لەگەڵ ئەوەی وەرزش هێما و هۆكارێكی گشتییە بۆ تەندروستیی مرۆڤ و لە وڵاتانی پێشكەوتوودا بووەتە نەریت و بە بێ جیاوازی رەگەزی، بایەخی تەواوی پێدەدرێ و وەرزشكردن تێكەڵی ژیانی رۆژانەی تاك بووە، كەچی لە كۆمەڵگەی ئێمەدا تا هەنوكەش وەرزش مۆركێكی نێرینەی بە بەردا كراوە و ئافرەتان بە هۆكاری جیاواز و بە هۆی بەربەستی جۆراوجۆر، بە دەگمەن خۆیان لە قەرەی وەرزشكردن دەدەن. لەو بوارەشدا گەرچی لە شوێنە گشتییەكانی زۆربەی شار و شارۆچكەكانی كوردستان و بەتایبەتی لە ناو پاركەكان كەرەستە و ئامێرەكانی وەرزشی دانراون، بەڵام ئافرەتان بەهۆی ئایین و كەلتوور و نەریتی كۆمەڵگە ناتوانن بە تێكەڵاوبوونیان لەگەڵ پیاوان لەو شوێنە گشتییانە وەرزش بكەن. هەر بۆیە زۆربەیان حكومەت لە بایەخدان بە وەرزشی خانمان بە كەمتەرخەم دەزانن.

«من زیاتر سەر لە بەیانییان و شەوان دێم بۆ وەرزشكردن، ئەگەرچی هاتنم بۆ وەرزشكردن بێ گرفت نییە و هەمیشە پێویستیم بەوە هەیە كەسێك لە خێزانەكەم وەكو پاسەوان لەگەڵم بێت، بۆ ئەوەی لە تیروتوانجی پیاوەكان و لە تێڕوانینی خراپی كۆمەڵگە رزگارم بێت». ئەوە قسەی شەرمین سەرداری تەمەن 19 ساڵ بوو كە لە پاركی (شانەدەر)ی هەولێر خەریكی وەرزشكردن بوو. شەرمین جەخت لەوە دەكاتەوە كە حكومەت لە بایەخدان بە وەرزشی خانمان «كەمتەرخەم»ی دەكات و هەر لەو بارەیەوە گوتی: « لە وڵاتی ئێمە وەرزشكردن تەنیا بۆ نێرینەیە و بەهەموو شێوەیەك دەرفەتیان بۆ دەڕەخسێنن، ئەم ئامێرە وەرزشییانەی پاركەكانیش هەر بۆ ئەوانە، كچ ناوێرێ بە هۆی زۆری بوونی كوڕانی گەنج لەم شوێنانە وەرزش بكات، حكومەت و لایەنی پەیوەندیدار هیچ بایەخ بە وەرزشی كچان نادەن، زۆریش كەمتەرخەمن لەوەی شوێنی تایبەت بە كچانیش بۆ وەرزشكردن دابین بكرێت»
رۆژنامەنووس دونیا رواندزی، لە وەڵامی ئەو پرسیارەی كە ئایا دەتوانی بچیتە ناو پاركەكان و لەبەرچاوی پیاون بە ئازادی وەرزش بكەی؟ گوتی: «زۆر بـەداخەوە ئـەمە گـرفتـێكی گەورەیە و پێویسـتی بە چـارەسـەركردن و ئاوڕلێدانەوە هەیە، چـونكە ئافرەتانی ئێمە بە تەواوی لـەم لایـەنە گـرنـگە بـێبەشن و مافخـوراون. مـن یـەكێكم لەو ئافرەتانەی بـەدەسـت زیادی كێش و قەڵەوی دەناڵێنم، بەڵام داخەكەم نەبوونی شـوێـنی وەرزشی تایبەت بە ئافـرەتان هـۆكاری زیاتر تەمبەڵی و داڕزانی لەش و لار و بـێتاقەتیـمانە، چـونكە هەموو كەس ناتـوانێ و بـۆی ناكرێت روو لە یانە وەرزشـییەكان بكات، لەكاتێكـدا نێو پاركەكان پاك و خاوێنتر و جـوانترە و هـەوا پاكەكەی هێمنی و ئارامی بە دڵ و مێشكی مرۆڤ دەبەخـشێت. بۆیە خوازیارین پارێزگاری هەولێر و لایەنە پەیوەندیدارەكان لە خەمی وەرزشی ئافرەتیشدا بن و با لەو بوارەش هەر مەغدوور نەكرێ»، گوتیشی: «پارێزگاری هەولێر دوو جێگری هەیە و هەر دوو جێگرەكەی پیاون، پێموایە ئەگەر یەكێك لە جێگرەكانی ئافرەت بووایە، بیری لەم گرفتە گەورە و دەیان گرفتی دیكەی ئێمەی ئافرەتان دەكردەوە، هەروەها تا ئێستا رووینەداوە بەڕێوەبەری پاركێك ئافرەت بێ، هەر ئەوانەشە وایكردووە هەست دەكەین بەرامبەر بە وەرزشی ئافرەتان كەمتەرخەمییەكی زۆر هەیە.»
