پشتاخوب داهاتێ نفتێ تنێ نەگرێدەن
دكتۆر بێوار خەنسی*
لەوانێ نوكە حەجمێ ئیحتیاتێ نفتا خام ل جیهانێ ئەوا مایە لژێر ئەردی (تنێ) بەشیی (40تا 45) ساڵا هەیە، هەكەر روژانە 100 ملیون بەرمیلێت نفتا خام بێنە بكارهینان ل جیهانی، وحەجمێ گازا سروشتی یا هاتیە دیتێن (تنێ) بەشی (60 تا65 ساڵا) هەیە.
نفتا خام وگازا سروشتی تێتە نیاسین وەكو ئەرزانترین ژێدەرێ زاخی ل چیهانی، و ژێدەرێت دیترێن زاخێ،وەكو زاخا (یۆرانیۆم، بەنداڤا، هوریەی، تیروشكا روژێ ) بەرهەمهینانا زاخی بكارهینانا وان ژێدەرا زور گرانترە هەكەر بەراورد بكەین لگەل نفتا خام و گازا سروشتی، لەوانێ ژی داخاز، دێ هەر داخاز ل سەر هەبیت، وململانا جیهانێ لسەر وەڵاتێن زەنگێن ب ژێدەرێن نفتا خام وگازا سروشتێ دێ ئالوزتر وبەرفرەهتر وكەرمتر لێ هێن دناف بەرا وەڵاتێن پێویستیا زور هەی بكارهینانا نفتا خام و گازا سروشتی بو بەردەوامبونا پێشگەتنا پروسا ئابوری ل وان وەڵاتان دا، ئەو ژی لگەل كێمبونا ئیحتیات وبەرهەمێ نفتا خام وگازا سروشتی، دێ بیتە هوویا شوێلاندنا ئیستقرارێ و ئاسایش وئابوری ل وان وەڵاتێن زەنگێن ب ئیحتیاتێ نفتا خام وگازا سروشتی!، وەكو وەڵاتێن كەندافی وئیراقا فیدرال، تایبەت ل دەمێ ئەو وەڵات، وەكو ئێراقا فیدرال خو پشت بەست بیت (تنێ) لسەر داهاتێ نفتا خام وەكو ژێدەرەكێ سەرەكیێ كودا هاتێ نفتا خام گەهشتیە پتر ژ 90% ژ هەمی داهاتێ ئێراقا فیدرال، ئەڤە ژی زەنگەكا مەترسیدارە ل تەنگافیا، وتایبەت دەمێ بەهایێ نفتا خام زور ئەرزان دبیت،داهاتێ نفتا خام ب وێ رێژاهیێ كێم دبیت زوربەیا پلانێن حكومەتێ تێنە هەلوەشاندن.
ئەڤ شێوازێ ئابوری لسەر ئێك ژێدەرێ (نەی مستەقرە) و دێ ل دەرڤەی كونترولا وەڵاتێن خودان بەرهەمێ نفتا خام بیت.
ئێراقا فیدرال وداهاتێ نفتا خام:
راستە ئێراقا فیدرال مەزنترین یەدەگێ نفتا خام وگازا سروشتی یا هەی وشانێت ب هێز هەنە، كو نوكە بەرهەمێ نفتا خام دكەهتە (4.5 ملیون بەرمیلا /روژێ دا)، دێ شێت لپاشەڕوژێ بەرهەمێ نفتا خام بەرزكەت بو (6،8،10 تا 12 ملیون بەرمیڵا /روژێ دا)، ژبلی قەبارەكا زورا گازا شروشتی هەیە. لێ وەڵاتەكێ زڵ هێز ب ئیحتیات وبەرهەمێ نفتا خام و گازا سروشتی، نوكە تێتە نیاسین وەكو وەڵاتەكێ بێ نفت وگازا سروشتی لدەمێ توشی تەنگاڤیان دبیت،د كەفتەت گفتارێن مەزن دا تا وێ رادەێ، كو حكومەتا ئێراقا فیدرال نەشێت موچێت فەرمانبەرا بدەت.
