نووسه‌ر :رێبوار سیوەیلی

بەرەو پرسیارە سەرەكیەكە:من زۆر جار كە بیر لە هەڵسەنگاندنێك بۆ سیاسەت، یان جۆرێكی تایبەت لە پراكتیكی سیاسی لە هەرێمی كوردستاندا دەكەمەوە، لە نێوان گەڕانەوەم بۆ كتێبە مەزنەكانی بواری هزری سیاسی و ئەزموونە سیاسیە گەورەكانی دنیادا، تێدائەمێنم و ناتوانم ئەوەی لەم هەرێمەدا بەناوی سیاسەتەوە دەكرێ، لەگەڵ تیۆرە سیاسییەكان و ئەزموونە پراكتیكیە مەزنەكانی شوێنەكانی تردا، ئاشت بكەمەوە. من ئەزانم زۆر دەگمەنن ئەو سیاسیكارە كوردانەی كۆماری ئەفلاتوون، سیاسەتی ئەریستۆتالیس، میری ماكیاڤیلیی، ڕۆحی یاساكانی مۆنتسیكیۆ و لیڤیاتانی هۆبزیان خوێندۆتەوە. زۆرن ئەو هاوڕێیانەمان لە بواری سیاسەتی عەمەلیدا كە ئاگاداری بۆچوونەكانی كارڵ ماركس لەسەر سیاسەت نین، یان نازانن جۆن ڕۆڵز كێیە ..تاد. ئەمەش بە ئاسایی وەردەگرم، مرۆڤێك لە سیاسەتی پراكتیكیدا كار بكات، زیاتر لە خەمی شتی ڕۆژانەدایەو كەمتر دەپەرژێتە سەر شتی تیۆری و كاتبەر. بەڵام ئەی ڕاوێژكارەكانی ئەم سیاسیانەی ئێمە چیی دەخوێننەوە؟ چۆن بیرۆكەو گریمانەو ئەگەرە سیاسییەكان بۆ سیاسیكارەكانیان و بكەرانی سیاسی ئامادەو گەڵاڵە دەكەن؟ لە ڕاستیدا دەبێت بپرسم: پرۆسەو ئاستی ڕاوێژی سیاسی لە هەرێمدا لە چیدایەو لە چ ئاستێكدایە. ناتوانم ناوی هیچ ڕاوێژكارێك بهێنم، چونكە نایانناسم و نازانم كێ بە سیفەتی ڕاوێژكاری پیشەیی، لەگەڵ كێ كار دەكات و كارەكەیشی ڕاوێژكارییە، نەك شتیتر. بۆیە دەبێت دیسانەوە بپرسم، ئایا لە بنەمادا سیاسییەكانی ئێمە ڕاوێژكاریان هەیە، یان نیانە؟ ئەگەر هەیانە كێن و ئەگەر نیانە بۆچی؟ ئایا ئەگەر نیانە لەبەر ئەوەیە بڕوایان بە ڕاوێژكردن نییە، یان ڕاوێژكردن لە لایان وەك دەرسی وێنەو وەرزشی جاران وایە، كە ڕۆژێ ئەخوێندرا و سێ ڕۆژ ناخوێندرێ؟

من خۆم ئەو كتێبەی محەمەد حەسەن هەیكەلم نەبینیوە، بەڵام تا ئێستا هاوڕێیەكم دووجار ئەم بەسەرهاتەی بۆ گێڕاومەتەوە: هەیكەل لە كاتی خۆیدا سەردانی شای ئێران، محەمەد رەزا پەهلەوی دەكات و لەبارەی گەلانی ئێرانەوە پرسیاری لێدەكات. شا لە وەڵامدا بە گەلی خۆیدا هەڵدەڵێ و بە میللەتێكی وەفادار، بەرپرسیار و ڕەوشتبەرز ناویان دەبات كە لە ئاست دەسەڵاتدا خۆشەویستیی و وەلائیان هەیە.
