كاركردن له‌سه‌ر شه‌قامه‌كان چى به خانمان ده‌به‌خشێت؟
June 1, 2010
کۆمەڵایەتی
یه‌كێك له‌و ئافره‌تانه‌ى له‌سه‌ر شه‌قامه‌كان له‌گه‌ڵ كچه‌كانیدا ده‌سرِى كلێنس و شیرینى ده‌فرۆشت و له‌گه‌ڵ هه‌موو ترافێكێدا ده‌چووه به‌رده‌م ئۆتۆمیبله‌كان و داواى كرینى كلێنسێك یان شیرینیه‌كى له شۆفێره‌كان ده‌كرد (ئاره‌زوو مولود)بوو هه‌روه‌ك خۆى ده‌ڵێت: ئێمه له‌كوردستانى ئێرانه‌وه له‌شارى مه‌هاباده‌وه هاتووین نزیكه‌ى (15)ساڵه له‌كوردستان ده‌ژین، خاوه‌نى (5) پێنج كچم و هاوسه‌ره‌كه‌م له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ى ته‌مه‌نى زۆره، ته‌ندروستى خراپه و ناتوانێت كاربكات و بژێویمان دابین بكات، بۆیه خۆم و كچه‌كانم ناچارین پێكه‌وه به هاوین و زستان له‌سه‌ر شه‌قامه‌كان كارده‌كه‌ین. رۆژانه تووشى چه‌ندین سوكایه‌تى و گاڵته پێكردن ده‌بینه‌وه به‌لاَم ئێمه گرنگى به‌و قسانه ناده‌ین، گرنگ ئه‌وه‌یه رۆژانه نزیكه‌ى (30 بۆ 35)هه‌زار دینارمان ده‌ست ده‌كه‌وێت و ژیانمانى پێده‌گوزه‌رێنین. ئێمه پێمان خۆش نیه سواڵ بكه‌ین و ده‌ست له‌خه‌ڵك پان بكه‌ینه‌وه هه‌وڵمانداوه خۆمان سه‌رچاوه‌یه‌كى ئابوریمان هه‌بێت و ژیانێكى ساده‌ى پێ تێپه‌ر بكه‌ین.
له‌یه‌كێك له‌سه‌ر شه‌قامه‌كانى دیكه كچێكمان به‌رچاو كه‌وت كه هیچ شتێكى به‌ده‌سته‌وه نه‌بوو بۆ فرۆشتن به‌ڵكو داواى پاره‌ى له‌شۆفێره‌كان ده‌كرد، كاتێك چووینه لاى و پرسیارمان لێكرد ووتى من پاره‌م پێ نیه تا شت بكرم و بیفرۆشم به‌ڵكو ته‌نها داواى پاره ده‌كه‌م، ئه‌م كاره‌یان بۆ من ئاسانتره چونكه ئه‌گه‌ر شت بفرۆشم و داواى پاره بكه‌م هه‌روه‌كو یه‌ك وایه له‌به‌رئه‌وه‌ى به‌هه‌ردوو شێوه‌كه هه‌ر به‌چاوى كه‌متر لێت ده‌روانن و توانجت لێ ئه‌ده‌ن.