د. ئیلهام عەزیز پسپۆڕی نەخۆشییەكانی ئافرەتان و منداڵبوون و نەزۆكی، لە بارەی گرنگیی وەرزش بۆ ئافرەتان تایبەت بۆ گوڵان گوتی: «ئافرەتان بۆ ئەوەی لەش و لارێكی رێك و جەستەیەكی تەندروستیان هەبێت، پێویستە گرنگییەكی زۆر بە وەرزشكردن بدەن، چونكە دەبێتە هۆی باش كاركردنی سیەكان و دڵ بەشێوەیەكی سروشتی و مانەوەی لەش و لار وەك خۆی و هەستكردن بە كەمبوونەوەی فشارە دەروونییەكان لە ژیاندا، هەستكردن بە لەشسووكی و لەشجوانی و گورجوگۆڵی. هەروەها بە بەردەوامی وەرزشكردن مرۆڤ دەپارێزێت لە پیربوون و هۆكارێكە بۆ بەهێزبوونی ئامێری بەرگری لەش. ئەنجامنەدانی وەرزشیش دەبێتە هۆی گیرانی بۆرییەكانی خوێن بە چەوری، ئەوەش دەبێتە هۆی روودانی جەڵتە. هەروەها لە كاتی دووگیانی ئافرەتاندا وەرزش سوودێكی زۆری هەیە، بەڵام پێویستە بە چاودێری پزیشك بێت،
ئەگەر هاتوو هیچ رێگریەكی تەندروستی نەبوو، ئەوا بە درێژایی دووگیانبوونی وەرزشكردنی ئافرەت زۆر پێویستە كە دەبێتە هۆی بەرزكردنەوەی ئاستی وزە، كەمكردنەوەی پێشت ئێشە، بەهێزكردنی ماسوولكەكانی پشت و ران، كەمكردنەوەی قەبزی، هەروەها یارمەتی ئەوە دەدات كە خەوێكی ئارام بە ئافرەتەكە ببەخشێت، یارمەتیدەرێكی باشیشە بۆ ئەوەی لە كاتی منداڵبوون بە ئاسانی منداڵەكە لەدایك بێت.»
دارا محەمەد ئەمین ئەندامی سەركردایەتی كۆمەڵی ئیسلامی و سەرۆكی رێكخراوی دۆستانی زەوی و وەزیری پێشووی كابینەی پێنجەمی حكومەتی هەرێم، رای وایە: «وەرزشكردنی ئافرەتان وەك هەر مافێكی دیكەی ئاسایی مافێكی رەوایە و لە رووی تەندروستیشەوە پێویستییەكی رۆژانەی مرۆڤەكانە»، گوتیشی: «ئەگەر وەكو نموونە سەیری وڵاتە پێشكەوتووەكان بكەین، دەبینین جێگەی تایبەت بە وەرزشكردنی ئافرەت تەرخانكراوە و مافی ئەوەیان پێدراوە كە ئایا بە تەنیا وەرزشدەكەن، یان تێكەڵ بە پیاوان دەبن بۆ وەرزشكردن، لە وڵاتی ئێمەشدا بەهۆی ئەوەی زۆربەی خەڵكەكەی موسڵمانە و دەستوور و داب و نەریتی ئێمە كەمتر رێگەی تێكەڵاوی ژن و پیاوی داوە، بۆیە من وەكو خۆم كردنەوەی شوێنی تایبەت بە وەرزشی ئافرەتان لە ناو گەڕەك و پارك و هۆڵە گشتییەكان بە پێویست دەزانم، بۆئەوەی ئەوانیش بتوانن مومارەسەی ئارەزووە وەرزشییەكانیان بكەن، پێموایە كردنەوەی جێگەی تایبەت بەم بابەتە دەبێتە هاندانێك بۆ ئەو ئافرەتانەش كە تا ئێستا دەرفەتی وەرزشكردنیان نەبووە، یان وەرزشكردنیان بە پێویست نەزانیوە، لە كاتێكدا لە رووی پێكهاتەی جەستەیی و دەروونییەوە ئافرەت لە پیاو زیاتر پێویستی بە وەرزشكردن هەیە، لێرەوە دەكرێ رێكخراوەكانی ژنان و ئافرەتان و خوشكان بەو ژمارە زۆرەیان كە هەیانە و كاریگەرییان لەسەر بڕیاری سیاسیشدا هەبێ، بۆ دەستەبەركردنی ئەو مافەیان تێبكۆشن و داواكارییەكانیان بەرز بكەنەوە بۆ وەزیری شارەوانی كە خۆشبەختانە ئەویش ئافرەتە، هەر ئافرەتیش دەتوانێ بیر لە بەرژەوەندییەكانی خۆی بكاتەوە و هەوڵی بۆ بدات».