چیرۆكێك خۆش و چاوەڕوانكراو كە لە زمان شایەكەوە دەگێڕدرێتەوە. بەڵام بۆ هەیكەل دەبێتە پرسیار. لە كۆتایی حەفتاكاندا ڕژێمی شا ڕووخا و لە ئێران هەڵات، دوورگەیەك لە میسر ئامێزی بۆ شا گرتەوە، كە بەدەر نەبوو لە پێوەندییە سەبەبیەكانی نێوان بنەماڵەی حوكمڕانی ئەو دوو وڵاتە و ژن و ژنخوازی. هەیكەل پاش ماوەیەك خولیای شای دەكەوێتەوە سەر. كە دەیبینێتەوە، پاشایەكی تێكشكاو، ماندوو، دوورەوڵات و خانوو بەكۆڵ. بەڵام هەمان پرسیاری لێدەكاتەوە: جەنابی شا، ئایا ئێستە بیروبۆچوونت لەسەر گەلی ئێران چییە؟ شا بە ویقارەوە دەكەوێـتە وەڵامدانەوە:
- گەلی ئێران وەفادار، بەرپرسیار و ڕەوشتبەرزن و خیانەت لە شای خۆیان ناكەن.
- بەڵام چۆن ئەم قسەیە دەكەیت جەنابی شا؟! هەر ئەو گەلە بوون كە تۆیان شاربەدەر كردو وایانكرد ئێستە تۆ لەم دورگەیەدا بێ تەخت و تاج و دەسەڵات بیت..
شا، هەناسەیەكی قووڵ هەڵدەكێشێت و دەكەوێتە وەڵامدانەوە:
- ئەوان منیان شاربەدەر نەكرد، بەڵكو خیانەتی ڕاوێژكارەكانم منیان بەم ڕۆژە گەیاند كە لەبەر پاراستنی بەرژەوەندییەكانی خۆیان، بەرژەوەندی گەلانی ئێرانیان لەمن دەشاردەوە.

هەرچەندە شای ئێران بەم پاكژییە نییە كە ئەم گێڕانەوەیە باسیدەكات، بەڵام ڕاستییەكیش سەبارەت بە ڕاوێژكارانی وڵاتی ئێمە دەدركێنێت. ئەگەر ئەو ڕاوێژكارانە هەبن و هەن، بۆچی بەشێكی زۆری سیاسییەكانی ئێمە بەوجۆرە بیردەكەنەوە، كە دەیكەنەوە؟ ئایا ئێمە ڕاوێژكاریی و ڕاوێژكارمان هەن، یان كەسانێك كە تەنیا دەوروبەری سەركردەكان و دیوەخانی سیاسییان قەرەباڵخ كردووە و مووچە وەردەگرن؟ ئەگەر هەن، بۆچی لە پشت بیركردنەوەكانی ئەوانەوە، ڕەهەندە تیۆرییەكەی سیاسەت، كتێبە مەزنەكان و فەیلەسووفانی سیاسی و ڕەوتە تیۆرییەكانی هزری سیاسیی نابینرێنەوە؟. ئەگەر نین، چۆن دەكرێ بەمە بڵێن سیاسەت و بیركردنەوەی سیاسی؟!.