روانین له‌و خانمانه‌ى له‌سه‌ر شه‌قامه‌كان كارده‌كه‌ن، خاتوو (ئامینه ئه‌حمه‌د)ى رۆژنامه‌نوس و بێژه‌ر له‌ده‌نگى كوردستان ده‌ڵێت:ئه‌و خانمانه‌ى له‌سه‌ر شه‌قامه‌كان كارده‌كه‌ن، من وه‌ك رۆژنامه‌نوس پێده‌چێت خوێندنه‌وه‌ى من بۆ ئه‌و كه‌سانه جیاواز بێت چونكه به‌فاكته‌رى ئه‌وه‌ى كه له‌سه‌رده‌مى پێشوودا زۆر نه‌هامه‌تى به‌سه‌ر گه‌لى كورددا هاتووه ئه‌م كاره‌سات و نه‌هامه‌تیانه كاریگه‌رى كردۆته سه‌ر ژیانى تاكه‌كانى كۆمه‌ڵگه، له‌ناویاندا خانمان قوربانى یه‌كه‌م بوون، هه‌رتاكێك پێویستى به‌سه‌رچاوه‌یه‌كى ئابوورى تایبه‌ت به‌خۆى هه‌یه كه بتوانێت پشتى پێ ببه‌ستێت تا ژیانێكى ئاسایی بگوزه‌رێنێت. ئه‌م جۆره كاركردنانه ئه‌گه‌ر وه‌كو لایه‌نێكى مرۆڤایه‌تى شرۆڤه‌ى بكه‌ین كارێكى سه‌ربه‌رزانه‌یه كه ئه‌و خانمانه هه‌وڵ ده‌ده‌ن سه‌رچاوه‌یه‌كى ئابووریان بۆ خۆیان و مناڵه‌كانى دابین بكات بێ ئه‌وه‌ى داوا له‌هاوسه‌ر یاخود كۆمه‌ڵگه بكات یارمه‌تى بده‌ن.به‌لاَم ئه‌وه‌ى شایانى هه‌ڵوه‌سته له‌سه‌ر كردنه ئه‌وه‌یه‌كه كۆمه‌ڵگه‌ى كوردى رێگه به‌هه‌ندێك دیارده و عادات نادات له‌گه‌ڵ خۆیدا نه‌گونجێت، زۆر كه‌س توانج ده‌گرنه ئه‌و خانمانه و به‌كارێكى نه‌شیاوى داده‌نێن، هاوكات هه‌ر ئه‌و كه‌سانه‌ن ته‌نها مافى به‌خێو كردنى مناڵ و ئه‌ركى ماڵ به‌كارى ئافره‌تان ده‌زانن به‌ده‌ر له‌وانه هیچ ئه‌ركێك به‌ئه‌ركى ئافره‌ت نازانن.
به‌رێز ( توانا سه‌ردار )نوسه‌ر و روناكبیر ده‌ڵێت: كاركردنى ئافره‌تان له‌و شوێنانه‌ى كه ده‌بنه مایه‌ى دروستكردنى پرسیار، هه‌میشه زیاتر تاكه‌كانى كۆمه‌ڵگه ئه‌وه‌نده‌ى به‌گومانى خراپه‌وه لێیان ده‌روانن ئه‌وه‌نده به‌چاوێكى پرِ له‌سۆز و زه‌رووریه‌ته‌وه لێیان ناروانن. من ده‌ڵێم ئه‌گه‌ر مرۆڤێك شتێك پاڵى پێوه نه‌نێت هه‌رگیز ئه‌و كاره پر له‌زه‌حمه‌ت و ناسۆریه ناكات، هه‌رچه‌نده ئه‌م جۆرانه كارانه لاى ئێمه نامۆیه ئه‌گه‌رنا له‌كۆمه‌ڵگه‌كانى دیكه‌ش بوونى هه‌یه، به‌لاَم به‌دحاڵى بوون له‌م كۆمه‌ڵگه‌یه‌دا ئه‌وه‌نده زاڵه واى كردووه به‌بێ بیركردنه‌وه چه‌ندین بۆچون و بریارى هه‌ڵه بده‌ین،
بێگومان ئه‌گه‌ر خوێندنه‌وه‌یه‌ك بۆ ئه‌و حاڵه‌ته بكه‌ین ده‌گه‌ینه ئه‌و ده‌ره‌نجامه‌ى ته‌نها دایك یاخود كچى خێزانێك كارناكات به‌ڵكو ده‌بینین خێزانێك گیرۆده‌ن،یاخود دایك یان باوك مناڵه‌كانى جۆرێك هان ئه‌دات پێكه‌وه له‌سه‌ر شه‌قامه‌كان كاربكه‌ن، به‌تایبه‌ت له‌پشوى هاویندا ئه‌گه‌رچى خێزان هه‌یه ئابووریه‌كى باشى هه‌یه به‌لاَم پێیوایه به‌و كاره مناڵه‌كه‌ى له‌بێكارى رزگارده‌كات و وه‌ك جۆرێك بۆ ئاینده راى ده‌هێنێت، ئه‌م جۆره كاركردنه ده‌بێت به‌شێوه‌یه‌ك له‌شێوه‌كان رێگه‌چاره‌ى بۆ بكرێت بۆئه‌وه‌ى رێگه‌خۆشكه‌رنه‌بێت بۆ كارى خراپ.
