ڕۆژانە لەم جیهانە هاوچەرخ و پان و بەرینەدا ئاگاداری گۆڕانكارییە سیاسی و ئابووری و كۆمەڵایەتی و فیكرییەكان دەبین، لە پاڵ ئەمەشدا هۆشیاریی مرۆڤ لە ڕووی ماف و ئازادییە بنەڕەتییەكاندا زۆر زیادی كردووە، بۆیە لەم سۆنگەیەوە ململانێی فیكری چەندین ڕێڕەو و ڕەهەندی تازەی لای ڕۆشنبیر هێناوەتە ئاراوە، بەتایبەتیش ئەو شكست و نائومێدییەی دێتە پێش لە ئەنجامی مامەڵەكردنی هێز و ڕەوتە سیاسییەكانی كوردستان لە نێوان خۆیاندا، لەوانەش ڕەوت و حزبە ئیسلامییەكان، چونكە ئەو هێزانە تا ئێستاش لە ڕووی دۆزینەوەی بناغەیەكی هاوبەشی كارا بۆ داكۆكیكردن لە مافەكانی گەلی كورد و پاراستن و بەرگریكردن لە قەوارەی سیاسیی وڵات دەستەوەستانن، تەنانەت هەندێك لەو هێزانە هانی تاكەكانی كۆمەڵگە دەدەن كە دژی قەوارەی سیاسی بوەستنەوە، تەنانەت كار دەگاتە ئەوەی ئاوات بە هەرەسهێنانی ئەو قەوارەیە بخوازن. بۆیە لێرەدا ڕۆڵی ڕۆشنبیری كوردی نیشتمانپەروەر دێتە گۆڕێ، كە پێویستە بێتە مەیدان و وەك بەرپرسیارێتییەكی تاكەكەسی داكۆكی لە مافەكانی گەلی كورد و سیستمی سیاسیی ئێستای كوردستان بكات، هاوكات ببێتە لایەنێك لەم ململانێیە، ئەمەش لە پێناو بنیادنانی كۆمەڵگەیەك كە دیموكراسی و ئازادی و دادپەروەریی كۆمەڵایەتی تێیدا بەرقەرار بێت، بەڵێ دەبێ لە ڕووی سیاسی و كۆمەڵایەتییەوە ڕۆشنبیری كوردی نیشتمانپەروەرە بێتە مەیدانەوە و، گوێ بە قسە و ئەو چەمكانەی كۆمەڵگە نەدات كە دەبنە ڕێگر لە بەردەم هەوڵەكانیدا، دواجار كە هەوڵ دەدەن لەم ئامانجە پیرۆزە ساردی بكەنەوە، هاوكات نابێ بكەوێتە ژێر كاریگەریی ئینتیمای ئەو چوارچێوە فیكرییە دیاریكراوانەوە، بەڵكو پێویستە تەنیا ئینتیمای بۆ گەل و نیشتمان هەبێت، لە هەمان كاتدا دەبێت بە هەموو توانایەكییەوە بەرەوڕووی هەموو ئەو فیكر و بیروبۆچوون و هەوڵانە بوەستێتەوە كە دەبنە بەربەست لە ڕێگەی ئازادی و سەرفرازی و كەرامەتی گەلی كورددا.

دەبێت ڕۆشنبیری كورد لە ڕووی مامەڵەی سیاسییەوە دژی توندوتیژی و پەڕگیری و هەموو جۆرە دەمارگیرییەكی تایفەگەری و ئایینی بێت، بۆیە ئەركی ڕۆشنبیری كوردستانە كە ڕۆڵی بنەڕەتی و سەرەكی بگێڕێت لە بەرپاكردنی توانا و هەستانەوەی هەست و بیری نیشتمانی و نەتەوەیی و گۆڕینی بۆ وزە و توانایەكی كارا، دەبێ ئەوەشی لەبەر چاو بێت و بە تەواوی دەرك بەوە بكات كە پرۆسەی بنیاتنان و پەرەپێدانی كۆمەڵگە زۆر ئاڵۆز و سەختە، بە جۆرێك كە ئەستەمە حزبێكی دیاریكراو یان ڕەوتێكی سیاسی یان ئایینی و تەنانەت دەستەبژێرێكی دیاریكراو شانی بداتە بەر، هەرچەندە بانگەشەی ئەوەش بكات كە شەرعییەتی ئەوەی هەیە كە نوێنەرایەتیی كۆمەڵگە بكات، بۆیە ئەم كارە پێویستی بە هەوڵی هاوبەشی هۆشیاری و ڕێكخراوەیی هەموو ڕۆشنبیرانی بێلایەن و سەربەخۆ، یان ئەوانەی لە حزب و ڕەوتە سیاسی و فیكرییەكاندان هەیە، لەسەر ڕۆشنبیر پێویستە ئەوە ڕەت بكاتەوە كە دەستەبژێرێكی دیاریكراو بەپێی دیدگەیەكی ئایدیۆلۆجیی دیاریكراو پرۆسەی گۆڕانكاری لە كۆمەڵگەدا بێنێتە كایەوە، بەڵكو دەبێت هەموو لا بەشداربن و لەسەر بنەمایەكی هاوبەش ئەم كارە ئەنجام بدرێت، ئەوەش پاراستنی ماف و ئازادی و دەستكەوتەكانی گەلی كوردە، هەروەها قوربانیدانە لە پێناو بەهێزكردنی سیستمی سیاسی و بەرگریكردنە لە كوردستان.