من ڕێژەیەك لە دڵسۆزی، تێگەیشتن و مكووڕبوونی سیاسیانە لە لای سیاسەتكارانی خۆمان دەبینمەوە، بەڵام پانتاییەكی فراوانیی غیابی سیاسەتی تیۆریش دەبینم و بەمەش نیگەران دەبم و خەم دەخۆم. لێرەوەیە كە پرسیارەكەم لە جیاتی ئەوەی پرسیارێكی تیۆریی بێت، دەبێتە پرسیارێك كە دروستبووی كایەی سیاسیی ناو هەرێم خۆیەتی. من ناپرسم سیاسەتكردن لە وڵاتی ئێمەدا، چ ئاڕاستەیەكی وەرگرتووە؟ ناپرسم كام تیۆرە سیاسیانە ڕابەرایەتی كایەی سیاسی ئێمە دەكەن و چەمكسازیی و زمانی سیاسی لە سیستەمی سیاسی ئێمەدا چۆن بەڕێوە دەچێت؟ ناپرسم ئەو ململانێ سیاسییەی لە وڵاتی ئێمەدا هەیە، بنەوانە تیۆرییەكانی چین و كام قوتابخانەو تێزی فەلسەفەی سیاسیی كۆن و نوێمان بەبیر دەهێننەوە. پرسیاری من ئەمەیە: ئایا سیاسەت لە وڵاتی ئێمەدا وەك ئەوەی بەرەی دەسەڵات و ئۆپۆزیسیۆن پراكتیزەی دەكەن، سیاسەتی خۆ هەڵخەڵەتاندنە، یان هەڵخەڵەتاندنی سیاسیە؟ بۆچی ڕاستگۆیی سیاسی و نیەت پاكیی سیاسی لە كایەی سیاسەتی ئێمەدا ئەوەندە لاوازو بێ بەرهەمە، لەكاتێكدا نەیار و دوژمنەكانمان و هاوپەیمانە مونافیقەكانمان، بەیەك چاو سەیری ئۆپۆزیسیۆن و بەرەی دەسەڵات دەكەن و كوردبوونیان، نەك جیاوازیی ڕێژەیی بیروڕایان دەكەنە پێوەر بۆ ئەوەی چۆن مامەڵەی سیاسیمان لەگەڵدا بكەن.
وەڵامی هەركامێك لەمانە پەیوەستە بە جۆری بیركردنەوەی سیاسیانە و ڕاوێژكارانی سیاسی و هەبوون و نەبوونیان و پێوەندیی نێوانیان.
سیاسەتی خۆهەڵخەڵەتاندن:
ئایا ئێمە خۆمان هەڵدەخەڵەتێنین، یان دەمانەوێت ئەوانیتر هەڵخەڵەتێنین؟! كێ وەڵامی ئەم پرسیارەی لایە، من حەزئەكەم گفتوگۆی لەگەڵدا بكەم و بەڵگەكانمی بۆ بخەمە ڕوو، تا خۆمی بۆ ڕوونبكەمەوە كە مەبەستم چییە لە خۆهەڵخەڵەتاندنی سیاسی و سیاسەتی هەڵخەڵەتاندن.
ئەگەر ئێمە لە قۆناغی سیاسەتی خۆ هەڵخەڵەتاندنداین، ئەوە دەبێت بزانین كە سیاسەت لێرەدا ئامڕازێكە بۆ هەڵخەڵەتاندنی خودێك كە لە واقیعێكی تایبەتدا، دەژی و پێویستە لە ڕێگەی بیركردنەوەو بڕیاری واقیعیانەوە كاری خۆی پێشبخات. لەم گوزارەیەدا: سیاسەتی خۆهەڵخەڵەتاندن، زاراوەی سیاسەت و چەمكی (پۆڵیتیكا) كەوتۆتە پێش بوونی (خود)ێكەوە، كە هەم سیاسەت دەكات و هەم سیاسەتی بەسەردا دەكرێت. هەروەها گوزارەی هەڵخەڵەتاندن دروستكردنی دۆخێكی دەروونی و مەعنەویی نائاسایی و كاتییە، كە تیایدا زەمینەی ئاڕاستەكردن و بەكارهێنانی خود وەك ئەوەی هەڵخەڵەتێنراوە، ڕەخساوە.
ئەگەر گریمانەی ئەوەش بكەین، كە ئەم خودە بەهەردوو ماناكەی (هەڵخەڵەتێن و هەڵخەڵەتێنراو) بوونی كردەییانەی خۆی لە واقیعی ژیانی كۆمەڵایەتیدا هەیە، ئەوە ئەمجۆرە سیاسەتەی كە ئامانجەكەی هەڵخەڵەتاندنە، (خود)ی واقیعیی ڕەتدەكاتەوەو خودێكی هەڵخەڵەتاوی لێبەرهەم دەهێنێت. خودی هەڵخەڵەتاو، چاوبەستكراو یان خودی دەستخەڕۆكراو، ئەو خودەیە كە دواجار خۆی نییە و ناتوانێت ببێتە خۆی. ناتوانێت شوناسێكی جێگیری هەبێت و لەسەر پێی خۆی ڕاوەستێت و بەردەوام لە قەیراندا دەمێنێتەوە.
