ناپاكیی هاوسەری لە سرووشتی پیاواندا چ خوێندنەوەیەكی بۆ دەكرێ؟ ئایا پیاوان بە سرووشتی خۆیان ناپاكن لە ژیانی هاوسەریدا؟ بۆچی زیاتر پیاوان تووشی خەیانەتی هاوسەری دەبن؟ وەڵامی ئەم پرسیارانە لە بەشداربووانی ئەم راپۆرتەی گۆڤاری گوڵان وەردەگرین.

ناپاكیی هاوسەری بەگشتی و بەتایبەتی لەلایەن پیاوانەوە زۆرجار بۆتە مایەی مشتومڕ و تێڕامانی دەروونناس و كۆمەڵناسان، تەنانەت بۆ گەیشتن بە وەڵامێكی دروست زۆرێك لە توێژەران كردوویانە بە بەشێك لە تەوەری توێژینەوەكانیان، یەكێك لەو توێژینەوانەش كە لەم بوارەدا ئەنجام دراوە،لە لایەن (ناوەندی توێژینەوەی خێزانی) لە شاری (دۆیسلدۆرف)ی ئەڵمانی بووە، گرنگترین دەرئەنجامەكانی توێژینەوەكەش بریتی بووە لەم خاڵانە:
١-ئافرەتان باڵیان بەسەر بیركردنەوەی (٩٥%)ی پیاواندا كێشاوە لە قۆناغەكانی (بیستەكان، سییەكان، چلەكان)ی تەمەنیاندا، بەجۆرێك لەهەر خولەكێكدا بۆ (٦) چركە ئافرەتان بەسەر بیركردنەوەی پیاواندا زاڵ دەبن.
٢-بەشێك لە پیاوان دەست لە مێبازێتی هەڵناگرن، هەرچەندە بە هۆیەوە دووچاری ئازار و كێشەش بووبن، هەر بۆیە (٦٦%)ی پیاوان دووچاری ئالوودەبوون بوون لەسەر ئافرەت.

ئیبراهیم حاجی زەڵمی خاوەن بڕوانامەی ماستەر لە كۆمەڵناسی، رایوایە: «جوێكردنەوەی ئەوەی كە ئایا پیاو، یان ژن كامیان زیاتر تووشی لادان و تێكەڵبوون بە كارە نائەخلاقییەكان دەبن، كارێكی ئاسان نییە، سەبارەت بەوەش كە ئەنجامی توێژینەوەكان سەلماندوویانە پیاوان زیاتر تووشی خەیانەتی هاوسەری و لادانی ئەخلاقی دەبن، دەڵێت: «ئەو ئەنجامەی خراوەڕووە كە گوایە پیاوان زیاتر تووشی خەیانەتی هاوسەری و لادانی ئەخلاقی دەبن، بۆ خۆی ئەمە بەلای ئەو نەزعە ئایینی و سیستمە باوكسالاری، یان بەرپەرچە فیمینیزمییانەدا چوونە و تێكەڵبوونە بەو ئینفیعال و نازانستی چوونەدا كە ناڕاستەوخۆ دەیەوێت مرۆڤ بە تەواوی بكات بە دوو بەشەوە و بەسەر رەگەزدا لەتی بكات». گوتیشی: «ئەمڕۆ لە نێو جیهانی خۆرهەڵاتـدا چۆن بە زۆر بەهای ئایینی و سیستمی باوكسالاری چەقی بەستووە و بەلای پیاودا بای دەداتەوە و رەگەزی ئافرەت بۆ مرۆڤی پلە دوو پیشاندراوە، هەروەها لە خۆرئاواش بە پەرچەكرداری ئەوەو بە ناوی زانست و مەدەنییەت و كۆمەڵێ شتی وەها هەیمەنەی فیمینیزم بەسەر تێزە مەعریفی و راگەیاندنەكانیدا بە ئاشكرا دیارە، هەر ئەوەش روخسارگیری زیاتر دەكات و لە ناخیشەوە حاڵی لە رۆژهەڵاتی لای ئێمە لە تێڕوانینی بۆ ئافرەت باشتر نییە. بەهەرحاڵ بە رای من كاتێك مرۆڤ، مرۆڤ بێت و كاریگەر بێت بێ جیاوازی بە پەروەردە و پێگەیاندن و ژینگە و كەلتوور و كۆمەڵگە و كاریگەر بە بەها و نەریت و ملكەچ بە نۆرم و عورف و یاسكان بێت».

ئیبراهیم حاجی زەڵمی لە درێژەی ئاخافتنەكەیدا باسی ئەوە دەكات كە «ژینگە و ژینگەی كۆمەڵایەتی تاكەكان و لە كوێدا ژینگەی كۆمەڵایەتی بواری زیاتر دڕەخسێنێت بۆ تاكەكان بە كپكردنەوە و پەستان خستنەسەر، یاخود بەپێچەوانەوە فەزای زیاتر بۆ بەلای تێركردنی غەرائیزدا چوون و تێركردنی حەز و تێربوونی پێداویستییەكانی دیكەی مرۆڤ بە بێ ماندووبوونی زیاتری مێشك و جەستە، ئەو كات ئەو تاكە چ پیاو بێت، یان ژن تێكەڵاوی زیاتری دیاردەی لادان دەبێت».
تەوەرێكی دیكە كە ئەو كۆمەڵناسە دەیخاتەڕوو، پەروەردە و پێگەیاندنی تاكە لە سەر ئەو بەها باڵایانەی كە ئەم دیاردەیە بەرەو پووكانەوە و كەنارگیری دەبەن، هاوكات دەڵێت: «لێرەوە ئەوە كۆمەڵگەیە كە ئەو فەزایە دەخولقێنێت كە چەندی زیاتر و كام رەگەز زیاتر پابەندی فێركردن و پەروەردە ئەخلاقی و بە دوو كەوتنی نۆرمە كۆمەڵایەتییەكان بێت. بۆیە لای ئیمەی رۆژهەڵاتی و لای خۆرئاواش لە بەر ئەوەی ناخی كەلتوور و پەروەردەكەیان لە یەك دەچێت كە ئیستیغلالكردنی ئافرەتە بۆ رەگەزی نێر بە هەموو جۆرەكانی ئیستیغلال، بۆیە جیی خۆیەتی لە ئەوروپاش هەمان شێوە دەستی ئیستیغلالی پیاو بۆ ژن زیاتر بێت».

