ئێوارەی ڕۆژى چوارشەممە رێکەوتى 15 / 2 / 2023 ، لە شارى هەولێر، غەفوور مەخمووری سكرتێری گشتیی یەكێتی نەتەوەیی دیموكراتی كوردستان YNDK لەلایەن (سەنتەری ئاڵا بۆ پەرەپێدانى رۆشنبیرى و هونەرى) میوانداری كراو, بە ئامادەبوونی ژمارەیەك لە كەسایەتی ئەكادیمی و نووسەرو رۆشنبیرو رۆژنامەڤان كۆڕێكی سیاسی لەژێر ناوی (بەعەرەبكردنی كوردستان لەدوای 16ی ئۆکتۆبەرى 2017) بۆ رێكخرا.

 لەسەرەتادا د. رامیار جەوهەر سەرۆكی سەنتەرى ئاڵا بەخێرهاتنی ئامادەبووانی كردو, باسی لە گرنگی بابەتی كۆڕەكەی مەخمووری كرد, ئنجا مەخمووری وێڕای بەخێرهاتنكردنی میوانان خۆشحاڵی خۆی بۆ ئەو میواندارییە و ئامادەبوونی میوانان دەربڕی و سوپاسی سەنتەرەكەشی كرد بۆ رێكخستنی ئەو دیدارە لەگەڵ ئامادەبووان, دواتر هاتە سەر پێشكەشكردنی بابەتەكەی و باسی سەرەتاى هاتنى عەرەب بۆ کوردستان و شاڵاوی بەعەرەبكردنی كوردستان لە سەرەتاى داتاشین و دروستکردنى دەوڵەتى عێراقەوە تا ئێستا  بۆ ئامادەبووان كردو سەبارەت بەم پرسە روانینى خۆى خستەڕوو.

 مەخموورى سەبارەت بە سەرەتاى هاتنى عەرەب بۆ کوردستان وتى : (هاتنی عەرەب بۆ كوردستان، لەفتوحاتی ئیسلامی لە ساڵى 16ی كۆچی بەرامبەر 637ی زایینیەوە دەستیپێكردووە، پێش ئەو مێژووە عەرەب لەكوردستاندا بوونی نەبووەو، لەگەڵ هاتنی ئیسلام بۆ ناوچەكە وردە وردە عەرەب هاتۆتە ناوچەكە، زۆربەی زۆری سەرچاوە مێژووییەكان ئاماژە بەوە دەكەن، كە تا پێش هاتنی ئیسلام بۆ ناوچەكە (واتە كاتی فتوحاتی ئیسلامی) عەرەب لەناوچەكەدا بوونی نەبووەو، رووباری فرات سنووری نێوان كوردو عەرەب بووەو، عەرەب لەو بەرەی فراتەوە بوونیان نەبووە، بەڵام لەگەڵ دەستپێكردنی فتوحاتی ئیسلام بۆ كوردستان لەساڵی 16ی كۆچی بەرامبەر 637ی زایینیدا، عەرەب لەفرات پەڕیوەتەوەو هاتۆتە ناوچەكە، هەڵكشانی عەرەب بۆ سەر کوردستان لەسەردەمی فەتحی ئیسلامیدا لەسەدەی حەوتەمی زایینی دا گەورەترین رووداوە سەبارەت بەپێكهاتەی رەگەزی دانیشتوانی کوردستان.).

 هەروەرها سەبارەت بە تاوانى بەعەرەبکردنى کوردستان غەفوور مەخموورى وتى : (بەعەرەبكردنی كوردستان تاوانێكی گەورەیە دژی نەتەوەی كورد كە لەلایەن حکومەتە یەک لەدواى یەکەکانى عێراق ئەنجامدراوەو ئەنجامدەدرێت و بۆتە هەڕەشەیەكی گەورە لەسەر ئێستاو دواڕۆژی ئاسایشی نەتەوەیی كوردستان و، پرسێکى وا چارەنووسساز تائێستا زۆر كەم لەبارەیەوە نووسراوە، كە دەبووا زۆری لەسەر بنووسرێت و لە هەموو رووێكەوە لێیبكۆڵرێتەوە، لەدوای ئەوەی لە پاش شەڕی یەكەمی جیهانی كوردستان دابەشی سەر چوار دەوڵەتی داتاشراو (عێراق، ئێران، توركیا، سوریا) كراو، باشووری كوردستان بە عێراقی عەرەبی لكێنرا، عێراق كەوتە بەعەرەبكردنی كوردستان و لەم پێناوەشدا رژێمەکانى عێراق هەموو شێوازێكی نامرۆڤانەیان پیادەكردو دەستیان لەهێرش و تاڵان و قڕكردنی كورد نەپاراست و ئەوەی لەدەستیان هات لەدژی كورددا كردیان، تا ئێستاش لەسەر ئەو سیاسەتەیان بەردەوامن و درێژەی پێدەدەن.).

 غەفوور مەخموورى لە درێژەى بابەتەکەیدا باسى لە قۆناغەکانى بەعەرەبکردنى باشوور کوردستان کرد و، وتى : (بەلكاندنی باشووری كوردستان بەعێراقەوە بەعەرەبكردنی كوردستان فۆرمێكی دیکەى پێبەخشراو بێ گوێدانە ئیرادەی نەتەوەیی كورد و ناڕازیبوونی تەواوی خەڵكی باشووری كوردستان، بەفەرمی باشووری كوردستان كرایە بەشێك لەعێراقی عەرەبی, دوای ئەوەی كە عێراق ئەوەی بۆ چووە سەر ئیتر كەوتە پیلانگێڕان بۆ بەعەرەبكردنی تەواوو یەكجارەكی باشووری كوردستان, ئەمەشی بەچەند قۆناغێك ئەنجامدا, كە لێرەدا ئاوا قۆناغبەندمان كردووە:

- قۆناغی یەكەم 1925- 1958 سەردەمی پاشایەتی.

