بەهێزیی كورد و نوێنەرەكانی لە بەغدا و چارەسەركردنی گرفت و كێشە هەڵپەسێردراوەكانی نێوان هەرێم و عێراق و پرسی مووچە و چاكسازییەكانی حكومەت و چارەسەركردنی گرفتی بەرزبوونەوەی نرخی بەنزین و نەوت، تەوەرەی سەرەكیی گفتوگۆیەكی تایبەتی گۆڤاری گوڵان بوون لەگەڵ دكتۆر جووتیار عادل وتەبێژی حكومەتی هەرێمی كوردستان و سەرۆكی فەرمانگەی میدیا و زانیاری لە ئەنجومەنی وەزیران.

* پرسی كورد لە بەغداو یەكڕیزی و تەبایی هێزە كوردستانییەكان تا چەند بۆ حكومەتی هەرێمی كوردستان جێگای بایەخە، بەتایبەتی بۆ بەدەستهێنانی مافە ڕەواكانی خەڵكی كوردستان لە چوارچێوەی دەستوور و جێبەجێكردنی یاساكاندا؟

- بەهێزیی كورد لە بەغدا بۆ بەهێزیی حكومەتی هەرێمی كوردستان گرنگە؛ حكومەتی هەرێمی كوردستان بەهێز دەبێت، ئەگەر نوێنەرەكانی ئێمە لە عێراق بەهێز بن و پابەندی سیاسەتە گشتییەكەی حكومەتی هەرێمی كوردستان بن، بۆ ئەوەی هاوكار بن بۆ بەدەستهێنانی مافەكانی گەلی كوردستان و جێبەجێكردنی ماددەی 140ی دەستووری ناوچە كوردستانییەكانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێم و دابینكردنی شایستە داراییەكانی مووچەخۆران و خەڵكی كوردستان، ئەمەش بە یەكڕیزی و تەبایی نێوان پارت و هێزە كوردستانییەكان دێتەدی، كە یەك دیدگا و ستراتیژیان بۆ داواكارییەكانی هەرێم و دۆزینەوەی چارەسەری هاوبەش بۆ سەرجەم گرفتەكان هەبێت.

* رۆئیای حكومەتی هەرێمی كوردستان بۆ چارەسەركردنی كێشەی ماددەی 140ی دەستووری و چارەسەركردنی سەرجەم گرفتەكانی دیكەی نێوان هەرێم و بەغدا چییە؟

- پەیڕەوكردنی پرەنسیپی (سازان و یەكسانی و هاوبەشیی ڕاستەقینە) چارەسەری زۆر لە گرفتەكانی نێوان هەرێم و عێراق دەكات، ئێمە لە حكومەتی هەرێمی كوردستان لە سەر بنەمای ئەو لێكتێگەیشتن و پشوودرێژییەی ڕێزدار مسرور بارزانی سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان زۆر لە كێشەكانی نێوانمان چارەسەر كرد، گرفت و كێشەی دیكەش ماوە و لەمەشدا دەگەڕێینەوە سەر پێویستیی جێبەجێكردنی دەستوور؛، بۆ نموونە چارەسەركردنی ماددەی 140ی دەستووریی تایبەت بە ئاساییكردنەوەی دۆخی كەركووك و تەواوی ناوچە كوردستانییەكانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێم، هەر لایەنێكی سیاسی، یان هاوپەیمانێتییەكیش بۆ دامەزراندنی حكومەتی داهاتووی عێراق دروست بێت، پەیڕەوكردنی ئەم پرەنسیپانە و تێگەیشتن لە چەمكی (فیدڕاڵییەت و هاوبەشیی ڕاستەقینە) لە زەروورەتەكانی قۆناغەكەیە، خۆ ناكرێت لە سیاسەت و داڕشتنی سیاسەتدا كورد و حكومەتی هەرێمی كوردستان بە چەند پۆست و ئیمتیازاتێكی كاتی ڕازی بكەن، لە كاتێكدا گرفتە سەرەكییەكەی عێراق لە پابەندنەبوون بە دەستوور و بنەماكانی هاوبەشیی ڕاستەقینە سەرچاوەی گرتووە. ئێمە لەو بڕوایەداین هەر لایەنێكی سیاسی و كوتلەیەكی سیاسی ئەركی دامەزراندنی هاوپەیمانێتی بۆ دامەزراندنی حكومەتی عێراقی لەسەر شان بێت، دەبێت ڕەچاوی پێكهاتەی كورد و خواستە ڕەواكانی بكات و، بەرژەوەندیی باڵای عێراق و كوردستانی لە سەرووی هەموو بەرژەوەندییەكانی دیكەوە دانابێت.

