نادیە موراد، ناوێكی ئاشنا و هێمای قوربانیبوونی ستەمكاری و دەستدرێژییەكانی دڕندەكانی داعش- ـە و دوای رزگاربوونی وەك شاهیدێكی زیندوو، بوێرانە لە ئاستی دنیادا دەنگی مەزڵوومییەتی خۆی و ئافرەتانی كوردیی ئێزیدی هەڵبڕی و دواتر لە لایەن چەندین سەرۆك و سەركردەی وڵاتانەوە پێشوازی لێكرا. لە مانگی رابردوو لە یەكەم كۆبوونەوەی ئەنجومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتی تایبەت بە بازرگانیكردن بە مرۆڤ، نادیە موراد ئامادەی كۆبوونەوەكە بوو، هاوكات باسی لە تاوانەكانی داعش بەرامبەر بە خۆی و كچان و ژنانی ئێزیدی كرد. ئاو ئافرەتە كوردە چالاكانە بۆ پەردەلادان لەسەر دڕندەیی چەكدارانی داعش تێدەكۆشێت، لە ئێستاشدا داوا دەكرێت بۆ وەرگرتنی خەڵاتی جیهانیی نۆبڵی ئاشتی لە ساڵی 2016 كاندید بكرێت، هەر لەو بارەیەوە بەشداربووانی ئەم راپۆرتەی گوڵان راوسەرنجی خۆیان دەخەنەڕوو.

نادیە موراد، دوای ئەوەی لە بەردەم یەكەم كۆبوونەوەی ئەنجومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتیی تایبەت بە دۆسییەی بازرگانیكردن بە مرۆڤەوە، چیرۆكی دەستدرێژی كردنەسەری لەلایەن تیرۆریستەكانی داعشەوە گێڕایەوە، لە گەڵ سەرۆكی میسر و سەرۆكی زانكۆی ئەزهەر و سەرۆكی یۆنان و چەندین وڵاتی دیكە كۆبووە و دۆخی ژنان و كچانی ئێزیدی بۆ ئەو بەرپرسانە گێڕایەوە. نادیە باسی لەوەكرد كە لەمانگی ئابی ساڵی رابردوودا، لە گوندەكەی خۆیان دەستگیركراوە و گواستراوەتەوە بۆ ناو بینایەك لە مووسڵ كە تایبەت بووە بە كڕین و فرۆشتن و بەخشینەوەی كچ و ژنە ئێزیدییەكان.
نادیە موراد، كچە ئێزیدی تەمەن ٢١ ساڵ، لە پاش داگیركردنی شنگال لە سەرەتای مانگی ئابی ٢٠١٤ لەلایەن رێكخراوی دەوڵەتی ئیسلامی لەگەڵ هەزاران ئافرەتی ئێزیدی رفێندران و بۆ ماوەی چەند مانگێك لە ژێر دەستی چەكدارانی داعش ماوەتەوە و دواتر رزگاری بووە. ئەو كچە ئێزیدیە لەبەردەم نوێنەرانی وڵاتانی جیهان و لە كۆبوونەوەی گەورەترین رێكخراوی نێودەوڵەتی و لەیەكەمین كۆبوونەوەی تایبەت بە بازرگانیكردن بە مرۆڤەوە، وتی: «دوای چەند رۆژێك پیاوێك هات و بە زۆر ماكیاژی پێكردم و ئەوەی ویستی بە زۆر لەگەڵمیدا كردی، دوایی فڕێیدامە ناو ژووری پاسەوانەكانیەوە و هەتا بوورامەوە ئەوانیش هەموو شتێكیان لێكردم». نادیە وتیشی: «داعشییەكان بە جۆرێك دەستدرێژی دەكەنە سەر كچان و ژنان كە بە تەواوی لە رووی دەروونی و جەستەییەوە تێكیاندەشكێنن بۆ ئەوەی جارێكی دیكە ئومێدیان بە ژیانێكی ئاسایی وەك مرۆڤ نەبێت، چەكدارانی دڕندەی داعش ژنان و كچانی ئێزیدییان كردووە بە پارچە گۆشتێكی بێ بەها و بە هەڕاجكراوی دەیانفرۆشن و دەیانكڕن، بۆیە داواتان لێدەكەم ئەو دڕندانە لەناو بەرن».
بەپێی ئاماری بەڕێوەبەرایەتی گشتی كاروباری ئێزیدییەكان لە هەرێمی كوردستان (3229) ئافرەت لەلایەن داعشەوە رفێندراون تاوەكو ئامادەكردنی ئەم راپۆرتە (1804) ئافرەت لە ژێردەستی ئەو رێكخراوە تیرۆریستییەدا ماون.
