لەدوای دەرچوونی (یاسای وەبەرهێنان – لە هەرێمی كوردستان 2006) وەبەرهێنان بە یەكێك لەو بوارە گرنگانە دانرا كە دەكرا رۆڵی لەپەرەپێدان و دووبارە بونیادنانەوەی ژێرخانی ئابووری و پێشخستنی خزمەتگوزارییەكان و بـــــــــەدەستهێنانی سەرمایەی نوێ هەبووایە. بـــــگـــرە كوردستانی لە كۆمەڵگەیەكی بەكارهێنەر و بەكاربەرەوە بەرەو كۆمەڵگەیەكی بەرهەمهێن بەلكێش بكردایەو رۆڵی لە كەمكردنەوەی بێكاری و دابینكردنی هەلی دۆزینەوەی كاری نوێ هەبووایە، دوای تێپەڕبوونی 5 ساڵ دەكرێت ئەو پرسیارە بوروژێنرێت: (ئایا وەبەرهێنانی بیانی و ناوخۆیی ئابووری هەرێمەكە بەنەخشە ڕێگەی راست و دروست دەبات؟ یا بەپێچەوانەوە لەنیو دەیەی رابردوودا لەئاكامی نەبوونی سیاسەتی ئابووری و ستراتیژییەتێك بۆ ئابووری و وەبەرهێنان نەتوانرا ببینە خاوەنی پلانێكی ئابووری وا كە وەبەرهێنان ئاراستەیەكی راست و دروستی بداتێ؟ ئەگینا بۆچی لەو ماوەیەدا نەتوانرا چینی ناوەند دروست بكرێتەوەو لە ئابووری شەخسی و گەندەڵی دەربازمان بێت و بەرەو ئابووری بازاڕ هەنگاو بنێین، ئەو ئابوورییەی خاوەنی كۆمەڵێك یاساو تەشریعاتی وەك یاساكانی بنبڕكردنی گەندەڵی و كێبركێ و نەهێشتنی قۆرخكاری و پاراستنی مافی بەكارهێنەر و بەكاربەرو. تادوایی-یە.

رەنگە وەبەرهێنان لە بواری نیشتەجێبوون و عەقاراتدا تەنیا لایەنێك بێت كە دەكرێت دەستەی وەبەرهێنان شانازی پێوە بكات، بەڵام ئایا ئەو پڕۆژەو شوقەو باڵەخانانەی لەگوندە پێشكەوتووەكان بونیادنران زۆربەیان چ چینێك توانیان بیكڕنەوە، پڕۆژەو شوێنی نیشتەجێبوون بۆ كەسانێك دروستكرا كە خۆیان ئەو ئیمكاناتانەیان هەبوو دروستی بكەن، چونكە هەر ئەوانەی خاوەنی خانووی خۆیان بوون چوونە ناو ئەو شوێنە راقیانەوە، لێرەدا نامانەوێت زۆر بچینە ناو وردەكاری كەموكوڕییەكانی وەبەرهێنان لەم هەرێمەدا، بەقەد ئەوەی دەمانەوێت خاڵی بێهێزی گەشەكردنی وەبەرهێنان بوروژێنین، ئایا كەموكوڕییەكان لەو یاسایەدایە كە پێش 5 ساڵ دەرچووەو ئێستاكە بۆ ئەم قۆناغە ناگونجێت و پێویستی بە هەمواركردنەوە هەیە؟ یا پێوەندی بەكۆمەڵێك یاساو تەشریعات و بواری ترەوە هەیە كە وەك تەواوكارییەك وایە بۆ گەشەكردنی وەبەرهێنان، یا «لە غیابی نا ئەكتیڤی رێكار و ئالیاتەكان» دایە بۆ رووبەڕووبونەوەی كەموكوڕی و گەندەڵییەكان كە ڕۆچووینەتە ناو ئابوورییەكی سەقەت و بێ پلان و بەرنامە، لەمەشدا كەسانی هەڵپەرست و بەرژەوەندیخواز فرسەتەكەیان قۆستۆتەوە «لەژێر چەتری تۆمەتی گشتی خۆیان حەشار داوە»، ئالێرەدا دوور لەپاساوی هەنگاوە لاوازەكانی حكومەت لە رێكخستنەوەو ئاراستەكردنی وەبەرهێنانێكی راست و دروست و دەرنەكردنی كۆمەڵێك یاسای تایبەت كەمافی وەبەرهێنەر و بەكارهێنەریش دەپارێزێت، یا دوور لەململانێ سیاسییەكانی هێزە ئۆپۆزسیۆنەكان كە فرمێسكی تیمساحیانە لە دیاریكردن و دەستنیشانكردنی كەموكوڕییەكان دەڕژن.

