كرۆكی هەموو گرفتێك لە خێزانەوە سەرچاوە دەگرێت، هەربۆیە ئەو خێزانانەی لە ئەزەلەوە بەدبەختی و نەبوونی سەرە رێگەی پێگرتوون، زیاتر دەخزێنە نێو كارەساتەكانی كێشە كۆمەڵایەتییەكان، لە كۆنەوەش گوتراوە «كاسەی پڕ ئاشتی ماڵە»،لەكاتێكداگەنجان بە وزە و هێزی هەر كۆمەڵگەیەك هەژمار دەكرێن و پێویستە سوود لە توانایی و كارامەییان وەربگیردرێ و هاوكات ژینگەیەكی شیاوی خێزانی و كۆمەڵایەتی و ئابوورییان بۆ دروست بكرێ، كۆمەڵناس و دەروونناسانیش هێما بۆ ئەوە دەكەن، كاتێك تاك دەگاتە ترۆپكی نائومێدی و بێزاری چیدی بەرگەی پاڵنەرە كۆمەڵایەتی و دەروونییەكان ناگرێت، هیچ رێگەیەكیش بۆ خۆدەربازكردن نادۆزێتەوە، بە بڕیارێكی هەڵە كۆتایی بە ژیانی دەهێنێت.

هۆنیا ئەو كچە جوانكیلە و هەرزەكارە تەمەن 17 بەهارییە بوو، كەوا لە مانگی رابردوودا لە دەرەنجامی ناكۆكی نێو خێزانەكەی لەلایەك و پیادەكردنی یاسای توندڕەوی نێرسالاری لەلایەكی دیكەوە بە یەك دەنك شقارتە كۆتایی بەهەموو ساتە شیرین و تاڵەكانی ژیانی گەنجێتی خۆی هێنا، تەنیا دوای یەك هەفتە لە خۆسووتاندنەكەی گیانی لە دەستدا و رێژەی سووتانەكەی %95 بوو، سووتانەكەشی پلە سێ بوو.
هۆنیا بۆ خۆی سووتاند ..؟
ئەو رۆژەی لە نەخۆشخانەی سووتان چاوم پێیكەوت، بەهۆی سەختی برینەكانی زۆر بەزەحمەت باسی مەینەتییەكانی ژیانی منداڵی و پاشانیش گەنجێتی خۆی بۆ كردم.
وەك خۆی بۆ گوڵانی باسكرد
ئەوان دوو خوشك و برایەك بەرهەمی دایكێكی زەحمەتكێش و باوكێكی دەروون نەخۆش بوون.
لەمبارەیەوە هۆنیا گوتی: لەبیرمە دایكە كڵۆڵەكەم بۆ بەخێو كردنمان شەوی دەخستە دەم رۆژ و رۆژیشی دەخستە دەم شەو، هەر بۆئەوەی مەجبوری دەستی كەس نەبین، ئەو لە یەكێك لە فەرمانگەكانی حكومەت بەردەست بوو، باوكیشم پیاوێكی عەمەلمەندە و كارنەكەر و تووڕە و تووند بوو، سەرباری ئەوەی نەخۆشی درێژ خایەنی دەروونی هەبوو، ئیدی بە ژیانێكی مەمرە و مەژی گەورە بووین، وەك دەڵێن لە خەم كەوتین، كەچی بێ گرفتیش نەبووین، براكەم كە بە تەمەن لە هەردووكمان گەورە تر بوو، سروشتی بیركردنەوەی هاوشێوەی بۆچوونەكانی باوكم بوو، واتا درێژە پێدەری رەفتارەكانی ئەو بوو، بە تایبەت لەگەڵ من و دالیای خوشكم هەر بۆیە لە دوا قۆناغەكانی خوێندنی سەرەتایی لە خوێندن دەری هێناین، بەڵام دوای ساڵانێك دابڕان، من و خوشكەكەم بە رەزامەندی براكەم دووبارە گەڕاینەوە قوتابخانەی ئێواران، وەلێ دیسان بەدبەختی یەخەی گرتین و براكەم هەر رۆژەی بە بیانووەك رێگەی دەرچوون و قوتابخانەی لێ قەدەغە دەكردین، هەموو بیانووەكەشی ئەوە بوو لە خوێندن جارێكی تر دامانبڕێنی و بە بڕە پارەیەك بمانداتە شوو تاوەكو بەم پارەیە سەفەری هەندەرانی پێ بكات، هەمیشە دەیگوتە دایكم هاوڕێكانم هەموو رۆیشتن بۆچی تۆش ئەو كچانە بە شوو نادەی تاوەكو بە پارەی شیربایی منیش وەك ئەو خەڵكە بچمە ئەوروپا، تا گەیشتبووە ئەو رادەیەی بە دزی ئەو دەچووینە قوتابخانە، ئێوارەیەك خۆمان ئامادە كرد بۆ قوتابخانە بەڕێكەوتین، لە بەر دەرگە تووشی ئەو بووین، یەكسەر پەلاماری دام و یەخەی كراسەكەی گرتم و گوتی سەدجار گوتومە نابێ بچنە قوتابخانە و منی بە دیوار دادا، منیش زۆر خۆم بەكەم زانی و وەك نێچیرێكی دەست و پێ بەستراو خۆم هاتە بەرچاو، یەكڕاست نەوتم بە خۆمدا كرد و ئاگرم لە جەستەم بەردا.
شەونم شێرزاد پسپۆڕی دەروونی رایوایە: بەهۆی بێڕێزی و بێ مافی و ناڕۆشنبیری و ناحاڵی بوون و كەللەڕەقی پیاوان كە بەرامبەر ئافرەتان هەموو جۆرەكانی توندوتیژی بەكار دێنن، ئەوانەش هۆكاری ئەوەن كە هەندێكجار ئافرەت پەنا بۆ خۆسووتاندن ببات.
هەروەها گوتی: تەنانەت لە كۆمەڵگەكانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست خۆسووتاندن بۆتە نەریتێكی چەسپاو كە مایەی نیگەرانی و خەم و داخێكی زۆرە، ئێمەی كوردیش دوورین لە هێمنی و ئاسوودەیی و دۆستایەتی، نزیكین لە ڕك و كینە و شپرزەیی و تووڕەیی و ماڵوێرانی. كێشەكە ئەویە ئافرەتان وەكو مرۆڤێكی ئاسایی نابینن، بەڵكو وەكو شەرەفی بنەماڵەو ئابڕووی مێردو حەیسییەتی براو كەرامەتی باوك و. هتد سەیریان دەكەین و ڕووبەڕووی توندوتیژی هەمە جۆریان دەكەین، بۆیە ئافرەت پەنا بۆخۆسووتان دەبات.
گوتیشی: هەموو كابینەكانی حكومەتی هەرێمی كوردستان لەگەڵ چەسپاندنی كۆمەڵێك یاسای مۆدێرن، نەیانتوانیوە وەك پێویست كار بۆ نەهێشتی توندوتیژی و دیاردەی خۆسووتاندنی ئافرەتان بكەن.