هوێن سەرەكێت قەیرانێت ئابوری دزفرانە خالێت خوارێ:
1. پشت بەستێن ب (ئێك ژێدەرێ ئابوری) بو هەر وەڵاتەكی ئەگەرا سەرەكیا ئالوزیا كێشانە ل وەی وەڵاتی.ئیراقا فیدرال نمونە ڤێ چەندێیە، ل دەمێ زورا زەنگین ب ژێدرێن هەڤ جورێن داهاتی، وەكو (چاندنێ وپیشەسازیا چاندنێ وئاژەلی، پیشەسازیا سامانێت سروشتی، داهاتێت خالێت كومركی،كود، گشت وگوزارێن هەڤجورێن ئولی،ژینگەه، سەیرانەگە، ئەهوار وەرزش، جیولوجی، دارستان ) لێ مخابن تا نوكە، حكومەتا ئێراقا فیدرال كار لسەر وان دەرگەهێت ئابوری نەكریە، (تنێ) یا مایە لبەر (رحمەتا داهاتێ نفتا خام)، وگازا سروشتی ژی روژانە ب بەهایێ (دەه ملیون دولار) تێتە سوتێن، وگازێ دكریت ژ ئیرانێ بو بەرهەمهینانا كارەبایێ! ئەو قەبارا گازا روژانەیا تێتە سوتێن؟ ساڵانە د پتری 365 گوندێت هەڤچەرخ پێهێنە ئاڤاكرن.
2. سێستما رێڤەبەریا ئێراقا فیدرال لسەر كەرتێ نفت وگازێ تا نووكە لسەر شێوازێ سێستما بەری 2003 ێ یە. ئەو ژی ناگونجیت لگەل سێستێما فیدرال، هەر چەندە ژی یاسایایێ ئێراقا فیدرال بچەند مادێن دستوری دیاركریە (شێوارێ ریڤەبەری وبەرهەمهینان و سیاسەتا نفتا خام)، ئەو ژی دڤیا هاتبا رێكخستن لسالا 2007ێ ب (یاسایێ نفت وگازێ).
3. وەڵاتەكێ بناڤێ دەولەتا فیدرالا هەڤچەرخ بیت، ومەزنترین وەڵاتێ زەنگێن ب ئیحتیاتێ نفتا خام وگازا سروشتی بیت، و كارێ وێ (بێ یاسای بێتە كرێن)!، تە بڤێت دێ بەرەڤ كیڤە چێت و توشی چ گرفتاریا بیت ل قویناغێت تەنگاڤیێدا، دێ وەڵاتەكێ لاواز بیت و خو لبەر تەنگاڤیا ناگریت، ژبەر(نەبونا دامودەستگاهێن هەڤچەرخ بو(كارێ نفت وگازێ) كو بگونجیت لگەل دستورێ ئێراقا فیدرال).
4. دڤێت بزانین كو حەجمێ ئیحتیات وبەرهەم وداهاتێ نفتا خام وگازا سروشتی ؟،(بێی رێڤەبەریا پاقژ و رێكوپێك وشەفاف ودادپەروانە نەبیت ؟، ولژێر چاڤدێریا دەستەیا نەزاهەتێ و رقابا مالی نەبیت؟دێ داهاتێ وێ زوربە (زاعیر وهەدردان چیت) وتەنگاڤیان دا،دێ دیار بیت، كو ئەڤ شێوازێ ئێدارا كەرتێ نفت وگازێ نەشێت كێشا چارەسەركەت! لەوانێ بسپورێن نفتێ وئابوری هوشیاریێ ددەن كو دڤێت ئیدارا كەرتێ نفت وگازێ وپیشەسازیا وان بێتە كرێن ب شێوازین داهاتی زور كەت بو حكومەتێ.چونكە (ئەگەر وەڵاتەك یەك ملیون برمیلێت نفتا خام/روژێ دا) بكار بینیت بو پیشەسازیا پتروكیمیائی)؟ دێ داهاتێ وی بەران بەری (فروتنا 3 ملیون برمیلێت نفتا خام بیت)!.یا دیتر،(شەرێ جیهانێ یێ بەهایێ نفت خام یا بویە دیاردەكا چەرخێ 21ێ)، لەوانێ بەهایێ نفتا یێ ئاكنجی نینە،دبیت ل (20 $ بچیتە پتری 100 دولارا)، لێ بەهایێ كەرەستێت پیشەسازیا نفتێ وگازا سروشتی چو گوهرینێت مەزن بسەر دا ناهێن، و ژبەر وێ چەندێ،داهاتێ وێ كێم نابیت وحكومەت دێ شێت كاری لسەر بكەن بێ چ كێشە بو پەیدابین.