یاسای وەبەرهێنان پێویستی بەهەمواركردنەوە هەیە
لەسیستەمی لیبرالییەت دا ئابووری و دیموكراسی دوو هاوكێشەی هاوتەریبی یەكترن و كاریگەری توندیان لەسەر یەكتر هەیە، پێویستە بەجددیەت و بەروونی و ئاشكرا دەست بخرێتە سەر كەموكوڕییەكان و لایەنە نێگەتیڤەكانی یاساكەو بارودۆخەكە بخرێتە روو، پاڵپشتی و پشتگیریش لە هەموو هەنگاوێكی بووێرانە بكەین كە بۆ چارەسەركردنی واقیعەكە دەنرێت، لەم راپۆرتەدا زیاتر روو دەكەینە ئەو هۆكارانەی كەلەپشت دەركردنی یاساكەوە بوون و هەوڵیش دەدەین لایەنی بێهێزی و ئاستەنگەكانی بەردەم گەشەكردنی وەبەرهێنان باس بكەین، بەتایبەت وەڵامی ئەو پرسیارە بدەینەوە ئایا بۆچی وەبەرهێنەران لەو ماوە زۆرەی رابردوودا روویان لەكەرتە بەرهەمهێن و پێویستەكانی هەرێم نەكردو زیاتر روویان كردە كەرتەكانی نیشتەجێبوون و عەقارات و بازرگانی؟ یا تاچەند پڕۆژە وەبەرهێنەكانمان توانیوێتی كەڵكی ئابوورییانەی هەبێت، سەرەتا دەبێت ئەو راستییە بزانین كە ئامانج لەدەركردنی یاساكە زیاتر بریتی بوو لە:(دابینكردنی ژینگەیەكی لەبار بۆ وەبەرهێنان و هەڵگرتن و لابردنی ئاستەنگە یاساییەكان و بواردان بۆ بەگەڕخستنی سەرمایەی نیشتمانی و بیانی لە پرۆسەی پەرەپێدانی ئابووری دا. ئەمە ئامانجی ئەو یاسایە بوو كە پێش 5 ساڵ لەمەوبەر دەرچوو، بەڵام ئاخۆ بۆ گەیشتن بە ئابووری بازاڕ توانرا ئەو تەشریعات و یاسایانە دەربكرێت كە حكومەتی هەرێمی كوردستان بۆ پشتگیری ئابووری بازاڕ و هاندانی وەبەرهێنانی بیانی پێویستمانە، یا ئەو كەرتانەی بەستراتیژییەت و گرنگ دادەنرێن وەكو كەرتەكانی كشتوكاڵ و گەشتوگوزار و وزەو پیشەسازی و گواستنەوەو گەیاندن و ئاودێری و بەنداوەكان. توانرا بەپێی پێویست و لەئاست داواكاری و ئومێدەكانی هاووڵاتییان و هەرێمەكە گەشەكردنێكی راستەقینە بەخۆیانەوە ببینن و دوور بن لەدەستێوەردان و گەندەڵی و زۆرترین وەبەرهێنەری بیانی وەبەرهێنانی تێدا ئەنجام بدەن. بۆچی دوای تێپەڕبوونی ئەو ماوەیە یاسای وەبەرهێنان هەموار نەكرایەوە؟ لەمبارەیەوە پرۆفیسۆری یاریدەدەر دكتۆر حوسێن تۆفیق فەیزوڵا شارەزا لەبواری یاسا و سیاسەتی بازرگانی سەبارەت بەیاسای وەبەرهێنان پێی وابوو: یاسا لەهەموو وڵاتێكدا جێگیر و سەقامگیرە، واتا ناكرێت ئەمڕۆ یاسایەك دەربچێت و سبەینێ لە ماوەیەكی كەمدا هەڵبوەشێتەوە یا گۆڕانكاری بەسەردا بێت، بەتایبەت لە یاساكانی وەبەرهێناندا كە لەبنەڕەتدا بۆ مەبەستی راكێشانی وەبەرهێنە بیانییەكان دەركراوەو چەسپێنراوە، ئەمەش بەبنەمایەكی گرنگی شەفافییەت دادەنرێت بۆ ئەو سەرمایەدار و وەبەرهێنەرە بیانیانەی دەیانەوێت روو لە هەرێمی كوردستان بكەن و لە مەودایەكی دوور و درێژدا كاری وەبەرهێنان ئەنجام بدەن. ئەم بارودۆخە سەرجەم یاساو نیزام و رێنماییەكانی تریش دەگرێتەوە كە پێوەندارن بە وەبەرهێنان وەكو(یاساكانی باج و بۆرسەو بانك و عەقارات و. تاد..)، بەڵام بەو پێیەی یاسای وەبەرهێنان رەنگدانەوەی پێداویستییەكانی هەرێمەو، لە زەمەن و كات و بارودۆخێكی دیاریكراوی ئابووری و سیاسی و كۆمەڵایەتی دەرچووە، هەر بۆیە لەگەڵ گۆڕانكارییەكاندا بەڵێ؛ دەكرێت یاسای وەبەرهێنانیش دووبارە دابڕێژرێتەوە یا هەموار بكرێتەوە هیچ رێگرییەك نابینم كە گۆڕانكاری یا هەمواركردن نەكرێت لەیاساكە، ئەمەش بەشێوەیەك بێت كە بگونجێت لەگەڵ داواكاری و پێداویستییە ئابوورییەكانی هەرێمەكە. بۆ نموونە لەبەرئەوەی یاساكە پشتی بەمعیارێكی وا بەستووە كە جیاوازی وا نەكراوە لە كاری وەبەرهێنان لە ناوچە جیاجیاكانی هەرێم، هەر بۆیە یاساكە نەیتوانیوە دابەشبوونێكی دادپەروەرانەی وەبەرهێنان لەسەرجەم ناوچەكانی كوردستان رابگرێت. یاساكە پێویستی بەهەمواركردنەوە هەیە، بەڵام من پێم وانییە هەموو شكست و كەموكورتییەكانی وەبەرهێنان لەهەرێمی كوردستان بۆ بڕگە یاساییەكان بگەڕێتەوە، چونكە خوودی یاساكە پڕیەتی لە ئاسانكاری و هاندان و ئیمتیازات بۆ وەبەرهێنەری بیانی، بەڕاددەیەك زۆرجار لەسەر حسابی وەبەرهێنەری نێوخۆیی بووە، بەڵام گرفتی وەبەرهێنان لە كوردستان بۆ ئەو ژینگەیە دەگەڕێتەوە كە لەهەرێمەكەدا بوونی هەیە، چونكە بەهۆی ژینگەیەكی ناتەندروست كەلێن دروستبووەو وەبەرهێنەر ئیستغلالی بارودۆخەكەیان كردووەو ئاراستەی وەبەرهێنانیان بەرەو بەرژەوەندی شەخسی