شاعیر و نووسەر (گولنار عەلی) ساڵانێكە بەكاری نووسینەوە خەریكە، سەرەتا بە نووسینی شیعر دەستی پێكردووە، شیعرەكانی بەوە ناسراون كە پڕن لە رۆمانسییەت و وێنە و تەشبیهاتی بەهێزە (گوڵنار) لە نووسینی وتاری كۆمەڵایەتیدا خودان سەلیقە و باكگراوندێكی فراوانە، بەتایبەت لە نووسینی وتاری كۆمەڵایەتی تایبەت بە ژیانی ژنانی رۆژهەڵات و ماف و ئایندەیان.
خانمی (گوڵنار) ئێستا لە ولایەتی بۆستنی ولایەتە یەكگرتووەكاندا نیشتەجێیە، لە دەرفەتێكدا (گوڵان) ئەو گفتوگۆیەی لەبارەی برسی نامووسپارێزی لە كۆمەڵگە رۆژهەڵاتییەكاندا لەگەڵ سازدا.

? لە كۆمەڵگە رۆژهەڵاتییەكاندا وابەستەیی و گرێدانێكی دیار لە نێوان چەمكی نامووس بە مانا فراوانەكەی لەگەڵ ئاكار و شەرەفی ئافرەتاندا دروست كراوە، بەڕای ئێوە فاكتەرەكانی ئەو تێكهەڵكێشییە چین؟
- ئافرەت كۆڵەگەی خێزانە، ئەو بنەچە پەروەردەییەیە كە نەوەكان لە وێوە پەروەردە دەكرێن، ئافرەت لە كۆمەڵگەی ئێمەدا جگە لە ئەركی ماڵداری بەشێكی سەرەكی پێگەیاندنی پەروەردەیی منداڵی لە ئەستۆیە، واتە بەپرسیاریییەتییەكانی ژنان گەورە و زۆرترن، سەرباری هەموو ئەمانەش دەبینین كۆمەڵگە رۆژهەڵاتییەكان بە گشتی و بێ جیاوازی، كەرامەت و نامووسی خێڵ و بنەماڵەیان بە ئاكار و منداڵدانی ژنەكانیان دەبەستنەوە، هەندێك پێیان وایە ئەو گرێدان و بەستنەوەیە لەوانەیە بە پلە یەك لەوەوە سەرچاوەی گرتبـێ وەك ئاماژەمان پێدا كاریگەری پەروەردەیی دایكە لەسەر منداڵ، ئەوان دەڵێن دایك چەند بە ئاكار و خودان رەوشت بێ منداڵەكانیشی خاوەن كەسایەتی راست و بەرەوشت دەبن، بەڵێ ئەم تەرحە تا ئاستێكی زۆر هەقانییەت لەخۆی دەگرێ بەڵام حاڵەتێكی زۆر نالۆژیكیشە تۆ ئەخلاقی خێزانێك، لە گوتە و هەڵسوكەوتەكانی ژندا كورت بكەیتەوە، ئاكار پانتاییەكی فراوانی كۆمەڵایەتی هەیە، هەركەسێك جا (نێر بێ یان مێ) تەنیا خۆی لە هەڵسوكەوت و كرداری خۆی بەرپرسە، نابێ كەس باجی ناڕێكی و هەڵسوكەوتی خراپی یەكێكی دیكە بدات، ئەمە مەبدەئێكی ئاسمانی و یاساییە، لادان لێی سەرپێچیكاران تووشی هەڵە و گوناه دەكات.
