werizî duwemî yasadananî xulî pênçemî perlemanî kurdistan ciyawaz debêt û çawerrwanî pesendkrdin û hemwarkrdin û derkrdinî jmareyek yasayi lê dekrêt, fraksiyonî partî dîmukratî kurdistanîş ke xawenî komellêk pêşniyarî yasayîn, bellam wadiyare ewlewyet ziyatir bew proje yasayiyane dedrêt, ke ḧkumet rewaneyi perlemanî dekat, emeş hawkate legell destpêkrdinî karinameyi ḧkumet, betaybetî karinameyi çaksazî, bo qsekrdin leser em prse û çend tewerêkî dîkeyi peywendar, çend prsiyarêkman arasteyi bijar koçer serokî lêjneyi yasayî perlemanî kurdistan krd, lêreda deqî qsekanî bo gullan billawdekeyinewe.

serok barizanî berdewam cextî leser ewe krdotewe ke ême temsîlî xellk bikeyin nek ḧzb




* lêjneyi yasayî le perlemanî kurdistan be yekêk le giringtirîn lêjnekanî perleman dadenrêt, aya berrêweçûnî karekan û amadekrdinî proje yasakan çon berrêwe deçn?
- lêjneyi yasayî perleman yekêke lew lêjnaneyi ke peyrrewî nawxoyi bo perleman diyarî krduwe, be yekêk le serekîtirîn û giringtirîn lêjnekan dadenrêt, be corêk be birrbirreyi pşitî perleman denasirêt, erkî lêjneyi yasayî le perlemanî kurdistan asan nîye, çunike be pêyi peyrrewî nawxoyi perlemanî kurdistan û bepêyi ew rêkar û îcraataneyi proje yasa û pêşniyarekanî yasa û birriyar û projekan, hemuwî leestoyi lêjneyi yasayîdaye, lêjneyi yasayî weku flterêk waye û behemahengî legell sercem lêjnekanî dîke kar dekat, herboye hemahengî û peywendîyi başman legell desteyi serokayetî perleman heye, çunike her pêşniyarêkî projeyasa ke dête perleman rastewxo denêrdrête lêjneyi yasayî perleman û, dwayi xwêndineweyi raportî lêjneyi yasayî, xwêndineweyi yekemî le perleman bo dekrêt, dwatir bo carêkî dîke lêjneyi yasayî perleman legell lêjnekanî dîkeyi hawbeş, yan taybetmend bew pêşniyar û proje yasaye karî leser deken û degerrêtewe bo lêjneyi yasayî û raportêkî leser amade dekat û deydate serokayetîyi perleman, taweku bixirête danîşitinî sêyem û dengdanî leser bidrêt.
* lem xuleyi perlemanda lêjneketan jmareyek proje yasayi têperranduwe, giringtirînî ew proje yasayane çîn ke derkrawn?
- her ledwayi hellbijardinî desteyi serokayetîyi perlemanî kurdistan dû pêşniyarî yasayî pesend kran û bûnete yasa legell pêşniyarî birriyarêk ke diyarîkrdinî rojî 3î abî 2014 bû, weku rojî komellkujîyi êzîdîyekan, wata em sê proje pêşniyare yasayiye lelayen perlemanî kurdistan pesend krawn.
* êstakeş bas le ziyatir le 27-28 proje yasayi dîke dekrêt ke pêşniyar krawe le werizî nwêyi perlemanda gftugoyi leser bikrêt û bikrêne yasa, aya lêjneyi yasayî le perlemanî kurdistan leser çi binemayek rîzbendî bo xwêndineweyi projekan dekat?
- bellê, nzîkeyi 27 bo 28 pêşniyarî yasayî le perlemanî kurdistan heye, bellam lêjneyi yasayî ke kobûneweyi xoyi encamda, ême dawaman krduwe teniya 14 lew pêşniyare yasayiyane biçête ḧkumet û ḧkumetîş boçûn û birriyarî xoyi leseryan bidat, çunike ew 14 pêşniyare yasaye bargranîyi darayî leser ḧkumet heye, bepêyi peyrrewî nawxoyi perlemanî kurdistanîş her pêşniyar yasayek bargranîyi darayî bo ḧkumet drust bikat, pêş eweyi le perlemanî kurdistan pesend bikrêt, debêt pêşekî rawboçûnî ḧkumetî leser werbigîrêt, êsta çawerrwanîn ḧkumetî herêmî kurdistan wellamman bidatewe, lelayekî dîkewe dawayi xwêndineweyi yekemman bo şeş pêşniyarî yasayî dîke krduwe. le 1/9/2019 werizî duwemî teşrî'îyi sallî yekemî perlemanî kurdistan destî pêkrduwe û le nzîktirîn danîşitinî perlemanî kurdistanda xwêndineweyi yekem bo ew şeş pêşniyare yasayiyane encam dedrêt, herweha sê pêşniyarî dîke le lêjneyi yasayî mawn û lejêr xwêndinewe û karkrdindan, hawkat pêşniyarêkî yasayîş lew pêşniyare yasayiyaneyi boman hatibû, retman krdotewe .