بردووە لەسەر حسابی بەرژەوەندییە ئابووری و كۆمەڵایەتییەكانی هەرێم. دكتۆر حوسێن تۆفیق فەیزوڵا پێیوایە جگە لەهەمواركردنەوەی یاسای وەبەرهێنان كۆمەڵێك یاساو میكانیزمی تر هەیە كە دەكرێت هانی وەبەرهێنانێكی تەندروست و راست لەهەرێمەكەدا بدرێت لەبوارەكانی پیشەسازی و كشتوكاڵ و بانك و..تاد. گرنگترینیان بریتییە لە (بوونی ژمارەیەك لە یاساو رێنمایی تری پێوەندار بە وەبەرهێنان وەكو یاساكانی دارایی و باج و كێبركێ و رسوماتی گومركی و یاساكانی كۆمپانیاكان و بانك و تەمویلكردنی پڕۆژەكان و پاراستنی موڵكییەتی فیكری و بۆرسە. ئەمانە هەمووی ئەو كۆمەڵە تەشریعاتانەیە كە هاندەری وەبەرهێنەرە بۆ بەگەڕخستنی سەرمایەو ئەنجامدانی پڕۆژەكانیان بەتایبەت پڕۆژە پیشەسازی و كشتوكاڵی و گەشتیاری و تەندروستییەكان. لەلایەكی ترەوە سەقامگیری نزامی سیاسی و پاراستنی ئارامی و ئاسایشی هەرێم لەگەڵ وڵاتانی ئیقلیمی و حكومەتی ناوەندی و نێوخۆی هەرێم رۆڵێكی بەرچاوی هەیە لەپێدانی متمانە بە وەبەرهێنەر، بەڵام ئەوەی لەمڕۆدا زۆرجار كاریگەری خراپی لەسەر وەبەرهێنان دروستكردووە بۆ ئەو پێوەندییە لاوازەی نێوان وەبەرهێنانی بیانی و هێزی بازاڕ دەگەڕێتەوە، چونكە بازاڕەكانی كوردستان زۆر لاوازن و لەئاست پێشكەشكردنی خزمەتگوزاری بە كۆمپانیا گەورەكاندا نین، بۆ نموونە لە بازاڕەكانی كوردستان دامەزراوەكانی دارایی و خزمەتگوزارییەكان و كۆمپانیاكانی دڵنیایی بوونیان زۆر لاوازە، ئەمە سەڕەرای بوونی گەندەڵی و بەرژەوەندی كەسانێكی خاوەن نفووز لەناو كەرتی وەبەرهێناندا.

لەكۆتایی دا بەڕێزی پێی وابوو: ئەزموونەكانی چین و تایلەندو مالیزیا پێمان دەڵێن زەمانەتە تەشریعی و یاساییەكان بەس نین بۆ دڵنیاكردنەوەی ئەو وەبەرهێنەرە بیانیانەی كە لەبواری پڕۆژەی ستراتیژی و گەورەو دوور مەوداكان كاری وەبەرهێنان دەكەن، بەڵكو پێویستیمان بە رێككەوتننامەی(پاراستنی وەبەرهێنان) دەبێت كە زەمانەتی نێودەوڵەتی بۆ گەورە كۆمپانیاكانی ئەو وڵاتانە پێشكەش بكات كە هانی كۆمپانیاكانیان دەدەن بێنە هەرێمی كوردستان و كاری وەبەرهێنان ئەنجام بدەن. سەبارەت بە هۆكاری ئەوەی بۆچی وەبەرهێنان لەكوردستان روویان لەبوارەكانی نیشتەجێبوون و بازرگانی كردووەو بوارە گرنگەكانی تری بەرهەمهێنانیان پشتگوێ خستووە، بۆچی دەستەی وەبەرهێنان نەیتوانیوە ئەو واقیعە بگۆڕێت؟ پرۆفیسۆری یاریدەدەر دكتۆر سائیب جەواد توێژەری ئەكادیمی عێراقی لەلێدوانێكی تایبەت بۆ گوڵان وتی: ئەو وڵات و هەرێمانەی نەتوانن وەبەرهێنان ئاراستەی ئەو كەرتە بەرهەمهێن و ستراتیژیانە بكەن كە لە ریزبەندی پێشەوەی پێداویستی و داواكارییەكانی هاووڵاتیان دێت، ئەوا راستەوخۆ سەرمایەدار و بیزنسكار روو لەو كەرتە ئاسانەو دەستكەوتە خێراو باشانە دەكەن كە زوو قازانج و داهاتیان بۆ كەڵەكە دەبێت بێئەوەی بیزنسكار و وەبەرهێنەر گوێبدەنە بەرژەوەندی گشتی و نەتەوەیی، ئالێرەدا رۆڵی دەستەی وەبەرهێنان دێت كە هانی راكێشانی وەبەرهێنان و پێدانی ئاسانكاری دەدات بەتایبەتی لەو كەرتانەی كە وەبەرهێن رووی تێناكەن و وڵات و هەرێمەكە پێویستێتی. وەبەرهێنان لەبواری بەرهەمهێناندا داهات و توانایەكی تەكنیكی بەرزو دەستی كاری بەهرەمەندی دەوێت، لەلایەكی ترەوە ئەو وەبەرهێنانە مەترسیدارە و پێویستی بەزەمانەت هەیە كە لەسەرجەم عێراق و بگرە هەرێمی كوردستانیش وەكو بەشێك لەعێراق بەو راددەیە ئارام و سەقامگیرییە نییە، بۆ نموونە لەشاری سلێمانی و ئەو پارێزگایە خۆپیشاندان ئەنجامدرا راستەوخۆ بێبازاڕی كەوتەوەو سەرمایەدارەكانمان پارەو داهاتەكانیان ئاراستەی وڵاتانی دەرەوە كرد. وەبەرهێنان لەكەرتەكانی كشتوكاڵی و پیشەسازی و بەرهەمهێنان پێویستی بەژێرخانێكی بەهێزی ئابووری هەیە، من نازانم چۆن كۆمپانیایەكی گەورەی كشتوكاڵی دێتە ئەم وڵاتەوەو بوارەكانی ئاوەڕۆو ڕێگاوبان و كارەباو بازاڕ بەوشێوەیە لاواز بێت، لەهەرێمی كوردستان گرفتی تریش هەیە كە تایبەتە بەگرفتی مین و بوونی كێشەی سیاسی و یەكلانەبوونەوەی گرفتەكانی نێوان هەرێم و حكومەتی ناوەندی و بچووكی قەبارەی بازاڕە ناوخۆییەكان لەكوردستان دا، بۆیە لە وڵاتانی تازەپێگەیشتوو حكومەتەكان هەوڵی راكێشانی وەبەرهێنان دەدەن و زۆربەی جاریش خۆیان بەئەنجامدانی پڕۆژە گەورەو ستراتیژییەكان هەڵدەستن.

