نەورۆز وەك جەژنی نەتەوەیی گەلی كوردستان مێژوویەكی دێرینی هەیە، بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا ساڵانە لەگەڵ یادكردنەوەی ئەم یادە گرنگەدا، هاوكات لەگەڵ یادكردنەوەیدا زۆر كەموكوڕیی و كێشەی لاوەكی دێنە ئاراوە كە لەبەهای جەژنەكە كەم دەكەنەوەو، كەشی جەژنە نەتەوەییەكەش ناخۆش دەكەن.
جا بۆ ئەوەی ئەم جەژنە نەتەوەییە بەجوانترین شێوە بەڕێوە بچێت، ئەم هەنگاوانەی لای خوارەوە بەپێویست دەزانم:
یەكەم: ناكرێت هەموو ساڵێك كۆمەڵگەی كوردی بكەوێتە نێو مشتومڕی حەقیقەتی نەورۆزو كاوەو زوحاك و پەیوەندیی نێوان گەلانی دی بەنەورۆزەوەو، گومان خستنە سەر نەورۆزو باسی حەڵاڵ و حەرامیی نەورۆز .
پێویستە لەئێستاوە تا نەورۆزی داهاتوو، مێژوونوسانی كورد بەتوێژینەوەكانیان قسەیان بكەن بەیەك و، مشتومڕی نێوان خۆشیان كۆتایی پێهێنن و، پەیوەندیی كوردو نەورۆز لەخاڵێكدا چڕ بكەنەوە، بەتایبەت لەسەردەمی نوحەوە كوردستان دووەم لانكەی مرۆڤایەتی بووەو، جوودییش سەنتەری دیموگرافیی بووەو، كوردستان شوێنی رووداوە یەكەمەكان بووەو، گەلانی دیكەش لەم سەنتەرەوە بڵاوبوونەتەوە بەجیهاندا.
دووەم: بایەخدان بەپاك ڕاگرتنی سەیرانگاكان لەڕێگەی:
1- تەرخانكردنی پۆلیسی ژینگەیی بۆ چاودێریكردنی سەیرانكاران و غەرامەكردنی سەرپێچیكاران
2- پێویستە ئاگركردنەوە هێماو رەمزیی بێت و، لەچەند شوێنێكی دیاركراوی شارەكاندا بێت و، بەداری وشك بكرێتەوەو، دوور لەبەكارهێنانی تایەو لاستیك كە دەبنە مایەی پیسبوونی ژینگە.
3- سپاردنی سەیرانگاكان بەكەرتی تایبەت بەمەبەستی دابینكردنی خزمەتگوزاری و، پاككردنەوەی سەیرانگاكان.
سێیەم: بۆ شاری سلێمانی گرنگە هەوڵ بدرێت بۆ گێڕانەوەو بووژانەوەی ئەو ڕێ و ڕەسمانەی كەپیرەمێردی نەمر لەنەورۆزدا دایهێنابوون لەگردی مامەیارەدا، بۆ بەزیندووڕاگرتنی مەراسیمەكانی پیرەمێردی زیندووكەرەوەی نەورۆز لەناو كوردا وەك خۆی لەرۆژنامەی (ژین)ی ژمارە: 958، 17/3 /1949، ل 3) دەڵێت:
(من كەهاتمەوە ئەم جەژنە لەناو ئێمەدا كۆن بوو بوو، تازەم كردەوە، هەر لەئەوەڵ ساڵیەوە دەردیسەریی و ئەزیەتێكی زۆرم لەگەڵ كێشاو، چەندجار ئاگریان كوژاندمەوەو، بەئاتەش پەرستیی ئیتتیهامیان كردم، نەبەزیم و هەموو ساڵێك هەرچیم دەست ئەكەوت ئەمكرد بەسەیرانی نەورۆز، كە تائێستاش كەس ئەوەی نەكردووە.
هەزارو پێنج سەد نان و هەر نانێك پێنج یاپراخ و دوازدە بریانی و دوازدە سەماوەر بۆ چای هەموو شارەكەو، دەهۆڵ و زۆڕناو خەیمەو بارەگا، ئەمە بۆ ناوو شۆرەتێكی كوردەواری بوو ..)