سیاسەت لەوەها بارودۆخێكدا بریتیە لە كۆمەڵێ قسەی بێڕەفتار، كۆمەڵێ دەرهاویشتەی زمانیی كە نە لە ڕووی هێزەكیی و نە لە ڕووی كردەكییەوە، ناتوانێ واقیع نوێبكاتەوە، یان بیگۆڕێ و ئومێدی گەورە دروست بكات و متمانە بگێڕێتەوە بۆ هاووڵاتیان.
سیاسەتی خۆهەڵخەڵەتاندن، پەرچكەرەوەو ڕەنگدانەوەی بیروڕای ئەو ڕاوێژكارانەیە كە لە پێناوی مانەوەی خۆیان و پاراستنی بەرژەوەندییەكانیاندا، لە بن سەری سەركردەكان دەخوێنن و ئەو بڕوا چەوتانە بەرهەمدەهێنن، كە لەسەر ئەرزی واقیع بە زیان و زەرەر و تێكشكان بۆ پرۆسەی سیاسی تەواو دەبن. ئەمەش بێبڕوایی و بێتمانەیی و گڕوكف بەرهەمدەهێنێت. ئەمەش لە كاتێكدا كە سیاسییەكانی ئێمە و بكەرانیی سیاسیی پێویستە سوود لە ڕاوێژكاریەكی مۆدێرن وەربگرن نەك ڕاوێژكاریی ڕواڵەتیانەو بێبنەماو بەبێ توێژینەوە و بەڵگە. بەبێ پەنابردن بۆ ئامڕازو میتۆدە نوێیەكانی بەرهەمهێنانی بیروڕای سیاسی، سیاسەت لە وڵاتی ئێمەدا دەپووكێتەوەو دەبێتە سیاسەتی فێڵكردن و سیاسەتی دەستخەڕۆكردن.
ئێمە لە قۆناغی نوێدا، بە لەبەرچاوگرتنی ئەو بەرهەڵستكارییە نێوخۆ و دەرەكیانەی لە داهاتوویەكی نزیك و دووردا یەخەمان دەگرن، بە لەپێشچاوگرتنی ئەو تەڵە و داوانەی ئەوانیتری نەیار بۆمان دەنێننەوە، بە لەبەرچاوگرتنی دووبەرەكی و نیازپیسی هەندێ لایەن و موزایەدەی سیاسیی بەردەوامیان، پێویستیمان بەوەیە ڕوئیایەكی سیاسیی ڕوون و كارا لەلای نەوەی نوێ دروستبكەین كە ئەو خۆی بە بەشێكی جیانەكراوە لە پرۆسەكە بزانێت.
سیاسەتی خۆهەڵخەڵەتاندن هەر هەڵخەڵەتاندن بەرهەمدەهێنێتەوە نەك سیاسەت. سیاسەتی خۆهەڵخەڵەتاندن، سیاسەت نییەو پتر خوێندنەوەیەكی هەڵەیە بۆ سایكۆلۆژیای جەماوەر. هەمیشە دەكرێ لە ڕێگەی ئەو جۆرە سیاسەتەوە حەماسەی خەڵك بەرزبكرێتەوە، هەمیشە دەكرێت بەشێوەیەكی كاتی ئومێد و خرۆشان لەلای جەماوەر و لایەنگران دروستبكرێت، بەڵام كاتێ خەڵك هاووڵاتیبوونی خۆی بیر دەكەوێتەوە، مافەكانی و مەحرومیەتەكانی و یەخەی دەگرن و واقیع دەیخاتەوە ناو كێشە تایبەتیەكانی خۆی، ئیتر كاریگەریی سیاسەتی خۆهەڵخەڵەتاندن بەتاڵ دەبێتەوە و تاكەكەس بە هەستێكی ڕەخنەگرانەوە لە بارودۆخی ژیانی خۆی ڕادەمێنێت و داواكاریی و ناڕەزایەتیەكانی زۆر دەبن.
