ئەمڕۆ حەقە ئێمەی ئافرەتی كورد لە خۆمان بپرسین: ئاخۆ ئێمە لە كوێین و تا چەند لەگەڵ ڕەوت و گۆڕانكارییەكانی سەردەمی ئێستادا یەكتر دەگرینەوە و لە چ ئاست و پێگەیەكداین؟
هەڵبەت ئەم پرسیارە زۆر هەڵدەگرێ و دەكرێ لە زۆر ڕوانگەوە بە دوای ئەم بەرسڤەدا بگەرێین. كە ئێمەی ئافرەت لەنێو خودی وڵاتدا كام مەوقیعیەتمان دابڕیوە و چۆن چۆنییش لە توانست و پێگەی خۆمان دەڕوانین، هەروەها ئایا بەراورد لەگەڵ ئافرەتی دنیادا بەتایبەتی وڵاتە پێشكەوتووەكان لە چ ئاستێكداین و كەوتووینەتە سەركام پەیژە؟
دیارە ئەمڕۆ، هاوكات لەگەڵ پێشكەوتنەكانی دنیادا، ئافرەتانیش لە دنیای تەكنەلۆژیا و ڕۆشنبیریدا ڕۆلێكی دیاریان هەیە. نەخاسمە بۆ بەرجەستەكردنی قەوارەیەكی تایبەت بە خۆیان لە گشت بوارە جیاجیاكاندا، جگە لە بەشداریكردنێكی بەرچاو لە بواری ڕۆشنبیری و سیاسی و دیپلۆماسی و مەعریفیدا.
خاتوو (شمبۆرسكا) خاوەنی خەڵاتی(نۆبل) لە بواری ئەدەب لە یەكێك لە دیمانە ئەدەبییەكانی ئەم دواییەدا، ئاماژە بە هێزە مەعنەوییەكانی ئافرەتان دەكات و دەڵێت: "ئافرەتانی دنیای ئەمڕۆ بەتایبەتی ئافرەتانی ئەوروپا و ئەمریكا و...هتد، سەلماندوویانە، هێزێكی مكۆمن و ڕەوتی ژیانیش بەبێ هەنگاو هەوڵ و ئەفراندنی ئەم هێزە باڵایە، تاسەر ئێسقان تووشی ئیفلیجبوون دەبێت و هەموو هەوڵێكی هەمەلایانەی ئێستاش شكست دێنێت".
زۆر ڕاستە ئافرەتان ئەمڕۆ ئەو هێزەن، كە بوونەتە خودان ماهییەتێكی سەنگین و لە هەموو كارێكشدا شوێنگەیەكی شیاویان هەیە و خاوەنی ئیرادە و توانایەكی كارامە و لەبن نەهاتوون. بۆیە وەك دیار دەكەوێت، ئەمڕۆ لە وڵاتانی پێشكەوتوودا كێشەیەك لە ئارادا نییە پێی بوترێ كێشەی ئافرەت، بەڵام ئەگەر ئاوڕێك لە ڕۆژهەڵاتی خۆمان بدەینەوە، ئەم كێشەیە زۆر بە زەقی سەرنجی هەموو لایەك ڕادەكێشێ و بە ئاشكراش دەكەوێتە بەرچاوان، تەنانەت لە بازنەیەكی ئەوەندە ئاڵۆزكاویشدا خۆی گرێ دەدا، تا ئەو ڕاددەیەی بڵێین: دەرچوون لەو بازنە ئاڵۆزكاوە شتێكی سەختە. هەرچەندە لەم ڕووەوە هەنگاو و هەوڵی زۆر لە ئارادان بۆ دەرچوون لە جوغزی ئەم بازنەیە. واتە دەتوانین بڵێین: وێڕای ئەو واقیعەی كە ئاماژەمان پێكرد، حاڵی حازر دەیان و سەدان دەنگی پڕ لە جورئەت و كارامە، دەیان و سەدان پسپۆڕ و ئافرەتی بەتوانا لە ململانێی بەردەوامدان لەگەڵ هەڵكەوتەی ڕۆژهەڵاتی زێدە ئالۆزدا. بۆیە دەكرێت بێژین وێڕای ڕەوشی كزی ئافرەتان، دەنگ و سەنگێكی بەرچاویش لە ئارادایە، بەمەش لەم مەیدانەدا هەست بە بەرەوپێشەوە چوونی ئافرەتان دەكرێت.