پەیامی ڕاستەقینەی ڕۆشنبیری هۆشمەندی كورد لەوەدایە كە بە تەواوی ئەوە ڕەت بكاتەوە كە ڕەوتێكی سیاسی ماف بە خۆی بدات، پرۆسەی سیاسی قۆرخ بكات، چونكە هیچ توێژێكی سیاسیی نەتەوەیی یان ئایینی مافی ئەوەی نییە دیدگە و بۆچوونی خۆی بسەپێنێت، جگە لە پرۆسەی دیموكراسی و فرەلایەنیی سیاسی. بۆیە پێویستە ململانێی سیاسی لە كوردستان لەپێناو چەسپاندنی دیموكراسی و ئازادی و دادپەروەری و مافەكانی مرۆڤ و ڕووبەڕووبوونەوەی هەموو جۆرێكی گەندەڵیی دارایی و ئیداریدا بێت، جا بۆ ئەوەی ڕۆشنبیری كورد ڕۆڵی خۆی ببینێت، وا پێویست دەكات دەستبەرداری ئینتیمای خۆی بێت لە بیروباوەڕێكی دیاریكراوی سیاسی، چونكە ئینتیمای ڕاستەقینەی ڕۆشنبیر دەبێت بۆ فیكری سیاسیی نەرم و ئامانجدار بێت، بۆ هێنانەكایەی ئایندەیەكی گەش بۆ كۆمەڵگەی كوردی و لە پێناو گەشەسەندنیدا بێت، زۆر پێویستە لێرەدا جەخت لەوە بكەینەوە كە بەشدارییە فیكری و داهێنانەكانی ڕۆشنبیر نابێت لە سنووری كات و شوێن و چوارچێوەی ئایدیۆلۆجیایەكی توند و پەڕگیردا بن، بەڵكو ئینتیمای ڕۆشنبیر بۆ كێشە و دۆزی نەتەوە و خاكی نیشتمانە، ئەركی سەرشانییەتی كە بەشداریی پرۆسەكانی چاكسازیی سیاسی بكات لە سیستمی سیاسیی كوردستاندا، ڕۆشنبیری كورد ئەوەی كە ئینتیمای بۆ فیكرێكی سیاسی یان ئایینێكی دیاریكراو هەبێت، پێویستە خۆی نەخاتە نێو بازنەیەكی دیاریكراوی چەقبەستووی بیروباوەڕەوە، یان بەدوای ناوەندێكدا بگەڕێت كە دەتوانێت مامەڵەی لەگەڵدا بكات، چونكە بەمە پەیامی ڕاستەقینە پشتگوێ دەخات، كە داكۆكیكردنە لە سەرجەم ماف و ئازادییەكانی كۆمەڵگە.

بەرپرسیارێتیی ڕۆشنبیر بریتییە لە بەرپرسیارێتیی سیاسی و كۆمەڵایەتی، بۆیە دەبێت داهێنان و بەشدارییە فیكرییەكانی خۆی بۆ گەشەپێدانی نیشتمانی و نەتەوەیی تەرخان بكات، هەموو چالاكییە فیكرییەكانی بخاتە خزمەت هوشیاری بۆ هێنانەكایەی ماف و ئازادییەكانی سەرجەم تاكەكانی كۆمەڵگە و داكۆكیكردن لە چوارچێوەی بەرژەوەندییە باڵاكانی سیستمی سیاسیدا، پێویستە ڕۆشنبیر دوور بێت لە هەڵسەنگاندنی بارودۆخی سیاسی و ئابووری و كەلتووریی كۆمەڵگەكەی كە لەسەر بنەماكانی ئایدیۆلۆجیی توندڕۆ و دەمارگیریی سیاسی بێت.