5. نەپێتە پێكرنا حكومەتا فیدرال لسەر هەر 4 خوالێت سەری (1و2و3 و4) بو ئەگەرا سەرەكی بو بەلاڤبونا(فسادێ وهەدەردانا داهاتێ) ب (ژمارێن ئاقل هزر نەكت)،تا بگەهتە پتر 30% ژ داهاتی (زاعیر وب هەدەردان بچیت )!.
6. بەرهەمێ نفتا خام نوكە بەرزبویە بو (4.5 ملیون بەرمیلا/ روژێ دا)، لێ نێزیكی (3.5 ملیون بەرمیل/روژێدا) كو دكەنە 77.7% تێتە فروتێن ب رێكا كومپانیا (سومو)، ئەو داهاتێ فروتنا نفتا دبیتە ژێدەرێ سەرەكیێ داهاتێ ئێراقا فیدرال، كو دگەهتە پتر ژ 90% ژ هەمی داهاتێ ئێراقا فیدرال، وكارهینانا( 1ملیون بەرمیلێت) نفتا خام بو پالاوگەهێت نفتێ تێنە بكارهینان كو رێژا وێ دكەهتە 22.3% ژ بەرهەمێ روژانەیا نفتا خام، وداهاتێ وان(ملیون بەرمیلا) ناچیتە سەر داهاتێ فروتنا نفتا خام ب رێكا كومپانیا (سومو). هەردوو جورێن داهاتێ نفتێ پێكڤە دێ بەشی دانا موچێت فەرمانبەرا كەن.
7. وەڵاتەكی وەكو ئێراقا فیدرال داهاتێ وێ پتری 90% ژ داهاتێ فروتنا نفتا خامە، مەها چریا ئێكێ،داهاتێ فروتنا نفتا خام (3.1 ملیار دولار) بو !. و پێویستیا حكومەتا فیدرال مەهانە بو دانا موچێ فەرمانبەرا نێزیكی 5 ملیار دولارا هەیە بو موچێ 6 ملیون فەرمانبەرا لگەل فەرمانبەرێت هەرێما كوردستانێ. لێرەدا دیار دبیت،داهاتێ فروتنا نفتا خام ل مەها چریا ئێكێ نێزیكی 103 ملیون دولارا/ روژێ دا. هەر دەمێ داهاتێ روژانە نەكەهتە 166 ملیون دولارا؟ حكومەتا ئێراقێ نەشێت وێ مەهێ (بدرستی موچێ فەرمانبەرا بدەت)، هەر وەسا حكومەتا هەرێما كوردستانێ دڤێت روژانە داهاتێ وێ (25ملیون دولار )بیت دا بشێت بدرستی موچێ فەرمانبەرا بدەت .ئەف كێشە ب قەرێت ناڤخوی ودەرەكی چارەسەر نابیت، نەخاسمە نوكە عەجزا بوجا ئیراقێ پترە ژ 30 ملیار دولارا.
8. ل دانانا بوجا سالانە،40% ژ داهاتی تێتە تەرخان كرن بناڤێ (بودجا سیادی)، ئەوا دمینیت بەشی (موچا و وبەرهەمهینانێ وپارێزگەها وهەرێما كوردستانێ ناكەت)، بتایبەت دەمێ بەهایێ نفتا خام ئەرزان دبیت، وەكو ئەڤ سالە .
9. رێژا هەرێما كوردستانێ ل بودجا ئێراقا فیدرال ل 17% بو و یا هاتیە كێمكرن بو 12.67%، ئە وژی ناهێتە رەوانەكرن ب شێوازەكێ رێكوپێك بو حكومەتا هەرێما كوردستانێ، ئەڤە یا بویە هویا گیروبوونا دابەشكرنا موچێت فەرمانبەرا ل هەرێما كوردستانێ.
10. زێدەبون وبەلاڤبونا هێزێت چەكدارێن دەرڤەی (دەستهەلاتا وەزارەتا ناڤخو وبەرگریێ) بوینە هویا تەشنەكرنا ئالوزیا وكێشا و زاعێركرن وهەدەردانا داهاتێ ئێراقا فیدرال، ولاواز بونا باوەریا هەڤپەیمانیا نێڤدەولەتی ب حكومەتا ئێراقا فیدرال.