? وەك ئاشكرایە چەمكی نامووس لە رووی زانستی سۆسیۆلۆژییەوە تەنیا كردار و رووتبوونەوەی ژنان نییە، بەڵكو وابەستەی چەندین مەدلولات و كرداری دیكەیە، بۆ نموونە (درۆ، دزیكردن...تاد) بەڕای ئێوە سەرچاوەی ئەم پێودانگە هەڵەیە، ئایینە، یان تەقالیدی كۆمەڵگە؟
- مژاری ژنان پرسێكی دوو لایەنە، لەلایەك روویەكی مرۆڤایەتی كۆمەڵایەتی هەیە، لە روویەكی دیكەش مژارێكە پەیوەستە بەو زوڵم و چەوساندنەوە و پەراوێزخستن و توندوتیرییەی ژنان رووبەڕووی دەبنەوە، چینایەتی و ژێندەر پەرستی زوڵمێكی گەورەیان لە ژنان كردووە، پیاوان بەهۆی دابە كۆمەڵایەتییەكانەوە ماف و ئازادییەكانی ژنانیان دەستبەسەرداگرتووە، زەوت كردنی ئازادی لە هەركەسێك واتەی داگیركردنی نیوەی كیان و كەسایەتی ئەو مرۆڤەیە، عادات و تەقالیدە كۆمەڵایەتییەكانی رۆژهەڵات وەك كەرەستە و كەلوپەلی بازرگانی تەماشای ئافرەت دەكەن، كە رستەیەك باوك و برا یان میرد دەتوانێ موڵكداری و مامەڵەی پێوە بكات، هەربۆیەش كاتێك نێرینە لەسەر ئەو جۆرە موڵكداریكردنە ناكۆكی و شەڕ لە نێوانیان سەرهەڵدەدات، ئەوا یەكەمجار گومان دەخەنە سەر خاوەنی موڵكەكە كە نامووس و ئاكاری ئافرەتە، لە تاوانەكانی شەرەفدا هەردەم ئافرەت مامەڵەی تاوانبار و پیاویش مامەڵەی قوربانی لەگەڵ دەكرێ، بێ ئەوەی هزری نێرینە دان بە ناڕاستی هاوكێشەكە دابنێ و ئەگەر تەنیا بۆ جارێكیش بێ جێ گۆڕكێ بە شوێنی (تاوانبار و قوربانی) بكات. پیاوان وا تەماشای مەسەلەكە دەكەن كە لەكاتی هەر خیانەتێكی ژنەكانیاندا كەسایەتیان لەكەدار دەبێ و دەبنە قوربانی هەڵەیەكی منداڵانە، بێ ئەوەی بیر لەوە بكەنەوە لایەنێكی دیكەی تاوانەكە پیاوە، لەوانەیە هەر خودی پیاوە قوربانییەكە ئەویش رۆژێك لە رۆژان بووبێتە كارەكتەرێكی سەرەكی لە پرۆسەیەكی خیانەتكاریدا، وەك سەرەتا گوتم رێسای ئاسمان كەس لەسەر گوناهی كەسێكی دیكە سزا نادات، هەركەسە و مامەڵەی كردار و گوفتاری خۆی لەگەڵ دەكرێ، كەواتە سەرچاوەی ئەو هزرە دوو فاقییە تەنیا هزری كۆمەڵ و ترادسیۆنە كۆمەڵایەتییەكانە.
? وەك دەزانن ئەمڕۆ لەگەڵ دوێنێ جیاوازە، ئێستا مرۆڤایەتی لە نێو رابوونێكی گەورەی گڵۆبالیزمدا دەژی، ئەو رابوونە گۆڕانی جەوهەری بەسەر بونیەی كۆمەڵایەتی و ئابووری و كەلتووری گەلاندا هێناوە، بەڕای ئێوە بەرەچاوكردنی ئەم گۆڕانكارییانە ئێمەی رۆژهەڵاتی پێویستمان بە راڤە و تاریفێكی نوێی نامووس نییە؟ گەر وایە ئێوە چ پێناسەیەكتان هەیە؟
- پێموانییە ئەو پرسە تەنیا گرێدراوی شۆڕشی گلۆبالیزم و كاریگەری گۆڕانكارییەكان بێ، چونكە لە بنەڕەتدا پەیوەستە بە زوڵم و توندوتیژی و چەوساندنەوەی ژنان، لەمێژە ئێمە پێویستیمان بە راڤەكردن و تاریفی نوێ هەیە، بەڵام پێویستە هەڵقوڵاوی قەناعەت و ئایدیای كۆمەڵگە بێ، یان هەڵقوڵڵاوی پرۆسەیەكی دوورودرێژی هۆشیاری بێ كە قەناعەت بە تاك و كۆمەڵ بێنێ، سەبارەت بە پێناسەی نامووس دەڵێم، راستگۆیی و وەفا و ئاكار و هەموو ئەوانە دەستەواژەی نامووس چوارچێوەڕێژ دەكەن.