- قۆناغی دووەم 1958- 1974 سەردەمی كۆماری.

- قۆناغی سێیەم 1974- 1990 سەردەمی بەعس

- قۆناغی چوارەم 1991- 2002 (دوای راپەڕین)

- قۆناغى پێنجەم 2003 - 2017

- قۆناغى شەشەم بەعەرەبکردنی کوردستان لەدوای 16ی ئۆکتۆبەر 2017

 لێرەدا بەكورتی باس لەبەعەرەبكردنی كوردستان بەپێی ئەم قۆناغانەی سەرەوە دەكەین, بێگومان هەر قۆناغێك پێویستی بەكتێبێكی سەربەخۆ هەیە, ئەگەر لەهەموو رووێكەوە لێیبكۆڵرێتەوە، ئێمە بە کورتى باسیان دەکەین.).

  مەخموورى سەبارەت بە قۆناغى شەشەمى بەعەرەبکردنى کوردستان، کە ناوى نابوو (بەعەرەبکردنی کوردستان لەدوای 16ی ئۆکتۆبەرى 2017)، زۆر بە وردى لەسەر ئەم قۆناغە وەستاو رووانینى خۆى خستەڕوو و وتى : (رووداوەکانى کارەساتى 16 ى ئۆکتۆبەرى 2017 زيانێکى زۆرى بە دۆزى رەواى گەلى کوردستان گەیاند، بۆیە دەتوانین بڵێین بەعەرەبکردنی کوردستان لەدوای 16ی ئۆکتۆبەرى 2017، وایکردووە کەوا مەترسیسیەکى گەورە بکەوێتە سەر ناوچە دابڕێنراوەکانى کوردستان و رێژەى کورد لەو ناوچانە کەمبێتەوەو رێژەى هاتنى عەرەب بۆ ئەو ناوچە هەڵبکشێت، ئەوەش وا دەکات کەوا لە داهاتوویەکى نزیکدا گۆڕانى دیمۆگرافى لەو ناوچانەدا رووبدات، بە تایبەت لە کەرکووک و مەخموورو قەراج و خانەقین و چەند شوێنێکى دیکە، بۆ ئەمەش حکومەتى عێراق زۆر بە وردى کاردەکات و لە رێگەى میلیشیا عێراقییىەکان سیاسەتى ترس و تۆقاندن بەرامبەر بە کوردى ئەو ناوچانە پیادە دەکات، بۆ نموونە ملیشیا عێراقییەکان لە سەرگەڕان هاوکارى عەرەبەکان دەکەن و لە دژى کوردان دەوەستنەوە و نایەلن جوتیارى کورد زەوییەکان بکێڵن وکشتوکاڵ بکەن، بەردەوام بوونى ئەو سیاسەتەى عێراق و بێدەنگى سەرکردایەتى سیاسیى کوردستان لەو رەوشەدا وادەکات کوردى ئەو ناوچانە بێئومێد بن، ئەوەش دەبێتە هۆى ئەوەى کەوا حکومەتى عێراق و میلیشیا عێراقییەکان درێژە بە سیاسەتى بەعەرەبکردن بدەن و دیمۆگرافیاى ئەو ناوچانە بگۆڕن.).

 دواى باسکردنى تەواوى قۆناغەکانى بەعەرەبکردنى کوردستان، بۆ دووبارەنەبوونەوەی ئەو كارەساتانەی بەسەر كوردا هاتوون مەخموورى وتی: (ئەوەى باسمانکرد و ئێوەى بەڕێز گوێتان لێبوو چەند لاپەڕەیەکى کەمى مێژووى پڕ کارەسات و ئازارى کورد بوو، زۆر راشکاوانە بە هەموو لایەکتانى رادەگەیەنم کەوا تەنها یەکڕیزى و یەکدەنگى نێوان لایەنە سیاسییەکان و رێکخستنەوەى ناوەندى سیاسى و نێوماڵى کوردستان زامنی دووبارەنەبوونەوەی ئەو كارەساتانەن, بۆیە پێویستە هەموو لایەكمان لەم پێناوەداو بۆ ئەم مەبەستە کاربکەین و هاوکارو پشتیوانى یەکتر بین.).

 دوای ئەوەی مەخمووری بابەتەكەی پێشكەشكرد, دەرگای گفتوگۆ بۆ ئامادەبووان كرایەوەو, ژمارەیەكی زۆر لە ئامادەبووان بەگرنگییەوە باسیان لە بابەتەكە كرد و بیروڕاو سەرنجی خۆیان خستەڕوو.

 شایانى باسە هەر لە کۆڕەکەدا لەلایەن سەنتەری ئاڵا بۆ پەرەپێدانى رۆشنبیرى و هونەرى خەڵاتى رێزلێنان بەخشرایە غەفوور مەخموورى و، خەڵاتەکە لەلایەن بەڕێز پرۆفیسۆر د. خەلیل ئیسماعیل پێشکەش بە مەخموورى کرا.