11. كاركرن لگەل وەڵاتێن رەخ و رویێ ئێراقا فیدرال بو (پاراستنا سیادەتا ئێراق وخوشكرنا پەیوەندێن جیرانی لگەل وان 6 وەڵاتا) لسەر بنەمایێ بەرژەوەندێت هەڤپشك .
12. چڤاكا ئێراقا فیدرال وهەرێما كوردستانێ (سەربوریەكا دیروكی لسەر چاندنێ وخودانكرنا گیانەوەرێت هەڤجور یا هەی)، ودێ شێن (ئاسایشاخوراكی دابین كەن بو خەلكی ئیراقا فیدرال)، ب مەرجەكی پشتەڤانیا جوتیارا بكەن وكەرتێ تایبەت بو چاندنێ ب شێوازێت هەڤچەرخ و بكارهینانا تەكنولوجیا نوی، كو ئاڤێ زاعیر نەكەت، وپاراستنا بەرهەمێ جوتیارا و پەیداكرنا بازاری بو بەرهەمێ ناڤخوی بەران بەری بەرهەمێ وەڵاتین رەخ و رووێت ئێراقا فیدرال، ب رێكا (بەرزكرنا كودێ لسەر بەرهەمێت بیانی)،(وراگرتنا ركلامێت ئیعلامێ بو بەرهەمێ بیانی ل ئێراقا فیدرال وهەرێما كوردستانێ). (بەرهەمێ ناڤخوی دڤێت یێ ئازاد ل بازارێت) هەمی پارێزگەها و هەرێما كوردستانێ بو دابینكرنا ئاسایشا خوراكی بو هەمی خەلكێ ئێراقا فیدرال .
13. كارتێكرنێن نەرێنێن وەڵاتێن رەخ و رویێت ئێراقا فیدرال بوینە هوێت پتر ئالوزكرنا رەوشا ژیانێ ل ئێراقا فیدرال،نەخاسمە هەڤركیا دوەلی ل دەڤەرێ، وكارهینانا هێز وگروپێن دەرڤەی دەستهەلاتا حكومەتا ئێراقا فیدرال بو مەرەم وبەرژەوەندێن وەڵاتێن رەخ و رویێت ئێراقێ، و شەرێ (دژی داعش) وبەرفرەهبونا نەخوشیا (كورونا)، وئەرزانبونا بەهایێ نفتا خام،و پێگریا ئێراقا فیدرال ب بریارێن رێكخراوا (ئوپێك) بو كێمكرنا بەرهەمێ نفتێ تا نێزیكی 10 ملیون بەرمیلا / روژێدا، وان هەمی فاكتەرا رەوشا ئابوریا ئێراقا فیدرال وحكومەتا هەرێما كودستانێ ئالوزتر لێ كریە .
14. حكومەتا ئێراقا فیدرال موچێ فەرمانبەرا ل مەها چریا ئیكێ بو (دەه پازدە روژا گیرو كربو)، و بو ئەگەرا (بەرزبونا دەنگێ نەرازیێ دناڤ شەقامێ ئێراقا فیدرال). لێرەدا، ئەگەر حكومەتا ئێراقا فیدرال وێ رەوشێ ونەرازی بوونا خەلكی بەراورد بكەت -مقارنە لگەل رەوشا حكومەتا هەرێما كوردستانێ، كو نووكە ئەم د مەها چریا دووێ داینە تا نوكە، موچێ فەرمانبەرێت هەرێمێ بو مەها نیسانێ نە هاتینە دابەشكرن، ژبەر نەهنارتنا موچێ وان ل بەغدا دڤێت حكومەتا فیدرال باش بزانێت، هەكەر موچێ فەرمانبەرا بو 3ێ مەه گیرو بێن. دویر نینە حكومەتا فیدرال بكەڤیت لەوانێ داخازێ ژ حكومەتا فیدرال دكەین ب زویترین كات (موچێت فەرمانبەرێت هەرێمێ رەوانەی حكومەتا هەرێما كوردستانێ بكەت .