? ئەو ژنانەی كە كوردستانیان جێهێشت و لە رۆژئاوا گیرساونەتەوە لەگەڵ خۆیاندا چەندین نەخۆشی و موعاناتی كۆمەڵایەتییان بۆ ئەوێ گواستۆتەوە، بەڕای ئێوە كاتێك عادات و تەقالیدی ئەوان بەر ترادسیۆن و عورفە باوەكانی رۆژئاوا دەكەوێت چ روودەدات؟ بەو پێیەی بەڕێزتان ماوەیەكە لە دەرەوە نیشتەجێن رۆژئاواییەكان چۆن لەو حاڵەتە دەڕوانن؟
- ژنانی كوردستان شانازی بەو عادات و تەقالیدانە دەكەن كە لەسەری راهاتوون و منداڵەكانیشیان هەر لەسەر ئەو رێچكەیە پەروەردە دەكەن، رۆژئاواییەكان بە چاوی رێزەوە تەماشای عاداتی ئێمە دەكەن، لە زۆر رووە و ئیرەیی بە ئێمە دەبەن بەتایبەتی لەلایەنی توندوتۆڵی خێزانی رۆژهەڵاتی، گەرمی پەیوەندییە كۆمەڵایەتییەكان چونكە كەڤێكی جدی لەسەر ژیانی ئێستای رۆژئاوا ئەو لادان و بەرەڵاییە كە خەریكە هەناوی كۆمەڵ كڵۆڵ دەكات، پێویستە ئافرەتی ئێمە بەهای ئەو عادات و پەیوەندییانە بزانێ و ئاگادار بێ لەوەی كە روودەدات و بزانێ بەراستی چی دەوێت، قەبووڵی ئەوە نەكات وەك كەرەستەیەك بازرگانی پێوە بكرێ، رەتی ئەو جیاكارییە ژێندەرییە بكاتەوە كە لە رێگەی ترادسیۆنەوە یان بەناوی ئایینەوە دەرهەقی ئەنجام دەدرێت.
? نامووس بەهایەكی كۆمەڵایەتی فراوانە زۆرینەی كەلتوورەكان تیایدا بەشدارن، هەندێك پێیان وایە پێویستە ئەم چەمكە لای تاكی كورد وابەستەبوون بە خاك و خۆشەویستی نیشتمانیش لەخۆ بگرێ، تۆ چ لێكدانەوەیەكت هەیە بۆ ئەو بۆچوونە؟
- ئافرەتی كورد بە درێژایی مێژوو هاوكار و پشكداری براكانی بووە چ لەكاری سیاسی یان ژیانی رۆژانە و كۆمەڵایەتیدا، هیچ كات خۆشەویستی بۆ خاك و نیشتمانەكەی لە خۆشەویستی رەگەزی نێرینە كەمتر نەبووە، داگیركارانی كوردستان لە پێشێلكردنی مافی مرۆڤ و خاك و موقەدەساتدا جیاكاریان لەنێوان نێرومێدا نەكردووە، ئەوان هەردەم هەوڵیان داوە ژنی كورد بخەنە پەراوێزەوە و لە شانۆی سیاسی و كۆمەڵایەتیدا دووری بخەنەوە، بەڵام ئەم رفتارە رەنگدانەوەی پێچەوانەی لێكەوتۆتەوە و تاكی كوردی پارێزگاریكردنی لەخاك وەك پارێزگاریكردن لەنامووس و كەرامەتی خۆی زانیوە، بێگومان ژنانیش جێپەنجەی دیاریان لەو بەرخودانەدا هەبووە.
? ئاشكرایە هەموو روانگە و كردارێكی هەڵە كۆمەڵێك ئاسەواری خراپ بەدوای خۆیدا دێنێ، بەڕای ئێوە ئاسەوارە خراپەكانی ئەو حاڵەتە چین؟
- ئاسەوارە خراپەكانی یەكجار زۆر و كاریگەرن، ژنان ئیرادە دزراو بوونە، كراونەتە مرۆڤێكی ناداهێنەر، پەراوێز و وەلاوەنراون، بەردەوام لەبازنەیەكی داخراودا دەخولێنەوە، لە تاوانەكانی نامووس پارێزیدا خوێنی ئافرەتان هەرزانترین و بێ بەهاترین خوێنە، تاوانبار بە ئارەزووی خۆی بێ لێپێچینەوە دەجوڵێتەوە.
? رێگە چارە چییە بۆ داڕشتنی تاریفەیەكی نوێی كۆمەڵایەتییانەی چەمكی نامووس كە بەهۆیەوە بتوانین زوڵم و چەوساندنەوەی چەند ساڵەی سەر ژنان هەڵبگرین؟
- دەكرێ پرسی ئازادی ژنان و وەدەست هێنانی مافەكانیان لە چوارچێوەی پرسی مافەكانی مرۆڤ و هاووڵاتیبوون چارەسەر بكەین، بەهای مرۆڤ دوور لە جیاكاری رەگەزی لەسەرووی هەموو ئیعتبارێكەوە دابنێین، گەر ئەوەمان كرد ئەوسا دەتوانین ژنانیش وەك مرۆڤێكی ئاسایی هاوتای پیاوان لە بەهاو توانا و ماف و ئەركدا حیساب بكەین و دوڕ بە زۆرێك لەو عادات و هزرە نێرسالارییانە بدەین كە بینەقاقای ژنانیان گرتووە لەسەرووی هەمووشیانەوە تاوانەكانی نامووسپارێزی.