ناكرێت هەرچەند هەفتەیەك جارێك پایتەختی هەرێمی كوردستان (هەولێر) بكرێتە ئامانج بۆ ڕۆكێتی بالیستی و فڕۆكەی بێ فڕۆكەوان و كاتیویشا و ڕۆكێتی گراد و...هتد، پرسەكەش لە چوارچێوەی ئەو بڕوبیانووانە بچووك بكرێتەوە، وەك ئەوەی سوپای پاسدارانی ئێران بۆ پاكانەی ڕۆكێتە بالیستیەكانی دەڵێت: «نووسینگەی هەواڵگریی ئیسرائیل (موساد) لە هەولێر بوونی هەیە. ئەوەی پێی دەڵێن «چەكدار و ملیشیای لە یاسا دەرچوو» بە حیساب موقاوەمەن و دەیانەوێت دژایەتیی هێزەكانی ئەمریكا لە عێراقدا بكەن، لە بەرامبەرامبەریشدا كۆی دامەزراوە باڵاكانی دەوڵەتی فیدڕاڵی عێراق بە «سەرۆكایەتیی كۆمار، سەرۆكایەتیی وەزیران، سەرۆكایەتیی پەرلەمان»ـەوە سەركۆنەیەكی شەرمنانەی ئەو كردەوە تیرۆریستییە ترسنۆكانە دەكەن، پاشانیش بە بێ ئەوەی لێكۆڵینەوەیەكی هەواڵگریی دەوڵەتی لەسەر بكرێت و ڕاستییەكان بۆ ڕای گشتی ئاشكرا بكرێت و، سنوورێكیش بۆ ئەنجامدەرانی دابنرێت، پەردەی بە سەردا دەرێت و بێدەنگی لێ دەكرێت، هەر ئەمەش هۆكاری سەرەكییە بۆ ئەوەی ئەو هێرشانە بۆ سەر هەرێمی كوردستان بە گشتی و پایتەخت (هەولێر) بە تایبەتی بەردەوام بن.

لێرەوە ئەگەر هەڵوەستە لەسەر گوتاری پشت ئەو هێرشە تیرۆریستی و ترسنۆكانەیانە بكەین كە دەكرێنە سەر هەولێر، ئەوا دەگەینە ئەو دەرەنجامەی كە هەموو بڕوبیانووەكانیان بۆ ئەو هێرشە تیرۆریستییانە بریتییە لە هەڵوێستی «سەرۆك بارزانی و پارتی دیموكراتی كوردستان» لەسەر دووبارە ڕێكخستنەوەی پرۆسەی سیاسیی عێراق و دووبارە بونیادنانەوەی عێراق وەك دەوڵەتێكی فیدڕاڵی لە ناو دەستووری ساڵی 2005دا، ئەم گوتارەش‌ سوپای پاسدارانی كۆماری ئیسلامی و‌ بەشێك لە سەركردەكانی «چوارچێوەی هەماهەنگیی شیعە» نەیانشاردووەتەوە و بە ئاشكرا ڕایانگەیاندووە، گوشارەكانیش بۆ ئەوەن سەرۆك بارزانی سازش لەسەر ئەو هەڵوێستەی خۆی بكات، كە ئێستا بووەتە كۆڵەگەی ئەو هاوپمانییە سێ قۆڵییەی «ڕزگاریی نیشتمان» كە هەر سێ لایەنی سەرەكی «تەیاری سەدر، هاوپەیمانیی سیادە و پارتی دیموكراتی كوردستان»ی لە خۆی گرتووە.