بۆ ئەوەی ڕێگە لە سیاسەتی خۆهەڵخەڵەتاندن بگرین، پێویستە لە ئاستی واقیعییەوە ڕووبەڕووی كێشەكان ببینەوە، نەك لە ئاستی ئایدۆلۆژی و سایكۆلۆژیی ڕووتەوە. گۆڕانیی كردەیی لە واقیعێكی دیاریكراودا، كە ڕەنگدانەوەكەی لە ژیانی خەڵك و هاووڵاتیاندا ببینرێـت، سیاسیانەتر و هەمیشەییترە، نەك بەرزكردنەوەی حەماسەتی جەماوەر بۆ ماوەیەكی كاتی كە تەنانەت كۆمپانیایەكیش و وتاربێژێكیش پێیدەكرێت. ڕەنگە ئەو ڕاوێژكارانە زۆربن كە ڕستەی جوان و گوزارەی بەهەشتیانە بۆ سەركردەكان دەنووسن، بەڵام ناتوانن خوێندنەوەیەكی وردی كێشەكان بەرهەمبهێنن و گۆڕان لە واقیعدا دروستبكەن.
بۆیە دووبارەی دەكەمەوە: ئەگەر سیاسەتی ئێمە سیاسەتی خۆهەڵخەڵتاندن بێت و هەڵخەڵەتاندن لە ساڵان و قۆناغگەلی ڕابردوودا جەماوەری سیاسی لە دەوری حزبەكان كۆكردبێتەوە، پێویستە لە ئێستاوە بۆ داهاتوو، دەست لەم سیاسەتە هەڵبگیرێ و سیاسەتێكی واقیعیانەتر، ڕاشكاوانەتر و كردەییتر بێتە ئاراوە، كە توانای دروستكردنی پشتگیریی هاووڵاتیانی لە سەركەوتن و تێكشكانەكاندا هەبێت، نەك دەرفەت بۆ هاووڵاتیان بڕەخسێنرێ كە لەهەر هەلێكدا كودەتا لە سیستەمی سیاسی بكەن و سەرخان و ژێرخانی كۆمەڵگا هەڵبوەشێننەوە كە ئیتر نازانرێ جڵەوی وڵاتە دەكەوێـتە دەست كێ.
لە ئێرانی دوای ڕژێمی پاشایەتیدا، ئەم هەلە نەكەوتەوە دەست گەلانی ئێران، لە میسری دوای موبارەكدا بەهەمان شێوە و لە لیبیاشدا بەهەمان شێوە و لە سوریای پاش ئەسەدیش ئامادەیی هێزە مەدەنییەكان شانسێكی لاوازی هەیە. بەمجۆرەش سیاسەتی خۆهەڵخەڵتاندن ئەنجامێكی باشی نابێت و جگە لە هەڵخەڵەتاندنی نوێ، بەرهەمی تری نابێت. لە سیاسەتی خۆهەڵخەڵەتاندا، سیاسەت بۆخۆی نابێتە ئامانج، بەڵكو خود دەبێتە ئامانج وەك ئەوەی هەڵخەڵەتاوە.
هەڵخەڵەتاندنی سیاسی:
ئەگەرچی گوزارەی «هەڵخەڵەتاندن» لە هەردووكیاندا هاوبەش و نەگۆڕە، بەڵام هەڵخەڵەتاندنی سیاسی ئاستێكی بەرزتری هەیە لە سیاسەتی خۆهەڵخەڵەتاندن. چونكە لە هەڵخەڵەتاندنی سیاسیدا پێشمەرجی هەبوونی بكەرێكی سیاسی ئامادەیە، كە یەكێك لە بەكارهێنانەكانی بۆ سیاسەت لە بواری كردەییدا بریتیە لە هەڵخەڵەتاندنی سیاسی.
