەبێت خاوێن رایبگرین.»

بێریڤان گەردی بە بەرزی یادی راپەڕینی شكۆداری بەهاری 1991ی باشووری كوردستان دەكاتەوەو بە پێویستی دەزانێت بە گەرمی پێشوازی لەو مێژووە بكرێت. هەر لەو بارەشەوە دەڵێت: راپەڕین بووە هۆی ریشەكێشكردنی زۆلم و زۆرداری لەسەر كوردستان و سەرفرازی و سەركەوتنی كوردی تۆمار كرد، هەرێمی كوردستان دەستكەوتێكی گەورەی راپەڕین و خوێنی گەشی شەهیدان و خەباتی هێزی پێشمەرگەو جەماوەری بەشەرەفی كوردستانە كە پێویستە ئەو دەستكەوتە بكەینە هەوینی دامەزراندنی دەوڵەتی سە ربەخۆی كوردستان و بە گیان و رۆح بیپارێزین.»

زانیار داقوقی رۆژنامەنووس و چالاكی سیاسییەو سەرەتا هێما بۆ ئەوە دەكات كە سۆزی نەتەوەیی و خۆشویستنی نیشتمان شتێكی خۆڕسكەو منداڵ هەر زوو بە زێد و وڵات و نیشتمانی خۆی ئاشنا دەبێت، بەڵام پەرەسەندن و گەشەی ئەو ئینتیما نیشتمانییە لە دایك و خێزان و قوتابخانەوە دەستپێدەكات. بە روونكردنەوەی بەسەرهات و رووداوەكانی مێژووی كورد و ساڵیادو ئاهەنگ و بۆنە نەتەوەییەكان، دەتوانین بەرچاوڕوونییەكی زیاتر بە منداڵ ببەخشین، دروستبوونی سۆزی نیشتمانی و فكری نەتەوەییش لەلای منداڵ، دەبێتە چەكێكی بەهێز كە دەتوانێت لە دواڕۆژدا وڵاتەكەی پێ بپارێزیت. ئێمەی موسڵمان دەزانین تەنانەت لە قورئانی پیرۆزدا بە وردی باس لە خۆشەویستیی نەتەوە و نیشتمان كراوە.»