ئەگەر بەخێرایی ئاوڕێك لە كوردستانی لەت لەتكراو و پڕ لە زام بدەینەوە، دەبینین ڕەوشەكە ئەوەندەی دیكە ئاڵۆزكاوییە و پێش هەموو شتێكیش دەكرێت بڵێین: ڕەوشی ئافرەتی كورد لە واقیعی كۆمەڵگەكەمان دابڕاو نییە. بۆیە هەر نەهامەتییەك كە لە ئارادا بێت، بۆ هەمووان وەك یەكە، جا چ ئافرەت بێت، چ پیاو، چ منداڵ و چ گەورە بێت.مێژووی ڕابردووشمان پڕە لە هەلدێر، پڕە لە شەڕ و شۆڕ و چەوساندنەوە. بەم پێیە تێكڕای گەلی كوردستان بە ئافرەت و پیاوەوە بوونەتە سووتەمەنیی هەلومەرجێكی نالەبار و غەدری داگیركەران. هەر كاتێكیش كە لە ڕاگواستن، ئەنفال، كیمیاباران، وێرانكردنی هەزاران گوند و چەندین شار و شارۆچكە و كوشتن و بڕین و تیرۆر و زەوتكردنی مافی هاووڵاتیان و تەعریب و... هتد، ڕادەمێنین, بۆ تێكڕای كورد زیانبەخشە و بە پلەی یەكەمیش كاریگەریی ئازار و ئەشكەنجەكەی بەر ئافرەت كەوتووە. لێرەشدا ڕووخانێك لە ناخی ئافرەتدا دەخولقێ. بۆیە داتەپینی ناخی ئافرەتی كورد، لە هەموو كارەسات و ماڵوێرانییەكدا سەری هەڵداوە، جگە لەمەش زاڵبوونی عەقڵییەتی پیاوسالاری و بوونی دەیان دیارەی نالەباری نێو كۆمەڵگەكەمان ئەوەندەی دی ڕەوشەكەی ئافرەتی تووشی نەهامەتی كردووەتەوە. بەوەش بێگومان ئیرادە و كەسایەتی و توانای ئافرەتان ڕوو لە سیسبوون دەچێ.
دیارە پاش ڕاپەڕینی ئاداری (1991)هەلومەرجێكی تا ڕاددەیەك لەبار بۆ گەلی كورد ڕەخسا و لەو نێوەندەشدا، ئافرەتیش گەلێك دەرگا و پەنجەرەیان بە ڕوودا كرانەوە، تا ڕاددەیەكیش ڕەوشەكە لە نێوەندێكی دادۆشراوەوە، خۆی پەڕاندەوە بۆ نێوەندێكی كراوە. بێگومان ئەگەر شەڕی ناوخۆش نەبووایە، ڕەوشەكە جیا لە ئێستا دەبینرا.
بەهەر حاڵ، ئەمڕۆ ئافرەتی كورد لە بەڕێوەبردنی ئیدارەی كوردیدا ڕۆڵی خۆیان بە فراوانی گیڕاوە و لە پڕۆسەی پێشخستنی نیشتمانیشدا بەشداریی دیاریان هەیە. بەڵام بەو مانایە نا، كە بگوترێ ئەم بزاڤە و بێ گرفت و لاربوونەوە، ڕاستەڕێی خۆی گرتووە. یان هەموو شتێك تەواوە. نەخێر، ئەمڕۆ بزاڤی ئافرەتی كورد لە هەموو كاتێك پتر پێویستی بە هەوڵ كۆشش هەیە،چونكە بنیانانەوەی دیوی ڕووخاوی ئافرەتانمان (ناخی ئافرەتی كورد) هەوڵی زۆری گەڕەكە، بونیادنانەوەی ئەو دیوە ڕووخاوەش، ئەركی هەموو لایەكمانە، لە پێش هەمووشیان ئەركی خۆمان و ئێمەی ئافرەتە، ئینجا حكومەتی هەرێمی كوردستان و ڕێكخراوەكانی تایبەت بە ئافرەتان و دواتر ئەركی تەواوی كۆمەڵگەشە. دیارە لەم ڕوانگەیەشەوە، یەكێتییەكەمان (یەكێتی ئافرەتانی كوردستان) هەر لە سەرەتاكانی دامەزراندنیەوە، بە پشت بەستنی بە هێز و بازووی پتەوی مێژوو و كەلتووری ڕەسەنایەتیی (پارتی دیموكراتی كوردستان) و خەبات و تێكۆشانی دەیان ساڵەی (بارزانیی نەمر) بازووی بنیادنانەوەی هەڵماڵیوە و زۆر بوێرانەش كەوتوونەتەخۆ، لە مەیدانی عەمەلیشدا دەمێكە ئەم بوونە پڕ لە جورئەتەیان سەلماندووە، ئیدی با لەو ڕێگایەشدا هەموو هەوڵەكانمان یەك بخەین و جددیتر تێبكۆشین، بۆ بنیادنانەوەی (ناخی داتەپیوی مرۆڤی كورد) بەگشتی و ئافرەتان بەتایبەتی.