لەم ڕاستەوە ئەگەر هەندێك لەسەر كاریگەریی «هاوپەیمانیی ڕزگاریی نیشتمان» وەك بەرەنجامی هەڵبژاردنەكانی ئۆكتۆبەری 2021 ڕابوەستین و ئەو چەمكانە‌ دووبارە بكەینەوە كە بەشێكی زۆری پەرلەمانتارانی «چوارچێوەی هەماهەنگیی شیعە» لەسەر شاشەی تەلەفزیۆنە عێراقییەكانەوە دووبارەیان دەكەنەوە و دەڵێن «ئامانجی ئەم هاوپەیمانییە بۆ ئەوەیە كە پەیوەندییەكانی عێراق لەگەڵ ئیسرائیل ئاسایی بكەنەوە و، دەیانەوێت یەكڕیزیی نێوماڵی شیعە پەرت بكەن و، ئەمەش وەك مەترسی بۆ سەر ئاسایشی نیشتمانیی ئێران لە قەڵەم دەدرێت». ئەوجا ئەگەر ئەم قسانەی پەرلەمانتارانی سەر بە لایەنەكانی چوارچێوەی هەماهەنگیی شیعە لەناو واقیعی پرۆسەی سیاسیی عێراق و، هەوڵەكانی هاوپەیمانیی ڕزگاریی نیشتمان بۆ دووبارە بونیادنانەوەی دەوڵەت و ئەو ئاستەنگانەی چوارچێوەی هەماهەنگیی شیعە بە ناوی «سێیەكی پەكخەر - الثلث المعطل»، خوێندنەوەیەكی سیاسییانەی وردی بۆ بكەین، ئەوا ئەو كات دەزانین وەك پەندە كوردییەكە دەڵێت «كەر لە كوێ كەوتووە و كوندە لە كوێ ڕژاوە»، ئەمەش مانای ئەوەیە:

1. دەنگدەرانی عەرەبی شیعە سزای ئەو لایەنانەی «چوارچێوەی هەماهەنگیی شیعە»یان داوە كە ماوەی زیاتر لە 17 ساڵ دەسەڵاتی عێراقیان بە دەستەوە بووە و نەیانتوانیوە یەك خزمەتگوزارییان پێشكەش بكەن و، ئەوەندەی بەرژەوەندیی دەوڵەتێكی دراوسێیان لەبەر چاو گرتووە، ئەوەندە خۆیان بە عێراقی نەزانیوە، ئەم پەیامەی دەنگدارانی عەرەبی شیعە واتە كۆتاییهاتنی خۆری ئەو لایەنە وەلائییانەی كە ماوەی 17 ساڵە وڵاتەتەكەیان كاول كردووە.

2. ئەو لایەنانەی لە هاوپەیمانیی ڕزگاریی نیشتمان هاوپەیمانییان گرێداوە، ڕاستە نوێنەرایەتیی زۆرینەی هەر سێ پێكهاتەی سەرەكی «كورد و سوننە و شیعە» دەكەن، بەڵام ئامانجێكی هاوبەش پێكەوە كۆی كردوونەتەوە، ئەو ئامانجەش دووبارە دروستكردنەوەی «ناسنامەیەكی هاوبەش بۆ دەوڵەتی عێراقە كە تیایدا وەك نیشتمانێكی هاوبەش هەر سێكیان هەست بە عێراقیبوونی خۆیان بكەن»، ئەم ئاراستەیە لەگەڵ بیروبۆچوون و ئاراستەی ئەو لایەنانەی شیعە یەك ناگرێتەوە كە بە ئاشكرا و بە بێ سڵەمینەوە داوای ئەوە دەكەن دەوڵەتی عێراق «كۆمارێكی ئیسلامی بێت، وەك فۆتۆكۆپی كۆماری ئیسلامیی ئێران»، ئەمەشیان بە ڕێگەی پەرلەمان و دروستكردنی هاوپەیمانیی «زۆرینە» بۆ مەیسەر نابێت، بۆیە پەنایان بردووەتە بەر هەڕەشە و چاوسووركردنەوە لە نەیارانیان و «پارتی دیموكراتی كوردستان، هاوپەیمانیی سیادە (حەلبوسی و خەنجەر) و ئەندامانی تەیاری سەدر»یش بە نەیاری خۆیان دەزانن، لەمەش زیاتر پەنابردن بۆ بەناو «دادگای فیدڕاڵی» و كاری ترسنۆكانەی ڕۆكێت و درۆن بۆ سڕینەوەی هەرێمی كوردستان.