ئەندازیار لانە فەرهاد سەبارەت بە هەمان پرس دەڵێت: «وەرزشكردن بۆ ئافرەت نە عەیبە لە رووی كومەڵایەتییەوە، نە گوناهە لە رووی ئایینەوە، بەڵام چۆن و لە كوێ و بە چ جۆرێك ئەنجام دەدرێت؟ بەداخەوە لە كوردستان جگە لە سەنتەر و یانە تایبەتییەكان نەبێت كە بەرامبەر بە پارەیە، جێگەیەكی تایبەت و شیاو لەناو پارك و شوێنە گشتییەكان بۆ ئافرەتان بوونی نییە، گرنگیی وەرزشیش لەوەدایە كە لە ئاو و هەوایەكی كراوەو سازگار ئەنجام بدرێت، بەڵام لە ئێستادا وەرزشكردن لە هەموو پاركە كراوەكان تەنیا بۆ پیاوان دەست دەدات و دەرفەتێكی وا بۆ وەرزشكردنی ئافرەت نییە. من وەك ئافرەتێك بۆ وەرزشكردن ئامادە نیم بچمە ئەو پاركانەی كە ژن و پیاو تێكەڵن، لەبەر ئەوەی دابونەریتی كۆمەڵگەكەمان وا ناخوازێت. بەڵام بۆ بێبەش نەبوونی ئافرەت لە وەرزشكردن دەكرێ لایەنی پەیوەندیدار بیر لەوە بكاتەوە، كات بەسەر رەگەزەكاندا بۆ وەرزش لە ناو پاركەكان دابەش بكات، واتە ئەگەر بۆ چەند سەعاتێكیش بێت، ئامێرەكانی وەرزشی لە ناو پاركەكان بۆ ئافرەتان تەرخان بكرێت».
لە لای خۆیەوە ئەندازیار نزار عومەر بەڕێوەبەری ئەندازەی پارك و باخچەكان، سەرەتا باسی ئەوە دەكات كە «جگە لە پاركی شەهید سامی عەبدولڕەحمان لە شاری هەولێر 60 سێتی وەرزشی هەیە، كە لە نێوان ساڵانی 2004 تاكو 2014 دروستكراون، هەر سێتێك لە 22 پارچە و 11 جۆر پێكهاتووە، كە لە رێگەی تەندەرەوە لەلایەن كۆمپانیاكانەوە لە پارك و باخچەكان دروستكراون، تێچووی هەر سێتێك 20 تا 30 ملیۆن دینارە»، گوتیشی: «من خۆم دانیشتووی گەڕەكی ئازادیم، دەبینم بەیانیان زوو لە نێوان كاتژمێر 6 تا 7 ئافرەتان دەچن بۆ وەرزشكردن و زیاتریش لەگەڵ كەسوكاریان دەچن، پێش ئەوەی پاركەكە قەرەباڵغ ببێ، كاتەكانی تریش زیاتر پیاوان دێن بۆ وەرزشكردن، هەرچەندە ئافرەتیش هەیە، ئێواران، یان شەوان دێت بۆ وەرزشكردن، بەڵام رێژەیان زۆر كەمە».
عوسمان حەمە زیاد بەڕێوەبەری راگەیاندنی پاركی شەهید سامی عەبدولڕەحمان، باسی ئەوە دەكات بۆ یەكەمجار لە ساڵی 2003 سێتی وەرزشی لەناو پاركی شەهید سامی دانراوە كە لەلایەن پارێزگاری هەولێرەوە دابینكراوە، لە ئێستاشدا ژمارەی سێتە وەرزشییەكانی ناو ئەم پاركە شەش سێتە واتا لە شەش شوێنی جیاواز ئامێرە وەرزشییەكان دانراون، هەروەها لەناو پارك تراكێكمان بە درێژایی 3200 مەتر هەیە». گوتیشی: «راستە تا ئێستا چوار بەڕێوەبەر گۆڕاون و ئافرەتان چانسی وەرگرتنی پۆستی بەڕێوەبەریان نەبووە، بەڵام خۆشبەختانە سەرۆكی بەشی ژمێریاری ئافرەتە و رێژەی كارمەندانی ئافرەتیش لە رێژەی كارمەندە پیاوەكان زیاترە، سەبارەت بە بابەتی گۆڤارەكەتان بۆ بەهادان بە وەرزشی ئافرەتان لە شوێنە گشتییەكان، لە راستیدا ئێوە یەكەم كەسن باسی ئەو بابەتەتان كردووە و تاوەكو ئێستا كەسی تر باسی ئەوەی نەكردووە، سوپاسی خەمخۆریتان دەكەین، لە داهاتوویەكی نزیكدا بە بەرنامە و پلانی كارەكانی خۆماندا دەچینەوە و هەوڵدەدەین لانیكەم یەكێك لە سێتە وەرزشییەكان تایبەت بكەین بە ئافرەتان، یانیش كات بۆ وەرزشی ئافرەتان دابنێین، ئەوەش پێویستی بە رێكلام كردن هەیە و لە داهاتوودا ئیشی لەسەر دەكەین».