15. رویدان وكارڤەدانێت ڤان 17 سالێت بوری دا دناڤبەرا حكومەتا فیدرال وحكومەتا هەرێما كوردستانێ (بێ باوەریەكا پەیدابوی) دناڤبەرا هەردوو حكومەتا دا، ومخابن خەلكێ ئێراقێ ب تەباهی وخەلكێ هەرێما كوردستانێ بتایبەت كودا وان رویدانادایە وێت دەن. خەتەرترێن رویدان ئەوە (نەبونا هەماهەنگیەكا راست دناڤبەرا هێزێن حكومەتا فیدرال وحكومەتا هەرێما كوردستانێ، بتایبەت ل دەڤەرێن ژێر مادێ 140، بویە هویا پەیدابونا ڤالاهیەكا مەزن بو داعش، كو جهێت خو ل وان دەڤەرا بێهلیت تا نوكە. ئەو دەڤەرا مادێ 140 ئێكە ژ زەنگین تری دەڤەرێن زور گێلگەهێت نفتێ لێ هەین، یا هەژی گوتنێیە، كو(هەگەر بەرەڤانی وقوربانیا لەشكەر و دامودەستگاهێن ئاسایشا حكومەتا هەرێما كوردستانێ نەبا) ئەو (دەڤەرە و هەمی گێلگەه وپروژێت نفتێدا كەفتنەدەستێ داعش دا)!، ئەو ژی مەزنترین گورزێ ترسناك بو ل (سەر ئابوریا ئێراقا فیدرال). نوكە ژی (داعش گەفە لسەر دەڤەرێ وكێلگەه وپروژێت نفتێ)، هەگەر ئەو دەڤەرە بزویترین كات نەكەفتە ژێر كونترولا هێزێن ئێراقا فیدرال وهەرێما كوردستانێدا.
ئەنجام وچارەسەر:
نوكە رەوش و كاودانێت ناڤخوی ودەرەكی،مەزنترین گەڤە لسەر ئێراقا فیدرال وهەرێما كوردستانێ، لێ هەردوو حكومەت دێ شێن ڤێ قویناغێ تێپەربن ب كێمترین زیان، بو وێ چەندێ دڤێت كاری وهەماهەنگیەكا هەڤپشك بكەن لسەر خالێت خوارێ بو نەهێلانا وان مەترسیا.
1. هەمی هەول بێنە دان بو (رێكخستنا كەرتێ نفت وگازێ) كو ژێدەرێن سەرەكینە بو داهاتێ ئێراقا فیدرال وبێنە پاراستن ژ (فسادی وهەدر دانێ)، ب رێكا دەرێخستنا (یاسایێ نفت وگازێ)، كو دڤیا لسالا 2007 كەفتبا كاری، ودام ودەستگاهێن وێ هاتبانە رێگخستن لدویف یاسایێ ئێراقا فیدرال، ومافێت پارێزگەها و هەرێما كوردستانێ هاتبانە پاراستێن، دێ (خلافاتێت سیاسی هێنە چارەسەركرن دناڤبەرا حكومەتا فیدرال وحكومەتا هەرێما كوردستانێ).
2. كاركرن بو زێدەكرنا ژێدەرێن ئابوری (چاندن وپیشەسازیا چاندنێ،سامانێ ئاژەلی، پیشەسازی، گەشتوگوزار،گومركا، كود، شیانێت مروڤا، ژێدەرێت ئاڤی، بازرگانی، هاتن وچونێ) دڤێت ژێدەرێن داهاتی بەرفرەه وزور بن تا وێ رادێ، كو رێژا داهاتێ حكومەتێ ژ فروتنا نفتا خام بكەفتە دناڤبەرا (50-30%) ژ هەمی داهاتێ ئێراقا فیدرال، داكو (ئیستقرارا ئابوری و رامیاری و ئاسایشا وەڵاتی هێمن ببیت) نە وەكو ئەڤە17 سالە داهاتێ ئێراقی پتر 90 %ل فروتنا نفتا خامە، دویر ژ چاڤدێریا دەستگاهێن رەقابی ونەزاهەتێ لسەر داهاتێ فروتنا نفتا خام ب رێكا كومپانیا سۆمۆ.
3. دانانا كومپانێت ناڤخو بو زێدەكرنا بەرهەمێ پیشەسازیا چاندنێ، گیانەوەرا، پالاوگەها و پیشەسازیا پتروكیمیائی یا نفت وگازا سروشتی، چونكە (داهاتێ بەرمیلەكا پیشەسازیا نفتا خام 3ێ جارا پترە ژ فروتنا بەرمیلەكا نفتا خامە) .ئەفە دێ وەڵاتێ ب( هێز كەت ودەرفەتێت كاری ژی زور كەت، ژیانا خەلكی ژی خوشتر لێ كەت).
