لەدوای ئەنجامدانی پرۆسەی ریفراندۆم لە كوردستان و ئەو ئاكامە بەرزەی كە خەڵك بە رێژەی نزیكەی 93% دەنگی بە (بەڵێ بۆ سەربەخۆیی) داوە، گەمەیەكی سیاسیی نوێ لەسەر ئاستی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست دەبینرێت. پرسیاری گرنگ و بەپەلە ئەوەیە ئایا ئێمەی كوردستانی دەبێت چۆن مامەڵە لەگەڵ ئەم گەمە نوێیەدا بكەین؟ بۆ وەڵامی ئەم پرسیارە پێویستمان بەوەیە چاوێكی واقیعییانە بەهاوكێشەی سیاسیی ناوچەكەدا بخشێنینەوە و راستییەكان وەك خۆیان بخەینەبەر چاو، ئەمەش لە پێناوی ئەوەی بتوانین شرۆڤەیەكی دروست و واقیعییانە بۆ بارودۆخەكە بكەین.
بە تێگەیشتنی ئێمە شەڕی سووریا بەرەو كۆتایی دەچێت، كاتێكیش شەڕەكە بەرەو كۆتایی بچێت، ئەوا سیمای لایەنە براوەكانی شەڕەكەش دەردەكەون، ئەوانەی ئێستا وەك براوە لەم شەڕی سووریا دەردەكەون، بریتین لە: رووسیا، ئێران و هاوپەیمانەكانیان، بەڵام ئەوەی خۆی بە زەرەرمەندی سەرەكی لە شەڕی سووریا دەزانێت، توركیایە، بێگومان توركیا ئەم زیانە دەخاتە ئەستۆی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا كە رێگەی لێگرت و نەیهێشت دەستی بە تەواوەتی واڵا بێت بۆ ئەوەی رۆڵێكی دیاری سەربازی لە شەڕی سووریا بگێڕێت.
دیارە لەم گەمە سیاسییە نوێیەدا، دوو خاڵی سەرەكی بۆ توركیا ئاشكرا بوون، یەكەمیان ئەوەیە كە رووسیا دەیەوێت بە خێرایی شەڕی سووریا بەرەو كۆتایی ببات، زیاد لەمەش رووسیا دەیەوێت رووباری فوراتیش تێپەڕێنێت و بپەڕێتەوە. خاڵی دووەمیش كە بۆ توركیا ئاشكرا بووە، دیسان ئەوەیە ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا لەبەر ئەو گرژی و ئاڵۆزییەی بەهۆی رەفتارەكانی كۆریای باكوورەوە دروست بوون، ناتوانێت گوشاری زیاتر لە سووریادا بخاتە سەر رووسیا.
لە هەردوو حاڵەتەكەدا كە رووسیا هێزێكی بەرچاوی لە سوریا هەیەو ئەمریكاش بەهۆی كێشەی كۆریای باكوورەوە ناتوانێت پەنا بۆ گوشاری زیاتر ببات، ئەمە وایكردووە كە دەستی رووسیا واڵا و كراوەتر بێت بۆ ئەوەی شەڕی سووریا بەرەو كۆتایی ببات، ئەوجا ئەوەی لە ئاكامی كۆتایی ئەم شەڕە دەبێتە دەرەنجامێكی پێشبینكراو، ئەوەیە كە بەرژەوەندیی توركیا و رژێمی سووریای لەگەڵ باڵادەستی و نفووزی رووسیا بۆ سنوورداركردنی دیفاكتۆی رۆژئاوا یەكانگیر كردووە .