* ew pêşniyare yasayiyaneyi dawayi xwêndinewetan bo krdûn, çi rehend û bwarêk lexo degirin?
- weku aşkraye pêşniyaze yasayiyekan rehendî nîşitmanî û abûrî û darayî û kargêrrî û tenanet kşitukallî û parastinî aw û çendîn kertî corawcor lexo degrêt, bo nmuûne: pêşniyazî yasayîman heye ke peywendî be fermanberan û mûçe û çaksazîyewe heye û heşmane peywendîyi be paşkewtî mûçe û xanenşînanewe heye, ke giringtirîniyan proje yasayi çaksazîye .
* eger kemêk leser em xalle rawestîn, aşkraye lem werizeyi duwemî sallî yekemî xulî pênçemî perlemanî kurdistanda, giringtirîn proje yasa ke leberdestdaye, proje yasayi çaksazîye, le xulî pêşuwî perlemanîşda em yasaye têneperrî, pêt wanîye têperrandinî yasake pêwîstî be gftugo û dûbare çawxşandinewe be hendêk madide û birrgeyda heye?
- proje yasayi çaksazî cge leweyi projeyekî frawan û gşitgîre û peywendî be guzeranî xellkî kurdistan û fermanberanî herêmî kurdistanewe heye, hawkat bo ḧkumetî herêmî kurdistanîş giringîyekî zorî heye, êsta ḧkumet serqallî nûsînewe û amadekrdinî proje yasayi çaksazîye, le perlemanî kurdistanîş çawerrwanî tewawbûnî proje yasakeyin û renge le maweyekî nzîkda tewaw bêt û rewaneyi perleman bikrêt, ew kat leperlemanda kar leser proje yasake dekeyin, ta êsta hemû wrdekarîyekanî projeke nazanîn, bellam projeyi çaksazî hendêk xall û birrgeyi taybet be nehêşitinî dû mûçew fermanberanî bindiywar û rêkxistineweyi xanenşînî û nehêşitinî xanenşînî naheqî têdaye ke taybetmendêtî gewre be proje yasake debexşêt, çareserkrdinî mûçeyi xanenşînî giringtirîn birrgeyi proje yasayi çaksazîye ke bas lewe dekat mûçeyi xanenşînî zor kemew pêwîste hendêk ziyad bikrêt, bo nmûne: mûçeyi xanenşînî medenî ke 220 bo 240 hezar dînare pêwîste bikrête 400 hezar dînar, dwa birriyarîş layi ḧkumete ke ew mûçeye çend ziyad bikrêt, çunike peywendî betwanayi darayî ḧkumet û twanayi cêbecêkrdinîyewe heye, ḧkumetî herêmî kurdistan xoyi xawendarêtî projeyi çaksazî dekat û amadeyi dekat, ême teniya gftugo û qseyi xoman leserî debêt û danustandinî leser dekeyin û bîruboçûn û têrrwanînî xomanî leser dedeyin .
* yekêk lekare giringîyekanî dîkeyi em xuleyi perleman nûsîneweyi destûre, aya lembareyewe çî krawe?
- ta êsta hîç projeyek leser destûrî kurdistan bo perleman nehatuwe, bellam leber giringîyi destûr wabzanm ewlewyetêkî baş û cdidîyi be nûsîneweyi destûrêkî hawçerx û modêrin dedrêt, çawerrwan dekrêt lem xuleyi perlemanda kurdistan bibête xawen destûrêkî hemîşeyî, gerçî taêsta leruwî praktkîyewe hîç projeyek bo destûrî kurdistan nîye, bellam îradeyekî baş û cdidîyi lelayen hemû fraksiyonekanî naw perlemanî kurdistan heye ke beteikîd ew kat rêkewtinî siyasîşî leser pêwîste, çunike destûr yasayi billind û ballayi herêmî kurdistane, hawkat madideyi 120 le destûrî 'êraq ew mafe dedate herêm ke bibête xawenî destûrî xoyi û umêd dekem sercem fraksiyonekan û hemû ḧzbekanî kurdistan destûr be pîrozîyekî nîşitmanî gewre seyr bikrêt û dûrbixirêtewe le milmilanêyi siyasî, çunike destûr bo emirroyi herêmî kurdistan zor zor giringe û zaminî seqamgîrîyi siyasî û abûrî û darayî û komellayetî û yasayî û roşnbîrî û maf û azadîyekanî xellk dekat, min weku serokî lêjneyi yasayî le perlemanî kurdistan bûnî destûr zor be giring dezanm û pêwîste lem xuleyi perlemanda çîtir ew babete dwanexirêt û karî cdidîyi leser bikrêt, ta kurdistan bibête xawenî destûrêkî taybet bexoy.
