كاریگەریی ناسنامە
مرۆڤ لەگەڵ لەدایكبووندا هەڵگری ناسنامەیەكی بایۆلۆجییە كە كۆمەڵێك شتی نەگۆڕاو و چەسپاو لەگەڵ خۆیدا دەهێنێت، كە لەژێر كاریگەریی دەوروبەر و تەمەنیدا ناگۆڕێت، لەوانە وەك رەگەز رەنگی پێست و...هتد، بەڵام بە تێپەڕبوونی كات و تەمەن و تیكەڵبوونی لەگەڵ كۆمەڵگەدا ناسنامەیەكی دیكەش هەڵدەگرێت كە ئەویش بە ناسنامەی ‹كولتووری› ناو دەبرێت، كە زمان و ئایین و دابونەریت و ستایلی ژیان و خواردن و ئینتیمای نەتەەیی و نیشتمانی و.. هتد، دەگرێتەوە. ئەمانە بە ناسنامە گۆڕاوەكان و ناجێگیرەكان ناودەبرێن و بە كاریگەریی دەوروبەرو پەروەردەو میدیا دەگۆڕین.
پسپۆڕانی بواری میدیا، پێیانوایە كە لە كۆندا خێزان و مزگەوت و كەنیسە و قوتابخانە و كۆمەڵگە ناسنامەو كولتوورە گۆڕاوەكەیان بۆ تاك دروست دەكرد، بەڵام سەرهەڵدان و گەشەسەندنی میدیا و ئامرازە جۆراوجۆرەكانی میدیا (لە رۆژنامەوە بیگرە، تا سۆشیاڵ میدیا و مۆبایل میدیا) وایان كردووە كە لەپێش خێزان و مزگەوت و كەنیسە و قوتابخانەوە دروستكەری ناسنامەی تاكە و بە ئاسانی دەتوانێت گۆڕانكاری پێ بكات و بیسڕێتەوە و تەنانەت زمانی دایكی بگۆڕێت و زمانیكی دیكەی فێربكات، یان دابونەریتێكی پێ بگۆڕێت و دابونەریتێكی دیكەی فێربكات و ناسنامە ئایینی و نەتەوەیی و كولتوورییەكەی بەئاسانی پێ بگۆڕێت. بۆیە لێرەوە دەبێت بزانین میدیا چ هێزێكی كاریگەرە لە هەر رەفتارێك كە بمانەوێت بۆ تاكی دروست بكەین.
وڵاتانی پێشكەوتوو سیستمە میدیاییەكەیان هاوشانی سیستمە سیاسی و پەروەردەیی و كۆمەڵایەتییەكە كردووە، تاكو بتوانن هەماهەنگ لەگەڵ ئەوان لە خزمەت ئەو ناسنامەیە بێت، كە نیشتمان دەیەوێت هاووڵاتیان هەڵگری بن. میدیا بۆ خزمەتی كولتوور و ناسنامە بەكاردێنن و دەبێت میدیا بە هەر ئاراستەیەكدا كار بكات، دواجار بێتەوە سەر ئەوەی كە هاووڵاتی هەستی هاووڵاتیبوون و نیشتمانیبوونی لا دروست بێت، ئەمەش بێگومان بە بوونی بەرهەمێكی خۆماڵی و میدیایەكی نیشتمانی دەبێت.
لە هەرێمی كوردستاندا بەتایبەتی و كوردستانی گەورە بەگشتی، لەبەر نەبوونی دەوڵەت و نەبوونی میدیایەكی نەتەوەیی نەمانتوانیوە ئەو ئینتیما و هەستە نەتەوەییە لای تاك دروست بكەین. لە كاتێكدا ئەگەر سیستمە سیاسی و پەروەردەییەكەشمان هەستی نەتەوەیی بوونی بە خەم گرتبێت، چونكە میدیایەكی نیشتمانیمان نییە و سیستمە میدیاییەكە هەماهەنگ نییە لەگەڵ كۆی سیستمەكانی وڵاتدا، بۆیە میدیا نەك نەیتوانیوە ئەو هەست و ناسنامە نەتەوەییەمان بۆ دروست بكات، بەڵكو حزبیبوونی سیستمی میدیاییمان و لە دواییشدا هاتنە ناوەوەی میدیای بازرگانی و كەرتی تایبەت و شپرزیی میدیا و زۆری و بۆریی كەناڵ و نەبوونی یاسایەكی گشتی راگەیاندن و رێكنەخرانی میدیا لە دامەزراوەیەكدا كە سەرپەرشتیی میدیا بكات و میدیایەكی نیشتمانی و سیستمێكی میدیای نەتەوەیی و نیشتمانیمان بۆ فەراهەم بهێنێت.لە لایەكی ترەوە میدیا نەك زۆر و شپرزە و بێ بەرنامەیە، بەڵكو ئەوەشی هەیە هێندەی بۆ خەم و پرسە حزبییەكە رێكخراوە، بۆ پرسە نەتەوەیی و نیشتمانییەكە رێك نەخراوە و كار ناكات بۆ ئەوەی هەستی هاووڵاتیبوون و كوردستانی و كوردبوون لای تاك دروست بكات. لەلایەكی ترەوە هاوردەكردنی بەرهەمی بیانی و هەریەكە لە وڵاتیك و هەریەكە بە كولتوورێكی جیاواز، وایكردووە كە بەردەوام بەریەككەوتەی كولتووریمان هەبێت و كولتوور و فەرهەنگ و زمان و ناسنامەی نەتەوەیی و ئایینیمان لەبەردەم مەترسی و سڕانەوەدا بێت. لە كاتێكدا ئێمە بمانەوێت تاك بهێنینە سەر هێڵی ئەوەی كە دەنگ بە پرسێكی نەتەوەیی بدات، یان هەڵوێستیكی نەتەوەیی هەبێت، ئاسان نییە، چونكە ئەوا عەیامێكە لە بەردەم میدیایەكدایە كە ناسنامە نەتەوەیی و كولتوورییەكەی شفت پێ دەكات .
مەترسییەكان:
١-نەمانی ناسنامەی نەتەوەیی و ئایینی و كولتووری.
٢-لاوازبوونی زمان و فەرهەنگ و ئەدەب و میوزیكی كوردی.
٣-نەمانی خۆشەویستی و ئینتیمای تاك بۆ نیشتمان و نەمانی زمان و بیركردنەوەو هەستی هاوبەش لای هاووڵاتیان.
چارەسەر:
١-دیاریكردنی سیستمی میدیا لە دەستوور و بەو شێوەی كە خزمەت بە نەتەوەو نیشتمان بكات.
٢-رێكخستنی میدیا و بوونی دامەزراوەیەك، یان وەزارەتێك تایبەت بە میدیا و سەرپەرشتیكردنی.
٣-بوونی یاسایەكی گشتی بۆ میدیا و پڕكردنەەی بۆشاییە یاساییەكانی میدیا.
٤-بوونی میدیایەكی نیشتمانی و نەتەوەیی و خاوەن گوتار و ستراتیژیی نیشتمانی.