دەستتێوەردان و تێكدانی پەیوەندییەكانی نێوان هەرێم و عێراق مێژوویەكی كۆنی هەیە، تا ئەم ساتەشی لەگەڵدا بێت، ئەوەی لە لێژنەی دارایی پەرلەمان و دادگای فیدڕاڵی و پەسەندكردنی ڕەشنووسی بودجەی گشتیی عێراق ڕوو دەدات، دووبارەكردنەوەی سیناریۆ و درێژكردنەوەی هەمان ئەو نەفەس و بیروباوەڕەیە كە بڕوای بە پێكەوەژیان و دانوستان و گفتوگۆ نییە، عێراق هەر بەمشێوەیە دەمێنێتەوە و ماوەیەكی زۆری دیكەش لەسەر ئەم نەهجە بەردەوام دەبێت و، لە گۆڕینی هزری حوكمڕانی و كۆتاییهێنان بە توندوتیژی گۆڕانكارییەكی ئەوتۆ بە خۆیەوە نابینێت. لە دوای هەموو بارگرژییەك و لێكتێنەگەیشتنێكیش كەسانی عاقڵ و نیشتمانپەروەر دووبارە كار بۆ هێوركردنەوەی بارودۆخەكە دەكەن، چارەسەری هاوبەش و لێكتێگەیشتنێكی نزیك بە یەك دەدۆزنەوە، هەوڵەكانی ڕێزدار نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی هەرێم و مەسرور بارزانی سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان لەگەڵ محەمەد شیاع سوودانی سەرۆك وەزیرانی عێراق و چەند لایەنێكی دیكەی ناو هاوپەیمانێتیی بەڕێوەبردنی دەوڵەت بەم ئاراستەیە دەڕوات. خۆ لە بەرانبەریشدا بۆ تێكدانی بارودۆخەكە چەندین لایەنی سیاسیی خاوەن ئەجندای شۆڤێنی و دەرەكی هەن كە خاوەن نفووز و دەسەڵاتن، كە هەرگیز حكومەتێكی بەهێز لە عێراق كە پەیوەندییەكی باش و پتەوی لەگەڵ حكومەتی هەرێمی كوردستان هەبێت، لە بەرژەوەندیی ئەوان و ئەجنداكانیاندا نییە، بەتایبەتی لە بەرانبەر هەرێمی كوردستان كە هەوڵەكانیان بۆ بەتاڵكردنەوەی ناوەڕۆكی فیدڕاڵی و بەمەركەزیكردنی عێراق و پەراوێزخستنی ماف و شایستە داراییەكانی هەرێمە، كە بەداخەوە توانیویانە كەلێنێكی گەورە بخەنە نێوماڵی كوردەوە و چەندین كەسایەتی و لایەنی سیاسی بۆ لای خۆیان لە دژی نەتەوەی كورد و قەوارەی هەرێم ڕاكێشن.

 زۆرن ئەو لایەنە سیاسییانەی كە لە ناو «ئیتاڕی تەنسیقی»دان و ڕازی نین لە سیاسەتەكانی محەمەد شیاع سوودانی، ئەوان مەترسییان هەیە لە بەهێزبوونی پێگەی سوودانی و نزیكبوونەوەی لە میحوەری ئەمریكا، چونكە لە بەرانبەردا ئەم ئاراستەیە یەكسانە بە مەترسیی لاوازبوونی پێگە و نفووزی ئەوان، مەترسی هەیە لە ڕووی حەشدی شەعبی و وەلائیان بۆ ئێران و بەدەستهێنانی سەفەقاتە گەورە گەندەڵەكانەوە، ئەم هێزانە بە ئاشكرا باسی ئەوە دەكەن، كە قەوارە و حكومەتێكی بەهێزی كوردستانی مەترسییەكی گەورەیە بۆ سەر یەكێتیی خاكی عێراق.

بەكارهێنانی كارتی نەوت و بودجە و دەستبردن بۆ خاڵی هاوبەشی ڕێككەوتنەكان، هەمووی وەكو موزایەدەیەك لە چوارچێوەی ئەو گەمە گەورەیەی ململانێ ئیقلیمی و نێودەوڵەتییەكانەوە دێت، كە لە نێوخۆی عێراق تێكەڵ بە بەرژەوەندی و نفووزی چەكداری و دەسەڵاتی دارایی زۆر حزب و لایەنی سیاسییەوە بووە، لەمەشدا سوودیان لەو حزب و لایەنە سیاسییانە وەرگرتووە، كە سیاسەتێكی چەوت پیادە دەكەن، گوایە ئەگەر پێگەی قەوارەی هەرێم لاواز بێت، ئەوا پێگەی پارتی دیموكراتی كوردستان لاواز دەبێت و بەپێچەوانەوە پێگە و نفووزی ئەوان بەهێز دەبێت!