خەڵاتی ئاشتی یەكێك لە پێنج خەڵاتەكەی (نۆبڵ)ـە كە لە ساڵی 1901 ـەوە لە لایەن كۆمیتەی نۆبڵ لە ئۆسڵۆی پایتەختی نەروێژ بە براوەی ئەو خەڵاتە دەبەخشرێت.
ئەو خەڵاتە تا هەنووكە چەندین كەسایەتیی ناوداری جیهان وەریانگرتووە كە لە رەهەندی ئاشتەواییدا كاریگەر و كارامە بوون، لەوانە: هنری كیسینجەر راوێژكاری سەرۆك كۆمار نیكسۆن لە ساڵی 1973 بە هۆی هەوڵەكانی بۆ كۆتاییهێنان بە شەڕی ڤێتنام ئەو خەڵاتەی پێ بەخشرا، دالایی لاما، رێبەری ئایینی بووداییەكانی تبت لە ساڵی (1989)، نێلسۆن ماندێلا، سەرۆك كۆماری پێشووی ئەفریقای باكوور كە بە قارەمانی خەبات لە دژی ئاپارتاید ناسراوە لە ساڵی (1993) ئەو خەڵاتەی وەرگرت و یاسر عەرەفات، شیمون پێرێز، ئیسحاق رابین لە ساڵی (1994) وەك سەرۆكەكانی فەلەستین و ئیسڕائیل لەو كەسایەتییە ناودارانەن كە ئەو خەڵاتە جیهانییەیان بەركەوتووە، مەلالە یوسفزای تەمەن 17 ساڵ خەڵاتی نۆبڵی ئاشتی بۆ ساڵی 2014 پێبەخشرا. لە ئێستاشدا داوا دەكرێت ساڵی 2016 ئەو خەڵاتە بە نادیە موراد بدرێت.
غەفوور مەخمووری سكرتێری گشتی یەكێتی نەتەوەیی دیموكراتی كوردستان، لەو بارەیەوە تایبەت بۆ گوڵان دەڵێت: «نادیە موراد وەك سمبولی بەرخودان و مەزڵوومیەتی گەلی كورد، لەو دیدار و چاوپێكەوتنانەی كە لەسەر ئاستی نێودەوڵەتی ئەنجامدران، پەیامی مەزڵوومیەتی خوشك و برایانی ئێزیدی گەیاندە جیهان، بەشبەحاڵی خۆم پشتیوانی لەم كچە كوردە دەكەم بۆ وەرگرتنی خەڵاتی ئاشتی و بە كەسایەتییەكی شایستەشی دەزانم، لەبەر ئەوەی ئەوانەی لە ساڵانی رابردوو ئەو خەڵاتەیان پێبەخشراوە، توانیویانە خزمەتێك بە كۆمەڵگەی مرۆڤایەتی بكەن، پێدانی خەڵاتی ئاشتی بە نادیە خان نەهامەتی و تاوانكاری خوشك و برایانی ئێزیدی نیشان دەدات لە هەمان كاتیشدا دڕندەیی تیرۆرستانی داعش بە دەردەخات و رووی راستەقینەی ئەو رێكخراوە بە هەموو جیهان نیشان دەدات»، مەخمووری گوتیشی: «پێویستە كوردانی ناوخۆ و رەوەندی كوردی لە دەرەوە هەوڵبدەن كاریگەرییان هەبێ بۆ ئەوەی ئەو خەڵاتە ببەخشرێتە ئەو كچە كوردەی كە دوای رزگار بوونی لە ناو خۆیدا نهێنییەكانی قەتیس نەكرد و بەرامبەر بە زوڵم و زۆرداری دەنگی هەڵبڕی.»
سوعاد لالۆ ئەندامی سكرتاریەتی یەكێتی ئافرەتانی كوردستان، كە بە رەچەڵەك كوردی ئێزیدییە، نادیە موراد بە نموونەیەكی زیندووی ئافرەتانی كوردانی ئێزیدی وەسف دەكات و رایوایە نادیە نوێنەری راستەقینەی تێكڕای تاكەكانی كوردی ئێزیدییە، گوتیشی: «لەگەڵ ئەو هەموو كارەسات و نەهامەتییەی كە بە سەر كوردانی ئێزیدیدا هاتووە، هێشتا ژمارەیەكی زۆری كچان و گەنجانی ئێزیدی لە دەستی ئەو دڕندانە رزگاریان نەبووە، دەبێت لە ئاستی جیهانیدا هەوڵی رزگاركردنیان بدرێت، نادیە موراد هەنگاوی گەورەی لەو بوارەدا هەڵگرتووە، ئەو داوای ئاشتی دەكات، داواكارییەكانی لە ئەنجومەنی ئاسایش هەمووی گوزارشت لە ئاشتەوایی و ئاسایشی نەتەوەیی بوو، بەدەستهێنانی ئەو خەڵاتە بۆ دۆزی كورد و بۆ واقعی ئەمڕۆی كوردستان دەستكەوتێكی گرنگە و نادیە مورادیش شایستەترین كەسە بۆ وەرگرتنی ئەو خەڵاتە، چونكە لە بری تۆڵەسەندنەوە و رق و كینە داوای ئاشتی لە جیهان دەكات.»