سەبارەت بەو میكانیزمانەی كە پێویستە حكومەتی هەرێمی كوردستان بیگرێتە بەر بۆ لێپرسینەوە لەو كەموكوڕیانە كە بیزنسكار و وەبەرهێنێكی خاوەن نفووز دەیكات، دكتۆر سائیب جەواد وتی: لاوازی ئاستی لێپرسینەوەی حكومی و نەبوونی میكانیزمێك بۆ دەستنیشانكردن و سزادانی گەندەڵكارەكان كێشەیەكی تری بەردەم گەشەكردنی وەبەرهێنانە، ئێستاكە لەعێراق و كوردستان پلانی ئابووری گشتی نییە، بەڵكو لەڕێگەی بەرنامەو پرۆگرامی كەرتەكانەوە یاخود وەزارەتەكانەوە ئابووری دەبرێت بەڕێوە، ئەو راپۆرت و ستراتیژییانەی كە بۆپەرەپێدانی ئابووری و پلاندانانیش دادەنرێت لەڕووی پراكتیكییەوە بەتەواوی جێبەجێ ناكرێت، كاتی ئەوەهاتووە حكومەت لەو چوارچێوە داخراوە دەربازی بێت، كەپلانی ئابووری ئاراستەی ئەو ئەزموونە بكرێتەوە كەحكومەت تەمویل بێت و كەرتی تایبەت رۆڵی تێدا نەبێت، چارەسەركردنی ئەم گرفت و كێشانە پێویستی بەكەسانی دڵسۆز و نیشتمانپەروەر هەیە كە بەرژەوەندی گشتی لەسەروو بەرژەوەندی شەخسییەوە دابنێت، ماوەیەك دەستەی وەبەرهێنان لەگەڵ مامۆستایانی كۆلێژی كارگێڕی و ئابووری گفتوگۆیان كرد و ئەو مەسەلانەیان تاوتوێكرد، كەچی دواتر روویان لەپڕۆژەكانی نیشتەجێكردن كردوو لە پڕۆژە بەرهەمهێنەكان دوور كەوتنەوە.

پرۆفیسۆر دكتۆر هۆشیار مەعروف توێژەری ئەكادیمی و شارەزای ئابووری ئەو خەلەلە وەبەرهێنانەی كە ئێستا لەهەرێمی كوردستان دركی پێدەكرێت بۆ نەبوونی پلاندانان گەڕاندەوە بەڕاددەیەك نەبوونی ستراتیژییەتێك بۆ پلاندانان وایكردووە بێسەروبەری لە ئاراستەكردنی وەبەرهێنان بكەوێتەوە، لەم چوارچێوەیەدا پێی وابوو خەلەلی وەبەرهێنان لەنەبوونی پلاندانانەوە سەریهەڵداوە، كە بەهۆی نەبوونی سیاسەتی ئابووری و ستراتیژییەتەوە سەریهەڵداوە، لەمبارەیەوە پێی وابوو مەسەلەی وەبەرهێنان پێوەندی بە پلاندانانەوە هەیە، كە لەم وڵاتەدا پلاندانان وجوودی نییە، هەربۆیە زۆربەی بەرنامەو كارەكانی داهاتووی حكومەت و كەرتی تایبەتیش دیار نییە، ناكرێت پلاندانانی ئابووری كە نەخشە ڕێگەی ئاوەدانكردنەوەو پەرەپێدانە بۆ هەموو نەتەوەیەك كەچی لەهەرێمی كوردستان بوونی نەبێت، مومكین نییە پڕۆژەكانی وەبەرهێنان و پڕۆژە بەردەوامەكان بەپێی خواست و ویست و لەكاتی خۆیدا تەواو بێت و تەواوی ئامانجەكانی بەدەست بێنێت بێ بوونی پلانێكی زانستییانەو تۆكمەی ئابووری. داننان و مۆڵەتدان بەپڕۆژەكانی كەرتی تایبەت و حكومیش پێویستی بەهەماهەنگی و پلانی كورت خایەن و درێژخایەن هەیە، نابێت ئەو راستییە پشتگوێ بخەین كە زۆربەی پڕۆژەكانی كەرتی تایبەت بازرگانییەو كەرتی تایبەت و حكومیش كەمتر خۆیان لەپڕۆژەی پیشەسازی و كشتوكاڵی داوە، لەم روانگەیەوە دانانی كارگەو بوژانەوەی كەرتی كشتوكاڵی بەو ستراتیژە