بەداخەوە یەكێتی و حزبە ئۆپۆزسیۆنەكان هەموو هەوڵێك دەدەن بە بیروبۆچوون و سیاسەتێكی چەوتی وا پەرە بدەن، كە هەرێمی كوردستان تەنیا موڵكی پارتی دیموكراتی كوردستان بێت و بە تێكدانی هەرێم ئازاری پارتی دەدەن. ئەم بۆچوونە پۆپۆلیستی و هەڵانە لە هیچ هێزێكی ئۆپۆزسیۆن و حزبێكی سیاسی لە دونیادا نییە، كێبڕكێی سیاسی و مومارەسەكردنی حزبایەتی بۆ ئەوە نەهاتووە، دژی ماف و شایستە داراییەكانی هەرێم و لاوازبوونی قەوارەی هەرێم بیت، تاوەكو پڕۆژە پێشكەش بكەیت، حكومەتی عێراق وەكو پارێزگایەك مامەڵەت لەگەڵدا بكات، یان ورووژاندنی زۆربەی بابەتەكان تەنیا وەكو موزایەدەیەكی سیاسی و لە ڕووی عەقڵ و مەنتیق و كردارەوە جێبەجێكردنی زۆر بابەت زەحمەتە و تەنیا بۆ بەلاڕێدابردنی ڕاستییەكان و شاردنەوەی ئەجیندا نانیشتمانپەروەرییەكەیان دەورووژێندرێت.

هەرێمی كوردستان خەڵكە نیشتمانپەروەر و تێكۆشەرەكەی پاراستوویانە و بە پیرۆزبایی كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی دامەزراوە، گرتنەبەری ڕێگای دادگای فیدڕاڵی و دەستبردن بۆ شایستە داراییەكانی هەرێم لەناو ڕەشنووسی پڕۆژە یاسای بودجەدا لە دەرئەنجامدا تەنیا ڕوویەكی ڕەش بۆ ئەو هێزانە دەمێنێتەوە، جیاكردنەوەی پشكی سلێمانی لە ناو بودجە جگە لەوەی بەتاڵكردنەوەی فیدڕاڵییەتە لە عێراقی دوای سەدام و گەڕانەوەیە بۆ مەركەزییەتی شۆڤێنی، لاوازكردنی قەوارەی هەرێمیشە كە دواجار بۆ خەڵكەكەی هیچی وای لێ سەوز نابێت. ئەم هەوڵە سەرناكەوێت، چونكە نە دەستوورییە و نە یاساییە و نە بەپێی ڕێككەوتنی نێوان بەغدا و هەولێرە، هێزی دیكەش لەناو زۆنی سەوز هەیە، ئەم مەرام و بەرژەوەندییە تەسكەی بەدڵ نییە و دەزانن مەترسییەكانی چییە و ڕێگای لێ دەگرن. نانەوەی هەموو ئەم پشێوی و ئاڵۆزییە تەنیا بۆ دواخستنی ئەنجامدانی هەڵبژاردنەكان بوو، لە ئێستادا دوای هەڵوەشانەوەی بڕیاری وادەی درێژكردنەوەی پەرلەمانی كوردستان، ترووسكاییەكی دیكە بۆ چارەسەری زۆر لەم گرژی و ئاڵۆزییانە دەركەوتووە، دەتوانرێت لەگەڵ حكومەتی عێراق ڕێك بكەوین، بەوەی لە ڕێگەی كۆمیسیۆنی باڵای هەڵبژاردنەكانی عێراقەوە لەسەر بنەمای یاسای پێشوو سەرپەرشتیی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان بكرێت.

كورد هەرگیز نابێت بە سۆزدارییەوە بڕوانێتە ئەم عێراقەی كە بۆ هەمووان دەركەوتووە لەسەر سڕینەوەی بەرانبەر بەردەوامە و بڕوای بە پێكەوەژیان نییە و چەك و هێز حوكمی دەكات، ئەوەی دەست كوردیش كەوتووە، بۆ پێشمەرگە و سەرۆك بارزانی دەگەڕێتەوە كە ئامادەیی سازشی تێدا نییە لەسەر دەستكەوتەكانی گەلی كوردستان، بۆیە دەبێت هێزەكانمان بەهێزتر بكەین و ناوماڵی كورد بەهێز بكەین و لە پێگەیەكدا بین لە چاوەڕوانیی هەر گۆڕانكارییەكدا بین كە لە ناوچەكەدا ڕوودەدات و پشكی كوردی تێدا بەدەست بهێنین.