كەسایەتی ئەكادیمی و هەڵگری بڕوانامەی ماستەر لە زانستە سیاسییەكان دڵشاد نامیق، سەبارەت بە هەمان پرس دەڵێت: «بە بڕوای من ئەوە پەیوەندی هەیە بە چەند هۆكارێكی جیاوازەوە، لەوانە پێكهاتەی كەسایەتی پیاو، بەتایبەتی ئەو پیاوانەی كە خێزاندارن و كەسایەتیەكی ناجێگیر و ناتەواویان هەیە، جا لەبەر ئەوەی لە هەڵبژاردنی هاوسەردا سەركەوتوو نەبوون، ئیتر بەهەر هۆكارێك بێت، ئەوەش بووە بە گرێیەكی دەروونی لەلایان، هەمیشە بەدوای دەرەوەی ئافرەتی ترن و ناتوانن تەواوی خۆشەویستی خۆیان ببەخشنە هاوسەرەكانیان، یەكێكی دی لە هۆكارەكان چۆنێتی تێڕوانینی پیاوی كوردە بۆ ئافرەت، كە بە چاوی چێژەوە دەڕوانێتە ئافرەت و تەنها وەك هۆكارێكی تێركردن و چێژ لێوەرگرتن تەماشای دەكات، ئەمەش وادەكات حەزی تاقیكردنەوەی زۆرترین ئافرەتی هەبێت، بەداخەوە ئەمەی دواییان تەنانەت لە ناو توێژی رۆشنبیری كوردیش خەریكە لەحاڵەتەوە دەبێتە دیاردە.

دڵشاد نامیق، یەكێك لە هۆكارەكانی دیكەی خەیانەتی هاۆسەری بۆ «نەبوونی متمانە لەلایەن ئافرەتەوە بە خودی خۆی» دەگێڕێتەوە و دەڵێت: «ئافرەت زۆر زوو دەكەوێتە ژێر كاریگەری رەگەزی بەرانبەرەوە، ئەمەش رەنگە بە هۆی پێگەی ئافرەتەوە بێت لە كۆمەڵگەی كوردستانیدا، كە بێگومان پێگەیەكی لاوازە و رێگەی خۆشكردووە بۆ ئەوەی پیاوان هەمیشە بەدوای ئەوەوە بن زیاتر لە ئافرەتێك بخەنە داوی خۆیانەوە، ئیتر هەریەكە و بە بیانوو، یان هۆكارێكی جیاوازە، لە فریودانی داراییەوە بگرە هەتا خۆهەڵكێشان بە بڕوانامە و پۆستی باڵای حكوومی و حیزبی كە وەك تۆڕێك بۆ لەخشتەبردنی ئافرەت بەكاری دێنن.
حەسەن ساڵح قەرەداخی بەڕێوەبەری قوتابخانەیەو سەرەتا باسی ئەوە دەكات كە هۆكارەكان زۆرن بۆ خیانەتی پیاوان بەرامبەر بە هاوسەریان و هاوكات دەڵێت: «رەنگە یەكێك لە هۆكارەكان سروشتی نێرینە بێت بە هەموو گیاندارەكانیشە كە زیاتر بۆ سێكس گۆڕكێ بڕۆن بۆ ئەوەی زۆرترین جووتبوون و تەكاسور بكەن، بەتایبەتی پیاوان كە هێزی یاخیبوونیان زیاترە، بۆیە زیاتر بە دوای ئارەزووەكانیان دەكەون».

حەسەن ساڵح سیستمی كۆمەڵایەتی و ئایینی و كەلتووریش بە هۆكار دەزانێت بۆ ئەوەی پیاو زیاتر ئارەزووی سێكس گۆڕین بكات، جەختیش لەوە دەكاتەوە كە ئەوە سروشتی زۆربەی نێرینەكانە بە هەموو گیانلەبەرەكانەوە، گوتیشی: «لە كۆمەڵگەی ئێمەدا كاتی تەقینەوەی بازنە داخراوەكانە، لەوانە خێزان و پیاویش لە ژن باڵادەستترە لە دەرەوەی ماڵە و پارەی پێیە و كاتی هەیە، بۆیە وا دەبیندرێت كە تەنها پیاوە ئەو كارانە دەكات، بەڵام لە راستیدا ژنیش هەیە دێتە دەرەوە و زۆربەی بەها كۆمەڵایەتییەكان تێكدەشكێنێ، بەڵام زیاتر پیاوان خۆیان دەست دەكەن بە شكاندنی دەرگای ماڵەكانی خۆیان و هەر خۆیان دەرگای ماڵەكانی ژنەكانی دیكەش دەشكێنن، پاشان ژنەكانیش دێنە دەرەوە و خەیانەتی هاوشێوە دەكەن و ئەو تەقینەوەانە درووست دەكەن، ئەمە چارەنووسی هەموو كۆمەڵگەیەكی داخراوە».