* sebaret be proje çaksazîyi tendrustî, ke bûnî proje yasayi dllinyayî tendrustî bo serkewtinî ew çaksazîye giringe, aya lekarinameyi lêjneketanda basî em babete krawe?
- em proje yasaye le perleman nîye, bellku lekarinameyi ḧkumetî herêmî kurdistandaye, berrêz msirur barizanî serokî ḧkumetî herêmî kurdistan leberdem perlemantaran le rageyandinî ḧkumetekeyda begiringî û cdidî basî em layeneyi krd, ke giringî bekertî tendrustî dedrêt, wabzanm yekêk lew xallaney, yan lew proje yasayiyaneyi ke ḧkumetî herêmî kurdistanîş pêwîstî pêyi heye, çaksazîye lekertî tendrustîda, wa çawerrwan dekrêt bem nzîkane ḧkumetî herêmî kurdistan bo rêkxistineweyi kertî tendrustî dameziraweyekî taybet bederman û proje yasayek benawî mafî nexoş amade bikat. ḧkumet pêwîstî be 16 bo 18 proje yasa û rênmayî heye, boye giringî bem layenededat û ew proje yasayiyane amade dekrên taweku lem werizeyi yasadananda leberdem perlemantaran xwêndineweyan bo bikrêt, herboye ewlewîyet be projekanî ḧkumet dedrêt û zalltir dekrên beser projekanî dîkeyi fraksiyon û endam perlemanekanda, çunike ḧkumet ew karinameyeyi leberdem perlemanî kurdistan rageyanduwe, taweku perleman mtmaneyi pêbidat bo ḧkumet zor giringn, be pêçewanewe eger projekanî ḧkumet nebine yasa û le perleman pesend nekrên, îtir çon perleman û perlemantar detwanin bedwadaçûn biken û çawdêrîyi erk û karekanî ḧkumet biken, herboye debêt sereta ew proje yasayaneyi pêşniyarî ḧkumetin pesend bikrên, ew kat perleman detwanêt rollî çawdêrî û bedwadaçûn bo kar û edayi ḧkumet bikat.
* zor cextt leser ew proje yasa pêşniyarane dekenewe ke rehendî abûrî û darayiyan heye, çon bzanîn giringtirîn ew pêşniyar û proje yasayiyane çîn?
- sereta destûr giringtirîn babete ke debêt lem xuleyi perlemanda mşurêkî bixurêt, çunike destûr yasayi ballayi wllate û bebûnî destûr seqamgîrîyi siyasî û abûrî û komellayetî dabîn dekrêt, destûr azadîyekan û mafî mirov û aşitewayî komellayetî zamin dekat, dwatir bwarekanî çaksazîyi û rêkxistineweyi xanenşînî û yasayi kar û hemû ew pêşniyare yasayaneyi ke dên û bestirawnetewe be fermanberan û sinduqî xanenşînî û paşekewtî mûçe û programekanî perwerde û xwêndinî ballaw kertekanî kşitukall û parastinî aw û çendîn bwarî dîke, her hemûyan bedestur zamin dekrên.
* kewate pêşniyarî proje yasaş bo meseleyi paşekewtî fermanberan lem xuleyi perlemanda heye?
- drustkrdinî ḧîsabî banikî bo fermanberan ke paşekewtî fermanbereke lew ḧîsabe banikîye ziyad bikrêt, beşêke lew 14 proje yasaye.
* dwaprsiyarman leser yasayi budceyi herêmî kurdistane, ke çend sallêke behoyi birrînî budce û qeyranî darayiyewe netwanrawe em proje yasa giringe amade krêt, aya lem xuleyi perlemanda em proje yasaye amade dekrêt?
- proje yasayi budce herweku çon bo hemû wllat û mîlletêk giringe, herwaş bo ḧkumetî herêmî kurdistan giringîyi taybetî heye, lesallî 2013 ـewe proje yasayi budce nehatote perlemanî kurdistan, emeş hokarî xoyi hebuwe û pêşitir qseyi zorî leser krawe, herçende em kare peywendî be ḧkumetewe heye, bellam min wayi bo deçm, lem xuleda proje yasayi budceyi herêmî kurdistan bihêndrête perleman û gftugoyi leser bikrêt û budceyekî rêkupêk û kara dabinrêt, bo eweyi ḧkumetî herêmî kurdistan şefaftir û başitir karubarekanî xoyi berrêwebibat û bo ḧkumetîş her wa başitire.