هەڵخەڵەتاندنی سیاسی پرۆسەیەكە لە ڕێگەیەوە، بكەرانی سیاسی بە پشتبەستن بە تێگەیشتنی خۆیان و ئەو ڕێنمایی و بەرچاو ڕوونیانەی لە ڕاوێژكارەكانیانەوە، وەریاندەگرن، دەچنە ئەودیو سایكۆلۆژیای جەماوەرییەوە و بە وەڵامدانەوەی ڕواڵەتیانەی داواكانیان و چاوەڕوانییەكانیان، وزەی داواكارییەكانیان كپ و كەمدەكەنەوە و بارودۆخەكە وەكئەوەی كە هەیە بەردەوام دەكەن.
ئەزموونی سیاسیی سیستەمە داخراوەكانی وڵاتانی دواكەوتووی جیهان ئەوەی فێركردووین، كە ئەم پرانسیپە زۆر بەسەر كایەی سیاسیی ئێمەدا جێبەجێ نابێت، چونكە لە بنەمادا ئەم كایە سیاسیە ئەگەرچی لە ڕووی بارودۆخ و هەلومەرجی خۆیەتیەوە مافی مژدەبەخشینی بە هاووڵاتیانی خۆی هەیە، بەڵام هەمیشە بارودۆخی بابەتی و ناكۆكی و دووبەرەكیی سیاسی، ڕێگرن لەوەی بە شێوەیەكی پراكتیكی و لە ئاستی مافیشدا قسە لە مژدە چاوەڕوانكراوەكان بكرێت. سەرۆكی هەرێم لە وتارە نەورۆزییەكەی خۆیدا، وێڕای ئاماژەدانی بە چاوەڕوانیی خەڵك سەبارەت بە مژدەیەكی كردەیی، بەڵام بە لەبەرچاوگرتنی بارودۆخی بابەتی و بە ئاماژەدانی بۆ ڕای خەڵك وەك مەرجەعی هەرجۆرە بڕیارێكی ئەوتۆ، خۆی پاراست لەوەی پەنا بۆ سیاسەتێكی هەڵخەڵەتێنەرانە بەرێت و ئەمەش ئاشكراكەری تۆنێكی سیاسی واقیعگەرایانەیە، نەك باڵاخوازانە بە نییەتی شاراوەوە.
سیاسەتی هەڵخەڵەتاندن ئەوەیە كە تۆ بەردەوام باسی باشبوونی بارودۆخ دەكەیت و بارودۆخ بەردەوام بەرەو خراپی دەچێت و ئەمەش شتێك نییە واقیع لە هاووڵاتیانی بشارێتەوە. سیاسەتی هەڵخەڵەتاندن، جۆرێكە لە وتاری سیاسیانە كە تیایدا بەردەوام باسی دۆست و هاوپەیمان و لایەنگران دەكرێت و كەچی لەسەر عەردی واقیع هەر ئەو دۆست و لایەنگر و هاوپەیمانانە، دووچاری شكست و نائومێدیمان دەكەن و پابەندنەبوونی خۆیان بە ئێمەوە بەرجەستە دەكەن.
ئەم نەفەسە سیاسیە وایكردووە، تەنانەت ئەو كاتانەش كە بكەرە جیدییەكانی ناو كایەی سیاسی دەیانەوێت خۆیان لە سیاسەتی هەڵخەڵەتاندن بە دوور بگرن، خۆهەڵخەڵەتێنەرانی سیاسی دەكەونە هاتوهاوار و لێكدانەوەی ناواقیعی.