* شەپۆلێكی نوێی كۆرۆنا هەرێمی كوردستان و عێراق و ناوچەكەی گرتووەتەوە؛ بەتایبەتی دوای هەڵكشانی خێرای ژمارەی تووشبووان و بەرزبوونەوەی ڕێژەی مردن؛ ئایا حكومەتی هەرێمی كوردستان چ ڕێكارێك دەگرێتەبەر بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی ئەم مەترسییە و پاراستنی گیانی هاونیشتمانیان؟

- لە ژێر ڕاسپاردەی سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان وەزارەتی تەندروستی و لێژنەی باڵای ڕووبەڕووبوونەوەی ڤایرۆسی كۆرۆنا نموونەیەكی جوانیان نیشانی دنیا دا، لە ڕووبەڕووبوونەوەی كۆرۆنا و پاراستنی گیانی هاووڵاتیان و كەمكردنەوەی شوێنەوارە مەترسییەكانی ئەو پەتا جیهانییە، ئەو دەمە زۆر بە زیرەكانە و پڕۆڤیشناڵانە بڕیاری بووێر و جددیمان دەركرد و توانیمان ڕێگری لە بەرزبوونەوەی ئاستی بڵاوبوونەوەی پەتا و زیادبوونی ڕێژەی قوربانییەكان بكەین، ئەمە لە كاتێكدا لە زۆر وڵاتانی گەورە و پێشكەوتووی دنیا بارودۆخەكەیان زۆر خراپتر و مەترسیدارتر بوو. هەرچۆنێك بێت وێڕای قەیرانی سەختی دارایی، حكومەت سەركەوتوو بوو لە ڕاگرتن و پاراستنی دۆخەكە و دابینكردنی ڤاكسین بۆ هاووڵاتیان، بەڵام كۆرۆنا بەم شێوەیە لەگەڵ پشتگوێخستنی خۆپارێزی و ڕێنماییەكانی تەندروستی و گۆڕینی وەرزەكان، جارێكی دیكە سەرهەڵدەداتەوە، ئەم شەپۆلە نوێیەش زۆر مەترسیدارە و ئەركی سەرشانی ئێمەیە لە حكومەت گیانی هاووڵاتیان و فەرمانبەران و قوتابیان و مامۆستایان و هەموو چین و توێژەكانی دیكە بپارێزین، داواش لە سەرجەم هاووڵاتیانی كوردستان دەكەین، ڕێكارەكانی خۆپارێزی و مەرجەكانی تەندروستی بە جددی جێبەجێ بكەن و ڤاكسین وەربگرن، بەتایبەتی دوای ئەوەی لەچەند ڕۆژی ڕابردوو ڕێژەی تووشبووان بەرز بووەتەوە. بڕیارە ئەمڕۆ (ڕۆژی دووشەممە) لێژنەی باڵای ڕووبەڕووبوونەوەی ڤایرۆسی كۆرۆنا كۆببێتەوە بە مەبەستی ئەوەی ڕێكاری گونجاو بگرینەبەر و چەند بڕیارێكی گرنگی لێ بكەوێتەوە.

* پرۆسەی چاكسازیی و هەنگاوەكانی دووبارە ڕێكخستنەوەی داهات و خەرجییەكان تا چەند كاریگەریی لەسەر باشبوونی بارودۆخی دارایی هەرێم هەبووە؟ ئایا دەكرێت بوترێت قۆناغی مەترسیداری قەیرانمان تێپەڕاندووە؟