4. هەماهەنگیەكا ب هێز دناڤبەرا هێزێن لەشكەری وئاسایشێ دناڤبەرا حكومەتا فیدرال و حكومەتا هەرێما كوردستانێ وب هاریكاری لگەل هەڤپەیمانێن نێڤدەولەتی بو (پاراستنا هێمنیا ناڤخویی ونەهێلانا ڤالاهیا ل دەڤەرێن مادێ 140 ئەوا زور كێلگەهێت نفتێ لێ هەین،چونكە پاشفەمایێن داعش تیدا هەنە وگەفن لسەر پاشەروژا ئێراقا فیدرال، لەوانێ ب هاریكاری و هەمەهەنگیا هەڤپەیمانێن نێڤدەولەتی رولەكێ سەرەكی هەبوو وهەیە بوتێكدان ول ناڤبرنا هێزێن داعش ل ئیراقێ.
5. رێكخستنا بوجا ئێراقا فیدرال، وتایبەت یا سالا 2020 و2021 ب شێوازەكی بەرژەوەندی و خزمەت و مافێت وەڵاتیا وفەرمانبەرا ل (پیلا ئێكێ بن) بو دابینكرنا موچێت مەهانە ێت فەرمانبەرێن ئێراقێ وهەرێما كوردستانێ، ئەڤە ژی دێ هێتە كرێن ب (كێمكرنا بوجا سیادی، و رێگرتنا فسادا مالی وئیداری، و دیاركرنا ژمارێت راستێت فەرمانبەرێن كاری دكەن، و رێكخستنا خەرجێت هێز وگروپێن دەرڤەی دەستهەلاتا وەزارەتێن حكومەتێ.
6. كاركرن ل سەر بنەماێت یاسای دناڤبەرا حكومەتا فیدرال و حكومەتا هەرێما كوردستانێ ل سەر وان 5 پێشنیارێت سەری هاتینە دیار كرین، دێ بیتە (هوویا خوشكرنا كاودان و ژینگەها كار بو زڤرین وخورتكرنا باوەریێ وكارێ هەڤپشك دناڤبەرا هەردوو حكومەتا دا)، دویر ل ب (كارهینانا هیزێ وقوتگرنا بودجێ وموچێت فەرمانبەرا، و كەتنا رێكا، ودانانا كودێ لسەر بەرهەمێت نافخوێت هەرێما كوردستانێ )بو ناڤ بازارێت ئێراقا فیدرال.
7. بەردەوامبونا كومبونێت راستەوخو دناڤبەرا حكومەتێ وپەرلەمانی بو رونكرنا كاودان و هوێن بوینە ودبنە ئەگەرا كیشا وگرفتاریا وقەیرانا،وهەولدان بودەستنیشان كرنا چارەسەرا ب نێزیكترین وكورتترین وهێمنترین رێك بو دەرچونێ ل كێشە وقەیرانێت هەین. لێرەدا ب درێژاهیا حوكمڕانیا چەندەها حكوماتێن ئێراقا وفیدرال و هەرێما كوردستانێ، ئەڤە (جارا ئێكێیە) كو، (سەروكێ حكومەتا هەرێما كوردستانێ راستە وخو دچیتە پەرلەمانێ هەرێمێ بو رونكرنا رەوشا هەرێمێ وئێراقێ وتەنگاڤی وقەیرانێت بسەر ئێراق و هەرێمێدا هاتینە خوارێ، و داخازا هاریكاریێ وهەماهەنگیێ كریە بو دیاركرنا رێكێن چارەسەركرنا وان قەیرانا).
هیڤیدارین نمونا سەروكێ حكومەتا هەرێما كوردستانێ ببیتە (پالدەرك بو سەروكێ حكومەتا ئێراقا فیدرال) كو راستەوخو بچیتە پەرلەمانێ ئێراقا فیدرال بو رونكرنا رەوشا ئێراقێ و تەنگاڤی و قەیران وهوێن پەیدابونا وان، دێ بیتە باشترین رێك ب هەماهەنگی و هاریكاری وپشتەڤانیا دناڤبەرا خەلك وحكومەتێ دا بو چارەسەركرنا قەیرانا.
خەنس 10 /10/2020
راوێژكارێ ئاسایشا ئابووریا پاراستنا هەرێما كوردستانێ