لە مێژووی سیاسەتی كوردیدا، هەریەك لە خۆهەڵخەڵەتاندنی سیاسی و سیاسەتی هەڵخەڵەتاندن هەبوون و ئامادەییان هەبووە و هەیە. شێخ مەحموودی حەفید نەیتوانی دۆستی ڕاستەقینەو دوژمنی سەرەكیی لێكتر جیا بكاتەوە. پێشەوا قازی محەمەد لە نێوان متمانە و بێبڕواییدا، بووە قوربانیی خۆشبڕوایی. مەلا مستەفای بارزان لە ساتەوەختێكی مێژوویدا بووە قوربانی ویستی دوژمنانی كورد. یەكێتی و پارتی میراتێكی پڕ لە خۆهەڵخەڵەتاندن و هەڵخەڵەتێنەری سیاسیان بۆ دروستكردووین. لە بیناكردنەوەی عێراقی دوای بەعسدا، هەم خۆمان هەڵخەڵەتاند و هەم هەڵخەڵەتێنراین. ئۆپۆزیسیۆن بەهەمان سیاسەتەوە لەدایكبووە و لەناو هەمان سیاسەتیشدا ماوەتەوە و سیاسەتی خۆهەڵخەڵەتاندن و هەڵخەڵەتاندنی سیاسی پێكهاتەیەكی جەوهەرییەتی. ئەم چیرۆكە بەردەوامە و لە زۆر وێستگەی مێژوویدا ئەم میراتە گواستراوەتەوە بۆ ناو دامەزراوەی حكومەت و كابینە یەكبەدوای یەكەكانی ئەزموونی حكومڕانی كورد لە باشووردا. بەتایبەتی لە گەڵاڵەكردنی بۆچوونەكانمان لەسەر هاوپەیمانان و دۆستە سیاسییەكانمان و دەوڵەتانی دراوسێماندا، كە زۆر زیاتر لەوە گەورەیان دەكەین و وەسفیان دەكەین، كە لە واقیعدا بەوجۆرە نین.
سیاسەتی ئێمە سیاسەتێكی خۆشباوەڕانەیە، سیاسەتی وەعد وەرگرتن و دڵخۆشبوونی بێبنەمایە و دواجار سیاسەتی تووڕەیی و هەڵكفانی دوای نائومێدبوونی شكستەكان و پەنجە ڕاكێشانە بۆ ئەوانیتر وەك كەمتەرخەم و تاوانبار. سیاسەتی بەچاودا دانەوەی چاكەكانمانە لەبەرامبەر ئەوانیتر و سیاسەتی خۆ بەمەزڵووم پیشاندان و ئەوانیتر بە زاڵم سەیر كردنە، ئەگەرچی تا دوێنێ دەمانكرنە شەریكە بەش و براگەورەی خۆمان و شەرمنی سیاسیمان لە ئاستدا پیشاندەدان..
لەبەر ئەم هۆكارانە، سیاسەتی ئێمە واقیعیانە و كردەییانە نییە. سیاسەتی كردەیی پشت بە بۆچوونی سیاسی و تیۆرە سیاسییەكان و فەلسەفەكانی سیاسەت دەبەستێت و ئامادەیی تێدایە بەخۆیدا بچێتەوە و ڕەخنە لەخۆی بگرێت. بەبێ تێگەیشتنێكی سیاسیانە و فەلسەفیانە و تیۆریانە لە واقیعی سیاسی، بەبێ پشتبەستن بەسەرچاوە مەزنەكانی بواری هزری سیاسی و ئەزموونە سیاسییەكان، سیاسەتێكمان نابێت وەڵامدەرەوەی واقیع و دابینكەری خواست و ئامانجەكانمان بێت. سیاسەتێكی واقیعیانەو كردەیی، بیركردنەوەیەكی سیاسیانەی قووڵ و ئەقڵانیانەی لە پشتەوەیە، كە بتوانێت لە كاتی قەیرانەكاندا چارەسەری گونجاو و دوورمەودا بۆ كێشەكان بدۆزێتەوە، نەك پینەوپەڕۆیان بكات و پەنا بۆ سیاسەتێكی خۆهەڵخەڵەتێنەرانە و سیاسەتی هەڵخەڵەتاندن ببات. كەی كتێبخانەی گەورە و ڕاوێژكاری گەورەمان لە پشت سەركردەكانمانەوە بینی، سیاسەتیشمان گۆڕانێكی نەوعی بەسەردا دێت.