دادەنرێت كەئابووری هەرێمەكە بەرەو پێشەوە دەبات، بۆیە ئەركی وەزارەتەكانە بەمیكانیزمێكی شیاو پێوەندی وەزارەتەكان لەلایەك و پێوەندییان بە وەزارەتی پلاندانانەوە لەلایەكی تر رێكخرێت و ریزبەندی بۆ ئەنجامدانی پڕۆژەكان و رەچاوی دیراسەی سوودی ئابووری پڕۆژەكەش كرابێت. نەبوونی پلانی ئابوورییە وادەكات بەرنامەو پلانی درێژخایەنمان نەبێت و رووبەڕووی مەترسییەكان نەبینەوە، باس لەهەڵمەتی بونیادنانی یەكەكانی نیشتەجێبوون دەكرێت و بۆ ئەم مەبەستە هەرێمەكە پێویستی بە 100 هەزار یەكەی نیشتەجێبوون هەیە، كەچی لەكوردستان خاوەنی دوو كارگەی پێشكەوتووی خشت و پێداویستییەكانی تری خانووبەرە نین و كارگەكانی دروستكردنی كەرەستەی بیناسازی لەڕووی كوالێتی و چەندایەتییەوە پشتگوێ خراون، ئەركی كابینەی شەشەم پلاندانانی ئابووری و دۆزینەوەی میكانیزمێكی پێشكەوتووە بۆ بوژانەوەو بەردەوامبوون و پێشخستنی ئەو بناغانەیە كەپێشتر دانرابوون، تەنیا بەوەبەرهێنانی درێژخایەن دەتوانرێت بەشێك لەو بودجەیە وەكو یەدەگ و بۆ رووبەڕووبوونەوەی مەترسییەكان هەڵبگیرێت و حكومەتێك دامەزرێت خاوەنی یەدەگی دراوو گەنجینەی دەوڵەمەند بێت. ناكرێت لەغیابی پلانی ئابووری چارەسەری خێراو زانستییانە بۆكێشەكانی بەردەم ئابووری كوردستان نەدۆزرێتەوە، راستە ئابووری هەرێمەكە بەراورد بە ناوچەكانی ناوەڕاست و خوارووی عێراق كەمتر كێشەی هەیە، بەڵام چارەسەرنەكردنی كێشە ئابوورییەكە چەند بچووك و كەمیش بێت، لەئاییندەدا جێی مەترسییە بوونی پلانی ئابووری وا لەحكومەتی هەرێمی كوردستان دەكات شەفافییانەتر مامەڵە لەگەڵ ئابووری بكات و پڕۆژەكانی بەشێوەیەكی باشتر و خێراتر بەڕێوەبەرێت، چونكە پلانی ئابووری پشت بە داتاو زانیاری راست و دروست دەبەستێت و خەڵكیش لەڕێگەی جێبەجێكردنی پلانەكەوە حوكم لەسەر باشی و خراپی بەڕێوەچوونی بەرنامەو كارەكانی حكومەت دەدەن.

پرۆفیسۆر هۆشیار مەعروف پێی وابوو: تاكو ئێستا تێناگەن كە پلاندانانی ستراتیژی پێویستە لەخوارەوە بۆ سەرەوە بێت، ئێمە پێویستیمان بەسەدان پلان هەیە كە جۆرە رێكخستن و پێوەندییەكیان بەیەكەوە دەبەستێتەوە، بۆیە پێموایە بێ پلاندانانی ئابووری كە ئەویش بەستراوەتەوە بە ستراتیژییەتی ئابووری و سیاسەتی گشتی ئابووریەوە ناكرێت وەبەرهێنان سەركەوتوو بێت، ئێمە لیژنەیەكی ئابووریمان لەئەنجومەنی وەزیران داناوە (ناوی گەورەو دێی وێرانە) هیچ جوڵەو بەرنامەو كارێكی ئەوتۆی نییە. . ئەمڕۆ بەبێ پلانی ئابووری دەستەی وەبەرهێنان ئیعلانی پڕۆژەو بەرنامە خزمەتگوزارییەكانی دەكات، وەبەرهێنەری نێوخۆی كوردستان خاوەنی رۆشنبیری چاولێكەری و كۆكردنەوەی پارەیە لەسەر حسابی بەرژەوەندی گشتی و شارەزایی تەكنیكی و توانای هونەرییان نییە.