چوارەم: ئاشناكردنی نەوەی نوێ بەتەواوی هۆنراوەی نەورۆز، وەك ئەمەی خوارەوە:
ئەم رۆژی ساڵی تازەیە نەورۆزە هاتەوە
جەژنێكی كۆنی كوردە بەخۆشی و بەهاتەوە
چەند ساڵ گوڵی هیوای ئێمە پێ پەست بوو تاكو پار
هەر خوێنی لاوەكان بوو گوڵی ئاڵی نەوبەهار
ئەو ڕەنگە سوورە بوو كە لەئاسۆی بڵندی كورد
موژدەی بەیانی بۆ گەلی دوورو نزیك ئەبرد
نەورۆز بوو ئاگرێكی وەهای خستە جەرگەوە
لاوان بەعشق ئەچوون بەبەرەو پێری مەرگەوە
وا ڕۆژهەڵات لەبەندەنی بەرزی وڵاتەوە
خوێنی شەهیدە ڕەنگی شەفەق شەوق ئەداتەوە
تا ئێستا ڕووینەداوە لەتاریخی میللەتا
قەڵغانی گوللە سنگی كچان بێ لەهەڵمەتا
پێی ناوێ بۆ شەهیدی وەتەن شیوەن و گرین
نامرن ئەوانە وا لەدڵی میللەتا ئەژین
هەروەها شیكردنەوەی هۆنراوەكەو هەندێك لەنهێنییەكانی بۆ نەوەی نوێ، بۆ نموونە:
1- زانینی ئەو ڕاستییەی كە ئەم هۆنراوەیە لەساڵی 1948دا نووسراوە، هاوكات بووە لەگەڵ ئەو خۆپیشاندانانەی كە دژی حكومەتی (ساڵح جەبر)ی سەرۆك وەزیرانی عێراق دەكرا، پاش مۆركردنی رێككەوتننامەی پۆرتسمۆس لەنێوان عێراق و بەریتانیا.
2- وشەی (پێپەست) واتە: پێشێل، نەك بەمانای پەستی و خەمباری.
3- پێرەمێرد دەڵێت: ئەم گوڵی هیوایەی ئێمە پێ پەست و پێشێل كرابوو تاكو پار، پار لێرەدا واتە ساڵی 1947، لێرەوە دەبێت بزانین چی لەساڵی 1947 ڕوویداوە ؟
- لەساڵی 1947 لەكۆتایی مانگی ئاداردا، قازی محەمەد لەسێدارە درا .
- لە 19 ی حوزەیرانی ساڵی 1947، چوار ئەفسەرە كوردەكە لەلایەن حكومەتی ئەوسای عێراقەوە لەسێدارە دران، ئەوانیش هەر یەك لە (محمد قودسی) و (مستەفا خۆشناو) و (عیززەت عەبدولعەزیز)و (خەیروڵڵا عەبدولكەریم )بوون
پێنجەم: تۆماركردنەوەی سروودی نەورۆز
پێویستە وەزارەتی ڕۆشنبیریی یان كەناڵێكی كوردی، جارێكی دی بەشێوەی كۆڕاڵێكی مەزن سروودی نەورۆز تۆمار بكات، چونكە وتنەوەی ئەم هۆنراوەیە لەلایەن هونەرمەندحەسەن زیرەكەوە، زۆر دەستكاریی خراپی تێدا كراوە، چونكە لە رادیۆی كوردی ئێرانی سەردەمی شا تۆماری كردووەو، ئەوانیش نەیانهێشتووە هۆنراوەكە وەك خۆی بڵێتەوە، بۆیە ناچاریان كردووە كە:
1- لەبری ئەوەی بڵێت (هەر خوێنی لاوەكان بوو گوڵی ئاڵی نەوبەهار) دەڵێت:
(تا شاهەنشاە لوتفی فەرموو، هات لەگەڵ جووتیارو كرێكار).
2- لەبری ئەوەی بڵێت: (پێ پەست بوو)، دەڵێت: بێ بەر بوو.
3- لەبری ئەوەی بڵێت: خوێنی شەهیدە ڕەنگی شەفەق شەوق ئەداتەوە.
دەڵێت: ڕەنگی گوڵاڵەو گەزیزە شەبەق شەوق ئەداتەوە.
4- نەیانهێشتووە پێنج بەیتی دیكەی هۆنراوەكە بڵێت.
شەشەم: جیاكردنەوەی بۆنەی رۆژی دایك لەجەژنی نەورۆز، چونكە هەر وڵاتێكی جیهان رۆژی تایبەتی هەیە بەڕۆژی دایك، بەڵام لەبەر ئەوەی كاتی خۆی هەردوو برا عەلی ئەمین و مستەفا ئەمین وەك خاوەنی رۆژنامەی (أخبار الیوم)ی میسری لە 21ئاداری 1956دا، راپرسییەكیان كردو، لەئەنجامدا رۆژی 21 ی ئاداریان كردە رۆژی دایك لەساڵی 1956 دا، دواتر وڵاتە عەرەبییەكان بەعێراقیشەوە هەمان رۆژیان كرد بەڕۆژی دایك و، هەرێمی كوردستانیش هەروەها .
بۆیە پێشنیاز دەكەم ئێمە لەهەرێمی كوردستان رۆژێكی دیكە بكەین بەڕۆژی دایك، بۆ ئەوەی بۆنەكانی دی جودا بكەینەوە لەجەژنی نەتەوەیی نەورۆز، چونكە ناكرێت رۆژی درەخت و رۆژی دایك و رۆژی نەسیم و چەندانی دی بەنەورۆزەوە گرێ بدرێن .