رۆژنامەگەریی كوردی لەدوێنێدا هەندێ قسەی بۆ ئەمڕۆ كرد

رۆژنامەگەریی كوردی لەدوێنێدا  هەندێ قسەی بۆ ئەمڕۆ كرد
پێكەوەگرێدانی ئێستاو رابردوو هۆكارێكە بۆ پەندوەرگرتن و بەخۆداچوونەوە لەهەر بوارێكدا، ئێستاش لەیادی 119ساڵەی رۆژنامەگەریی كوردیدا جێگەی خۆیەتی ئاوڕێكی كورت لەو رابردووە بدەینەوە بۆ زانینی ئەو راستییەی كە پێشینانمانیش وەك ئێمە لەخەمی زیندووڕاگرتنی دۆزی رەوای گەل و نەتەوەكەیان بوون.
بۆیە لەم یادەدا بەباشم زانی لە روانگەی گەڕان بەنێو تەنیا سێ رۆژنامەی ئەو سەردەمەدا، تیشك بخەمە سەر سێ دۆزی زیندووی ئەوساو ئێستای گەلی كوردستان بەم شێوەیەی خوارەوە:
یەكەم: دۆزی سەربەخۆیی كوردستان لە رۆژنامەگەریی كوردیدا
1- رۆژنامەی پێشكەوتن لە ژمارە 100 بەرواری(23/3/1922)دا نووسراوە:
(بەشەر هەمووی لە عائیلەیەكە .. بەڵام ئێمە حەزدەكەین دراوسێ بین، نەك ژێرماڵە).
2- لەژمارە 114 بەرواری(29/6/1922)ی رۆژنامەی پێشكەوتندا هاتووە كە
ئەحمەد حەمدی (1894 - 1969) لەژێر ناونیشانی: (بۆ تۆزی نووسین زۆر خوێندن لازمە) دەڵێت: (كوردستان نە متمم و نە ئەجزای عێراقە، وەتەنێك لەخارجی عێراقا بێ، میللەتێك كە لسان و عنصری لە عراقی نەچێ، دیارە نە ئەوە و نە لەوە).
دووەم : بواری چاكسازیی ئایینی لە رۆژنامەگەریی كوردیدا
1- لە رۆژنامەی (تێگەیشتنی راستی)، كە یەكەمین رۆژنامەی كوردییە لە عێراقدا، لە ژمارە (4) بەرواری(12/1/1918)دا دەڵێت:
(دیانەت جیایەو سیاسەت جیایە)
دیانەت: موسڵمانان هەموو یەكن ..چونكە ئیسلامییەت وا ئیقتیزا دەكا.
سیاسەت: ئەمما سیاسەت وانییە، چونكە هەر قەومێك بە نەزەر ئەو جێیەوە كە تێیدا دەژی، عادەتێك و خوڵقێك و زمانێكی هەیە كە لە هین قەومێكی تر ناكا.ئەمرۆ عەرەبیش حكومەتێكی تازەی لە مەككەی موبارەكەدا تەشكیل كرد، ئێمەش لەبەر ئەم حەقیقەتە دەڵێین: دیانەت جیایە و سیاسەت جیایە.
بەڵێ، ئەقوامە موسڵمانەكان هەموو خۆشەویستی یەكن، ئەمما هیچ كامێكیان بە قووەتی شیر نەبێ رئاسەتی خۆیان بەیەكتر رەوا نابینن.)
2- لەژمارە (178)ی رۆژنامەی ژیان لەبەرواری (6/6/1929)دا
لەژێر ناونیشانی: (یالیت قومی یعلمون)دا دەڵێت:
(ئەم ئایەتە شەریفە وەكو بۆ مردووەكانی تكرار ئەكەینەوە پێویستە بۆ زیندووەكانیشمانی تكرار بكەینەوە، تاكو بزانن مەدەنییەت چۆن بەرزو بڵند بۆتەوە.
قسمێك لەبەشەر كە مەدەنیین چۆن بە قووەتی علم و فن رووی زەمین و تەبەقاتی هەواو سەتحی بەحرو الحاصل هەموو شتێكیان دۆزیوەتەوەو هێناویانەتە ژێر دەشتی خۆیانەوە. بەئیستڵاحێكی وازیح هەموو مشكلێك لای ئەوان ئاسان بووە، كەچی لەگەڵ ئەمەیشا ئەبینین دیسانەوە ئێمە هەموو شتێكی ئاسان بە مشكل ئەبینین.)
سێیەم: بواری یاساپارێزی لە رۆژنامەگەریی كوردیدا
لە رۆژنامەی (پێشكەوتن) وەك یەكەمین رۆژنامەی سلێمانیدا ئەم بابەتانە نووسراون:
1- ناوی سلێمانی: ژمارە 12 بەرواری 15/7/1920
(بۆ زانین: ناوی سلێمانی تا ئێستا لەدەفتەری رەسمیی بەغدا و جێگاكانی تر،(سلیمانیە)یان دەنووسی.
بەئەمری والی گۆڕدرا، ناوی رەسمیی لیوا وشار لەمەولا بە (سلێمانی) ناو دەبرێت و ئەنووسرێت.)
ئیمزا : حاكم سیاسی: مێجەر سۆن
2- چوونە دائیرە: ژمارە 60 بەروار 16/6/1921
(بۆ زانین: لەمەوپێش بەیانیان لەسەعات 9ی ئینگلیزییەوە مەئموران دەچوونە دائیرە، لە رۆژی 13ی جونەوە دوو سەعات پێش وختی جاران مەئموران دەبێت بچنە دائیرە. یەعنی بەیانیان لە سەعات 7ی ئینگلیزی هەتا سەعات 1ی ئینگلیزی. بۆ هاوین بەم رەنگە دەوام یەگجار بەباش زانرا).
ئیمزا : حاكم سیاسی: مێجەر گۆڵد سمیس
3- خەنجەر : ژمارە 60 بەروار 16/6/1921
(بۆ زانینی هەموو ئیعلان دەكرێت كە لەمەودوا خەنجەر بەقەدا كردن لەناو شاردا مەمنوعە. هەچ كەسێك بەپێی ئەم ئەمرە نەڕوا بەڕێوە، بە حەپس یا جەزا مەحكوم دەكرێت.)
ئیمزا : حاكم سیاسی: مێجەر گۆڵد سمیس
4- عقد نیكاح : ژمارە 69 بەرواری 18/8/1921
(ئەگەر لەمەولا بەبێ ئیزننامەی مەحكەمەی شەرعیی عقد نیكاح ئیجرا بكرێ، ئەو كەسە كە عقدەكەی ئیجرا كردووە، ئەو كەسەش كە ژنەكەی لێ مارە كراوە، بە موافقی زەیلی ماددەی 200 لەقانونی جزا تەجزیە ئەكری)
ئیمزا : (قازی سلێمانی: أحمد مختار)
5- لە رۆژنامەی ژیان: ژمارە 85 بەرواری (11/10/1927)دا نووسراوە:
(مقرراتی محكمە: فەتاح كوڕی مستەفا هەڵەبجەیی لەسەر ئەوەی ژنێكی كوشتووە، بە ئیعدام محكوم كراوە.)

Top