ئەگەر لەسەر ئەم هەڵوێستە دژانەی لایەنەكانی چوارچێوەی هەماهەنگیی شیعە كە لە دژی كۆی پرۆسەی سیاسیی عێراق گرتوویانەتەبەر، جارێكی دیكە هەڵوەستە بكەین و ئەو پرسیارە بكەین «ئایا لە ناوماڵ و نێوانی لایەنە سیاسییەكانی شیعە چی دەگوزەرێت؟»، بێگومان لە وەڵامی ئەم پرسیارە ئەم دەرەنجامانە هەڵدەقوڵێن:

ا- موقتەدا سەدر كە سەرۆكی «تەیاری سەدرە» كوڕی «محەمەد محەمەد سادق سەدر»ـە و لەگەڵ ئەوەی وەك تەنیا لایەنی شیعە بەرامبەر هەموو لایەنەكانی «چوارچێوەی هەماهەنگیی شیعە» ڕاوەستاوە، ئەوا جیا لەوەی ژمارەی كورسییە پەرلەمانییەكانی لە كۆی كورسیی هەموو لایەنەكانی «چوارچێوەی هەماهەنگیی شیعە» زیاترە، لە هەمانكاتدا پێگەی جەماوەری و شكۆی وەك كوڕی مەرجەعییەتێكی وەك «محەمەد محەمەد سادق سەدر»، لە هەموویان بەهێزترە و، لە ڕووی هێزی سەربازییشەوە خاوەنی هێزەكانی «سەرایای سەلام»ـە كە لە هێزی هەر لایەنێكی دیكەی شیعە بەهێزترە و، لەم پێگە و هێزەشدا، شەخسی موقتەدا سەدر ڕایگەیاندووە «نەخێر و هەزار جار نەخێر. لەگەڵ لایەنەكانی چوارچێوەی هەماهەنگی ڕێك ناكەوم و هەر دەبێت حكومەتی داهاتووی عێراق هاوپەیمانیی زۆرینە (ڕزگاریی نیشتمان) پێكهێنەری بێت»، لەمەش زیاتر لە یەك دوو ڕۆژی ڕابردوو هەڵوێستێكی توندتری ڕاگەیاند كە ئەویش ئەوە بوو داوای لە تەواوی پەرلەمانتارانی فراكسیۆنەكەی (75 پەرلەمانتار) كرد كە هەموویان دەست لەكاركێشانەوەی خۆیان بنووسن و پێشكەشی حەنانە «نووسینگەی سەدر»ی بكەن، بۆ ئەوەی دواتر بە پێی فەرمانی خۆی مامەڵەی لەگەڵ ئەو دەست لەكاركێشانەوانە بكەن، ئەمەش هەڵوێستێكی دیكەی تەیاری سەدرە كە هێندەی دیكە ناوماڵی سیاسیی شیعەی ئاڵۆزتر كردووە.

ب- بۆ ئیحراجكردن و مایەپووچكردنی پڕوپاگەندەكانی لایەنەكانی «چوارچێوەی هەماهەنگیی شیعە» بەوەی كە گوایە سەدر دەیەوێت عێراق لەگەڵ ئیسرائیل پەیوەندییەكانی ئاسایی بكاتەوە، داوای لە پەرلەمانی عێراق كرد كە یاسای «تەحریم و تەجریم» ئاساییكردنەوەی پەیوەندییەكانی عێراق و ئیسرائیل دەربكات و، بەدەركردنی ئەم یاسایە لەلایەن پەرلەمانی عێراقەوە، هێندەی دیكە هەڵوێستی لایەنەكانی چوارچێوەی هەماهەنگیی شیعە لەناو پرۆسەكە هاتە خوارەوە، لەمەش زیاتر ئەو درۆ و دەلەسانەی لەسەر هەرێمی كوردستانیش پووچەڵ كردەوە كە ماوە ماوە باس لەوە دەكرێت نووسینگەی موسادی ئیسرائیلی لە هەرێمی كوردستان بوونی هەیە.

