بەر لەوەی بپڕژێمە سەر ناوەرۆکی بابەتەکەم دەمەوێ بە شێوەیەکی گشتی باسی دۆخی ناهەموار و پڕاوپڕ لە فەوزای ڕوژهەڵاتی ناڤین بکەم، ناوچەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست ناسراوە بە ناوچەی فەوزا و ئاژاوە، واتە ناسەقامگیری سیاسی و نەبوونی ئاشتی کۆمەڵایەتی لەم ناوچەیەدا ڕەنگی داوەتەوە.

ئەم فەوزایەی کە ئەمڕۆ هەیە زادەی کولتورێکی سیاسی توندئاژویە جا چ لە ڕووی سیاسیەوە بێت یاخود ئایینی هەروەها چ لە لایەن دەوڵەت نەتەوە سەردەستەکانەوە بوبێت یاخود لە دەرەوەی دەوڵەتە سەردەستەکان کە مەبەست لێی ئەو ڕێکخراوە توندئاژوکانن.

هزری توندڕەوی لە هیچ شوێنێکی ئەم جیهانە نەک هەر ئاسایش و ئارامی لێی بەرهەم نەهاتوو بەڵکوو کۆمەڵگای ڕوژهەڵاتی ناوەڕاستی بەرەو کاوڵکاری و وێرانی پاڵ پێوەناوە لە هەموو ڕویێکەوە، واتە لە ڕووی کولتوری، ئابوری، سیاسی، کۆمەڵایەتی و …هتد.

شەڕ لە دوای شەڕ قەیران دوای قەیران دەیان ساڵە بەروکی ئەم ناوچەیەی بەرنەداوە، و لە تونێلێکی تاریکدا ماوەتەوە کە تاکو ئێستا ئەوبەری تونێلەکە دیار نیە و هیچ تروسکاییەک نابینرێت بۆ دەربازبوونی ناوچەکە.

«ساموێل هینتگتون» لە یەکێک لە وتەکانیدا باس لەوەدەکات دەڵێت: (زۆر جار ململانێکان لە دورە پەرێزیەوە دەگوڕێن بۆ توندوتیژی )،
بێگومان خۆ بە دورگرتن لە جێبەجێ کردنی بنەماکانی گیانی دیموکراسی و، لە باوەش گرتنی ئایدایەکی ڕەگەزپەرستی وەک بیری ناسیونالیستی و جێبەجێ کردنی بیرێکی سیاسی لەم چەشنە بێجگە لە دروست بوونی فەوزا و ئاژاوە و خوێن ڕشتن هیچی تر لێی ناکەوێتەوە، ئەوەی ئەمڕۆش ئێمە بە چاوی خۆمان دەبینین بەرهەمی ئەم هزرە سیاسییە توندئاژویەیە کە تاکو ئێستا زاڵە بەسەر ناوچەکەدا.

ڕۆژهەڵاتی ناڤین بە درێژایی قۆناغەکان وەک ناوچەیەکی فرەڕەنگ لە ڕووی سیاسی، ئایینی، نەتەوەیی لە ئەنجامی سیاسەتی ڕەگەزپەرستی دەوڵەت نەتەوە سەردەستەکان و ڕێکخراوە توندڕوەکان لە پێشکەوتن و گەشەسەندن دوا کەوت لە سەر هەموو ئاستەکاندا و لەکوێدا هەستیان بە بوونی کولتوری دیموکراسی بکردبایە و بیکەن بە هەموو هێزو توانایەکیانەوە ڕووبەڕووی دەبونەوە؛
چونکە دیموکراسی لە پێناسە کورتەکەیدا واتە: “دەسەڵاتی گەل بۆ گەل”
ئەمەش هیچ دەوڵەتێکی دیکتاتۆر و تۆتالیتار و ڕەگەزپەرست نەک هەر قەبوڵ ناکات بەڵکوو بە هەڕەشەو مەترسیەکی گەورە بۆ سەر خۆیان دەزانن؛

کەواتەلە کۆتایی باسەکەمدا دەگەمە ئەم ئەنجامە ئەویش ئەوەیە، کە هەتا وەکو ڕژیمە سیاسیەکانی ناوچەکە لە سەر بنەمای کولتوری دیموکراسی بونیات نەنرێنەوە ئەستەمە کۆتایی بەم فەوزاو ئاژاوەیەی کە لە ئارادایە بێتن.

سەبارەت بە هەرێمی کوردستانیش ئەوەی ڕاستی بێت هەرێمەکەشمان پێویستی بە تیۆرێک هەیە بۆ بەڕێوەبردنی پرۆسەی سیاسی کە لەسەر بنەمای تیۆر بەڕێوەبچێت کە ئەویش گیانی دیموکراسیە بە شێوەیەکی تەندروست، چونکە هەرێمێکی فرەچەشنی نەتەوەیی، ئایینی، سیاسیشە لە هەمانکاتدا و ئەوە گیانی دیموکراسیە کە دەتوانێت هەموو ڕەنگە جیاوازەکان لە ژێر چەتری دیموکراسیدا کۆ بکاتەوە و بەرژەوەندی نیشتیمانی لە سەروی هەر بەرژەوەندیەکی تەسکی تر خۆی ببینێتەوە بۆ ئەوەی ململانێکان نەبنە هۆی گۆڕینی دورپەرێزی بۆ توندو تیژی و ئاسایشی نەتەوەییشمان نەکەوێتە ژێر هەڕەشەو مەترسی.