د. رزگار رەنجەڕۆ مامۆستا لە كۆلێژی ئەدەبیاتی زانكۆی سەلاحەدین، سەبارەت بە هەمان پرس دەڵێت: «كوردە رەسەنە ئێزیدییەكان بە هۆی بیر و باوەڕە ئایینییەكان لەلایەك و كوردبوونیان لەلایەكی دیكەوە، هەمیشە هەوڵی جینۆسایدكردنیان دراوە، دواجار لەسەر دەستی تاریك پەرستانی داعش بوو، كە تا ئێستاش بە سەدان گەنجی رەسەنی كورد لە ژێردەستی ئەو رێكخراوە تیرۆرستییەدا ماون و دەستی رزگاركردنیان پێنەگەیشتووە.» گوتیشی: «من وەك مامۆستایەكی زانكۆ و وەك هونەرمەندێك پشتگیری لەو كچە كوردە دەكەم بۆ وەرگرتنی خەڵاتی نۆبڵی ئاشتی، پێویستە هەموو گەلی كوردیش پاڵپشتی بكات، چونكە بەدەستهێنانی ئەو خەڵاتە سامان و سەرمایەیەكی گەورەیە بۆ بزووتنەوەی رزگاریخوازی گەلە ستەم لێكراوەكەمان، پێویستە بە هەموومان هەوڵی ئەوە بدەین پاڵەپەستۆ بخەینە سەر نەتەوە یەكگرتووەكان و هەموو جیهان تاوەكو ئێش و ئازاری گەلەكەمان لە هەر چوار پارچەی كوردستان زیاتر بە دنیای دەرەوە بناسێنین، لەگەڵ هەموو ئەوانەشدا، نادیە موراد بە بێ خەڵاتی نۆبڵ-یش رەمزی ئێش و ئازاری كوردە رەسەنە ئێزیدییەكان و ئێش و ئازاری كوردانی چوار پارچەی كوردستانە.»
رێزان سابیر چالاكی كۆمەڵی مەدەنی، قسەكانی بەوە دەستپێدەكات كە «نادیە موارد ئەو كچە رزگاربووەی دەستی داعش، نوێنەری نموونەیەكی زیندووی ئافرەتی كوردە، توانا و بوێری نادیە، قسەكردنی لە پەرلەمانی كوردستان و ئەنجومەنی ئاسایش و كۆبوونەوەی لەگەڵ سەرۆكی وڵاتان، وایكرد ئەم كچە ببێتە ناسنامە و پێناسەی گەلێكی ستەم لێكراو. نادیە دوای ئەوەی ئازارێكی زۆری جەستەیی و دەروونی دەدرێت و پاشان رزگاری دەبێت، بەبێ سڵكردنەوە چیرۆكی گەورەترین جینۆسایدی سەردەمی گێڕایەوە، كە خۆی یەكێكە بووە لە قوربانییەكان، بۆیە نادیە شایانی وەرگرتنی ئەو خەڵاتەیە و ئێش و ئازاری مەلالە یوسفزای لە چاو ئێش و ئازارەكانی ئەو وەك دڵۆپێك ئاوە لە دەریایەك، بۆیە پێویستە لە وەرگرتنی خەڵاتەكە هەموو لایەك پشتگیری بكەین.» رێزان زیاتر گوتی: «بەداخەوە لە رابردوودا چەندین كارەساتی جەرگبڕ بە سەر كورد هاتوون و بە بێدەنگی تێپەڕیون، لەوانە ژنان و منداڵانی ئەنفال و ئەو ئافرەتانەی لە وڵاتانی عەرەبی كڕین و فرۆشتنیان پێوە كرا، كە بە هۆی لە سەر ئاستی دنیا نەناسران و كیشەكانیان پشتگوێ خران، زۆر رووداوی دیكەش بەسەر كوردا هاتوون، كەچی وەك پێویست لە سەر ئاستی حكومەت و كۆمەڵگەی مەدەنی كاری جددی بۆ نەكراوە و خەریكە لە بیر دەچنەوە.»