سۆشیال میدیا و توندوتیژیی جێندەری

سۆشیال میدیا و  توندوتیژیی جێندەری

پسپۆڕێكی بواری ئۆن لاین میدیا ‹ئەلین جۆرج› دەڵێت: «هێندەی سۆشیال میدیا بەكارهێنەرەكانی سەرقاڵ كردووە، ئێمەی پسپۆڕانیشی سەرقاڵ كردووە بە قسە لەسەر كاریگەری و جۆر و ئاسەوارەكان و گەشەسەندنەكانی». لەم وتەیەدا بە ئاشكرا دەبینین رۆژانە چەمكی نوێ دەردەكەوێت بۆ ناو جۆر و پێناسە و كاریگەرییەكانی سۆشیال میدیا، ئەویش بە هۆی بەردەوامیی گەشەكردنی لەگەڵ گەشەكردنی تەكنەلۆجیا و ئەپلیكەیشنەكانی. توندوتیژی بەرهەمهێنان و رووبەڕووبوونەوەی ژن لەو فۆڕمە توندوتیژییانەی بەردەوام رووبەڕووی دەبێتەوە لە بەكارهێننانی سۆشیال میدیا. لە ئێستادا بابەتی توێژینەوە و گفتوگۆی ناوەندەكانی توێژینەوە توێژەران و رێكخراوە فێمێنیستی وجێندەرییەكانە. لەو بارەشەوە چەندین چەمكی بۆ بەكاردێت، وەك:
(gender violence، women violence based online، cyber violence،online rape threats، online harassment،cyberstalking، blackmail، …ext)..
بە گوێرەی توێژینەوەیەك لە ئەوروپا لە ١٠ ژن كە سۆشیال میدیا بەكاردێنن، یەكێكیان رووبەڕووی فۆڕمی توندوتیژی دەبێتەوە، لەگەڵ ئەوەشدا لە یاسای ئەورووپیدا ئەم فۆڕمە توندوتیژییانە بە یاسا ناسیندراون و سزایان بۆ دانراوە. ئەم فۆڕمانەش لە رێگەی ئەو پۆست و وشە و وێنە و گرتە ڤیدیۆیانەی كە بڵاو دەكرێتەوە، كە كاریگەریی سایكۆلۆژی، فیزیكی، ئابووری لەسەری هەیە، جگە لە بێزاركردن و نامە بێزاركەرەكان و رووبەڕووبوونەی توندوتیژی لەلایەن خێزانەكەی خۆشیەوە، واتە ژن لەسەر بەكارهێنانی تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان، بەتایبەتی لە كۆمەڵگە نەریتی و داخراوەكان رووبەڕووی توندوتیژی دەبێتەوە.
توێژینەوەكە ئاماژە بە رووبەڕووبوونەوەی توندوتیژی دەكات بۆ رەگەزی پیاو و منداڵیش، بەڵام داتاكانیان كە پێی گەیشتوون، دەری خستووە كە توندوتیژی و ئازاردان بەرامبەر ژنان رێژەكەی بەرزترە. ئەمە بۆ كۆمەڵگەیەكی ئەورووپی، بەڵام ئەگەر لە كۆمەڵگە نەریتییەكان بڕوانین كە ئافرەت چوارچێوەی مامەڵەكردن و هاوڕێكانی لە كۆمەڵگەدا سنووردار بووە، ئێستا چووەتە ناو جیهانێكی كراوە و فراوان و ئازاد لە بوونی پەیوەندی و هاوڕێیەتی، یان مامەڵەی رەگەزەكانی بەرامبەری كە لە ناو تۆڕە كۆمەڵایەتییەكە بێزاری دەكەن و رووبەڕووی وشە و پۆست و وێنەی نەشیاو دەبێتەوە.
تویژینەوەیەكی دی كە لەسەر ‹وشە رقاوییەكان› لە تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان و ناسنامەی ژن كراوە›، دەڵێت: ئەمرۆ كە باسی توندوتیژی بەرامبەر ژنان دەكرێت، نابێت جیاوازی بكەین لە كۆمەڵگەی ئۆن لاین و دەرەوەی ئۆن لاین، واتە لە هەردووكیاندا وەك یەك توندوتیژی دەكرێت بەرامبەر ژن. ئەمە وایكردووە زۆر وڵاتانی سەرقاڵ كردووە بە گرتنەبەری رێگەكانی پاراستنی ژنان و تاكەكانی كۆمەڵگە، بە گرتنەبەری رێگەچارە و ناساندنی یاسا بۆ پارێزگاریكردن لەم فۆڕمانەی توندوتیژی، كە رووبەڕووی بەكارهێنەرەكانی تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان دەبێتەوە. زۆرجار ئەم توندوتیژییانە كە هەندیك لە سەرچاوەكان وەك هەڕەشەش باسی دەكەن كە لە تاكەكان دەكرێت، بەتایبەتی ژنان لەو رێگە (ئۆن لاین)ـەوە بە شێوەیەكی راستەخۆ، یان ناڕاستەوخۆ توندوتیژییان بەرامبەر دەكرێت. كەواتە لە ئێستادا باسكردن لە توندوتیژی لە جاران جیاواز دەبێت، واتە دەبێت باسی هەردوو كۆمەڵگەی (ئۆن لاین) و (نائۆن لاین) بكەین. لە وتاری یەكێك لە شارەزایان لە بارەی ‹تویتەر› باسی ئەوە دەكات كە: «زۆربوونی توندوتیژییەكانی ‹تویتەر› بەرامبەر بەكارهێنەرانی ژن لە رابردوودا، وایكردووە كە هەست بەوە بكرێت كە ساڵی ٢٠١٩ ساڵی بێدەنگیی ‹تویتەر› بێت لە بەكارهێنانی ژن، واتە ژنان دوورەپەرێز بوون لە بەكارهێنانی لە ترسی ئەو هەڕەشە و فۆڕمە توندوتیژییانەی بەرامبەریان دەكرێت.

Top