- حكومەتی هەرێمی كوردستان لە ڕێكارەكانی ڕێكخستنەوەی داهات و ڕێگرتن لە بەفیڕۆچوون و كەمكردنەوەی خەرجییە زیادەكان سەركەوتوو بووە، پرۆسەی چاكسازی و پەیڕەوكردنی كۆمەڵێك سیاسەت و بەرنامە بۆ باشكردنی ئەدای حكومەت و بە هەماهەنگی لەگەڵ كەرتی تایبەت و ئاراستەكردنی بەپێی پێداویستی و خواستی هەرێم، بەوەی دەرفەتێكی زیاترمان بە كۆمپانیاكان و بەڵێندەرەكان دا و، ژینگەیەكی لەبارمان بۆ ڕەخساندن، بۆ ئەوەی خزمەتی زیاتری هاووڵاتیان و پێشكەشكردنی خزمەتگوزارییەكان بكەن، تەنانەت چاودێریی و بەدواداچوونێكی جددی و باشتری جێبەجێكردنی پڕۆژەكانمان كردووە، هەموو ئەم هەنگاو و ڕێكارانە ڕۆڵی خۆیان هەبووە لە پێشخستنی چاكسازی، ئەو چاكسازییەی لە پێناو هاووڵاتیاندا فەراهەم كرا.  

* یەكێك لە دۆسێیە گەرمەكانی نێوان هەر دوو حكومەتی هەرێم و بەغدا مەسەلەی مووچەی فەرمانبەرانە؛ ئایا پشكی هەرێم و 200 ملیار دینارەكە هیچ كێشەیەكی تێدایە و لەكاتی خۆیدا 200 ملیار دینارەكە دێت و مووچە لە كاتی خۆیدا بێ لێبڕین دابەش دەكرێت؟

- لە مانگی ئاداریی ئەمساڵدا ئێمە وەكو حكومەتی هەرێمی كوردستان بڕیارمان دا، مووچە 100% تەمویل بكرێت و بە تەواوەتی دابەش بكرێت، ئەمەش لە دەرئەنجامی (چاكسازییەكان و گفتوگۆكانی حكومەت لەگەڵ حكومەتی عێراق) دروست بوو. ئێمە بڕیارمان داوە 25ی مانگ مووچە بدرێت، بەردەوامیی ئەم مووچەیەش تا لە توانای هەرێمدا بێت و، بەپێی ئەو داهاتەی دەستی دەكەوێت، ڕیزبەندی دەدرێتە دابینكردنی مووچە، هیچ حكومەتێك خوازیار نییە مووچە بە لێبڕین دابەش بكات، ئێمەش خۆمان بە خزمەتكاری خەڵك دەزانین و بەپێی ئەو چاكسازی و گۆڕانكارییانە بێت كە ڕووی داوە م ئەو داهاتەی دێتە دەستمان، بەردەوام دەبین لە دابینكردنی مووچە لە كاتی دیاریكراوی خۆیدا.

* ناوبەناو گرفتی گرانیی نرخی بەنزین و سووتەمەنی سەرهەڵدەدات. هۆكار و چارەسەرەكان چین كە حكومەتی پەنای بۆ بردووە بۆ ئەوەی چارەسەرێكی ئەو گرانییە بكات؟

- نرخی بەنزین و نەوت و سووتەمەنییەكان بە شێوەیەكی گشتی لە سەر ئاستی جیهان گران بووە، چونكە نەوت بەهایەكی پێوانەیی تۆمار كردووە و چووەتە سەرووی83 دۆلار بۆ هەر بەرمیلێك، ئێمە وەكو حكومەت هەموو هەوڵێكمان داوە ئەم بابەتە چارەسەر بكرێت و خۆشبەختانە و ڕێزدار مسرور بارزانی سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان وەزیری سامانە سرووشتییەكانی ڕاسپاردووە بۆ چارەسەركردنی ئەم بابەتە، بۆ ئەم مەبەستە بەڕێز وەزیری سامانە سرووشتییەكان سەردانی بەغدای كرد و ڕێككەوتن كە 150 ملیۆن لیتر نەوتی سپی بۆ هەرێمی كوردستان بە سێ بەش دابین بكرێت، سەبارەت بە بەنزینیش لەگەڵ بەغدا ڕێككەوتین ڕۆژانە یەك ملیۆن و هەشتا هەزار لیتر بەنزینمان بۆ بنێرن، لە هەمان كاتیشدا ئێمە هەوڵ دەدەین پێداویستیی ناوخۆ لە ڕێگەی پاڵاوگەی كار و لالاس و تا ڕاددەیەكیش پاڵاوگەی قەیوان دابین بكەین، بۆ ئەوەی بتوانین پێداویستیی ڕۆژانەی هاووڵاتیان دابین بكەین و وردە وردە گرفتی گرانیی نرخی بەنزین بەرەو كۆتایی بچێت.