ئەگەر لە دوماهیی ئەم دێڕانەدا بگەڕێینەوە بۆ ڕەگ و ڕیشەی ڕق و كینەی ئەو لایەن و تاقمە وەلائییانەی كە دژی هەرێمی كوردستان پیادەی دەكەن و، بەردەوام بە ڕێگەی دادگای بەناو فیدڕاڵی و ڕۆكێت و درۆنەوە هەڕەشە لە قەوارەی سیاسی هەرێمی كوردستان دەكەن و، هەموو هەوڵێكیان خستووەتەگەڕ بۆ ئەوەی ئەم هەرێمە بسڕنەوە، ئەوا زۆر ڕاشكاوانە و بە بەڵگەوە دەتوانین بڵێین «ئەم هەڕەشە و هێرشە تیرۆریستییانە بۆ سەر خودی قەوارەی سیاسیی هەرێمی كوردستان نین، بەڵكو بۆ سەر «پارێزەری ئەو كیان و قەوارە»یە كە ئێستا سەرۆك مسعود بارزانی و پارتی دیموكراتی كوردستان دەیپارێزن و، زۆر باش ئەو تاقم و لایەنە وەلائییانە گەیشتوونەتە ئەو قەناعەتەی كە ئامانجی شەخسی سەرۆك بارزانی «تەنیا بەدەستهێنانی مافەكانی گەلی كوردستان نییە، بەڵكو پارێزگاریكردنە لە مافە دەستوورییەكانی گەلی كوردستان لە چوارچێوەی دەوڵەتێكی فیدڕاڵی و پەرلەمانی و دیموكراتی و فرەییدا»، ئەم ئامانجەی ئێستای سەرۆك بارزانی، دووبارە تەرجەمەكردنەوەی ئامانجە گەورەكەی مستەفا بارزانی-یە لە شۆڕشی ئەیلوولدا كە پێداگری لەوە دەكرد «پێدانی مافی ئۆتۆنۆمی بۆ گەلی كوردستان لە چوارچێوەی عێراقێكی دیموكراتیدا»، هەر لەسەر ئەم بنەمایەش سەركردایەتیی شۆڕشی ئەیلوول ڕێككەوتننامەی ئاداری لەگەڵ حكومەتی بەعس لە ساڵی 1970 ئیمزا كرد. دیارە مێژوو ئەو ڕاستییەی سەلماندووە كە چۆن پەشیمانبوونەوەی بەعس لە ڕێككەوتنی ئادار بووە هۆكاری ئەوەی عێراق ببێتە دەوڵەتێكی شكستخواردووی بێ سەروەری، ئێستاش مێژوو بە شێوەیەكی دیكە خۆی دووبارە دەكاتەوە، هەوڵی بەشێك لە لایەنە سیاسییەكانی شیعە بۆ پێشێلكردنی مافە دەستوورییەكانی گەلی كوردستان و هێرش و هەڕەشەكانیان بۆ سەر هەرێمی كوردستان، دووبارە عێراقی كردووەتەوە دەوڵەتێكی شكستخواردووی بێ سەروەری و، هیچ كەسێك نازانێت داهاتووی عێراق وەك دەوڵەت بەرەو كام ئاراستەی هەڵدێر دەڕوات، سەرەنجامیش پارێزەرەكەی هەرێمی كوردستان «سەرۆك بارزانی و پارتی دیموكراتی كوردستان» هەر جێگەی متمانەی گەلی كوردستانن و پێگە و شكۆی خۆیان و گەلەكەیان دەپارێزن لەگەڵ ئەو لایەنانەی هەوڵ بۆ ناسنامەیەكی هاوبەش بۆ دەوڵەتی فیدڕاڵیی عێراق دەدەن.