توركیا بۆ ئەوەی لەم گەمە سیاسییەدا ئەم ئامانجەی بۆ بێتەدی كە سنوورداركردنی دیفاكتۆی رۆژئاوایە، لەمەشدا پێویستی بەوەیە ئێران رازی بكات، ئەوجا بۆ ئەوەی ئێران رازی بكات، تەنیا كارتی دەستی توركیا ئەوەیە كە گوشار بخاتە سەر هەرێمی كوردستان بۆ ئەوەی لە ریفراندۆم پاشگەزی بكاتەوە، وەك لە لێدوانەكانی سەرۆك و حكومەتی كوردستان رۆژانە گوێبیستی دەبین، توركیا لەم پێناوەدا بە زمانێكی توند و هەڕەشەئامێز دژی هەرێمی كوردستان قسەو لێدوان دەدات.
لە ناو ئەم دۆخەدا پرسیار ئەوەیە ئایا پێویستە سەركردایەتیی سیاسیی كوردستان چۆن مامەڵە لەگەڵ بارودۆخەكەدا بكات؟ بە بۆچوونی من لە ئێستا پێویستە سەركردایەتی سیاسیی كوردستان پێداچوونەوەیەكی جددی بە تەواوی پەیوەندییە ستراتیژییەكانی هەرێمی كوردستاندا بكاتەوە، ئەم پێداچوونەوەیەش لەسەر بنەمایەكی تازە بێت كە تیایدا رێزگرتنێكی زیاتر بێت بۆ رۆڵی گرنگی رووسیا لە تەواوی ناوچەكەدا، هەروەها رێز لە بەرژەوەندییە ستراتیژییەكانی ئێران و سووریا عێراقیش بگیرێت.
ئاشكرایە لەگەڵ ئەوەی رۆژ لەدوای رۆژ بەرژەوەندییە ئابووری و سیاسی و ستراتیژییەكانی رووسیا لە ناوچەكەدا روو لە زیادبوونێكی دیار و بەرچاوە، لە هەمانكاتدا رووسیاش تێگەیشتنێكی باشی بۆ دۆزی رەوای خەڵكی كوردستان هەیە، لە هەمانكاتدا ئێرانیش لە چوارچێوەی ستراتیژیەتێكی دیاریكراودا ململانێ دەكات، بۆیە لەم حاڵەتەدا هەرێمی كوردستان دەتوانێت وەك (سویسرا) رۆڵێكی بێ لایەنانە بگێڕێت .
لەبەرەنجامی ئەم بۆچوونە، كارێكی باش و رەوایە مەترسییەكانی ئێران وەك خۆی لەبەرچاو بگیرێت، ئاشكراشە پەیوەندییەكانی ئێمە و كۆماری ئیسلامی ئێران كە لە 1979 درێژەی هەیە، شایستەی ئەو پێداچوونەوەیە، كۆماری ئیسلامی ئێران لە زۆربەی قۆناغەكانی مێژووی خەباتی كوردستاندا بە بادرەی خۆی هاوكار و دۆستێكی نزیكی ئێمە بووە.
سەبارەت بە توركیاش كە ئێستا دۆستایەتی لەگەڵ هەرێمی كوردستان رەتدەكاتەوە و بە زمانی دوژمن لەگەڵ كوردستان قسە دەكات، ئەمە لە كاتێكدا بە هەموو پێوەرێك دەبوایە هەڵوێستی ئێران زۆر لەمەی ئێستا توندتر بوایە، بەڵام هەتا ئێستا ئێران بە پێی هەموو پێوەرە سیاسی و دیپلۆماتییەكان و بەرژەوەندیی ستراتیژی ئەو وڵاتە، بەڵام لە هەڵوێستی بەرامبەر كوردستان زمانی دیپلۆماتی تێنەپەڕاندووە.
ئەم واقیعەی ئێستا خۆی لە خۆیدا ئاماژەیەكی بەهێزە بۆ ئەوەی باشتر لە هەڵوێستی دراوسێكانمان تێبگەین و هەر لەسەر بنەمای ئەو تێگەیشتنەش پێداچوونەوە بە تەواوی پەیوەندییە ستراتیژییەكانی كوردستاندا بكەینەوە.