دیارە سیاسەتی گرتنەخۆی ڕۆشنبیر و شێواندنی ڕۆڵ و بەكارهێنانی بۆ داكۆكیكردن لە ئایدیۆلۆجییەتی باڵادەستی و هەژموونخوازی و قۆرخكردنی كاری سیاسی، پێشتر و ئێستاشی لەگەڵدا بێت ئەوانە سیماگەلێكی ڕژێمی دیكتاتۆرین، كە هەموو ڕەخنەیەكی عاقڵانە ڕەت دەكەنەوە، بۆیە ئەم ڕژێمانە هەوڵی ئەوە دەدەن كە هەندێك لەو ڕۆشنبیرانە بكەنە ئامرازێك بۆ داكۆكیكردن لە دیدگەو تێڕوانینی سیاسی و ئابووری و فیكری و دەمارگیریی خۆیان و، دواجار پیرۆزكردنی حوكمڕان و بەگەورەدانانیان، هەر بۆیە ئەم توێژە ڕۆشنبیرە لە نووسەر و شاعیر و زانایان و سیاسەتوانان و زانایانی ئایینی تەنیا دەبنە مرۆڤی سەرلێشواو و نەخۆش و بێ ئومێد و دووفاق، بەڵام ئەو ڕۆشنبیرانەی پابەندن بە پرسی ئازادی و دیموكراسی و داكۆكیكردن لە بەرژەوەندییەكانی گەل و نیشتمان، ئەوانە هەموو دەسەڵاتێكی دیكتاتۆری لە ڕووی سیاسی و فیكرییەوە ڕەت دەكەنەوە، چونكە كێشەی ڕۆشنبیری هۆشمەندی نیشتمانپەروەر بریتییە لە ململانێ لە پێناو دیموكراسی و ئازادی و دادپەروەریی كۆمەڵایەتی و مافەكانی مرۆڤ، نەك پیرۆزكردنی حوكمڕان و بەرپرسێكی تاكڕەو.

لێرەدا ئاماژە بۆ ئەوە دەكەین كە چینی ڕۆشنبیری هۆشمەند پێویستە پابەندی كێشەی گەل و نیشتمان بێت و داكۆكی لە قەوارەی سیاسیی وڵات بكات و، بەرپرسیارێتیی كلتووری بە سیاسییەوە گرێ بدات، هەروەها كار لە پێناو ئامانجە سیاسییەكانی مرۆڤایەتیدا بكات، لە هەوڵی هێنانەكایەی دادپەروەریی كۆمەڵایەتیدا بێت و بەرەنگاری گەندەڵی ببێتەوە، هاوكات لە میانی داهێنانە فیكرییەكانیدا بەشداری بكات لە ڕەواندنەوەی نائومێدی و بێباكی و شكست لە نێو كۆمەڵگەدا، لەلایەكی دیكەوە بەشدار بێت لە بەهێزكردن و كاراكردنی ڕۆڵی ڕێكخراوەكانی كۆمەڵگەی مەدەنی، هەروەها داوا لە حزب و ڕەوتەكانی سیاسی و ئایینیی كوردستانییەكان بكات، تاكو بنكە و بناغەیەكی پتەوی هاوبەش بنیاد بنێن بۆ داكۆكیكردن لە بەرژەوەندییە باڵاكانی گەلی كورد، لە هەمان كاتدا بەرانبەر هەموو ئەوانە بوەستنەوە كە دژایەتیی سیستمی سیاسیی كوردستانی عێراق دەكەن، بۆ بەدیهێنانی ئەم ئامانجەش پێویستە هەوڵی هاوبەش و ڕێكخراو بدرێت لە لایەن سەرجەم ڕەوت و حزبە سیاسی و ئایینی و كەسایەتییە نیشتمانپەروەرەكان و ڕێكخراوەكانی كۆمەڵگەی مەدەنییەوە.

 

شرۆڤەكاری سیاسیی سەربەخۆ