سەرۆكی دەوڵەتی كوردستان لە باشیكەوە موژدەی سەربەخۆی و سەركەوتنی پێشمەرگەی راگەیاند
فه‌رهاد محه‌مه‌د
رۆژی 16ی نۆڤبەری رابردوو لەكۆبوونەوەیەكی جەماوەریدا لەناو شارۆچكەی باشیك ، سەرۆكی كوردستان گوتارێكی راگەیاند ئەم گوتارە جیا لەوەی راگەیاندنی سەركەوتنی هێزەكانی پێشمەرگە بوو وەك لایەنێكی سەرەكی ئەو هاوپەیمانیەی لە نێوان ئەمریكاو عێراق و كوردستاندا بۆ ئازادكردنەوەی شاری موسڵ پێكهێنرابوو، گوتارەكەش چەندین رەهەندی گرنگی روونكردەوە :
1- ئەو شوێنەی سەرۆكی كوردستان گوتارەكەی لێ پێشكەش كرد ، دەتوانین بڵێن نزیكەی دواین خاڵی سنوری نێوان باشوری كوردستان و دەوڵەتی عێراق بوو، ئەو ئەركەی لە چوارچێوەی ئەو هاوپەیمانیە سێ قۆڵی یە بە پێشمەرگە سپێردرابوو بە سەركەوتوویی كۆتایی هات و شەڕی پێشمەرگە و داعش لەرووی سەربازیەوە كۆتایی هات.
2- لە گوتارەكەدا ئاماژە بەوە كراوە كە ریككەوتنێك لەنێوان وەزارەتی پێشمەرگە و پێنتاگۆن و وەزارەتی بەرگری عێراق هەیە، ئەو هێڵی بەرگریەی هەتا بەرەبەیانی 17ی ئۆكتۆبەر لەژێر دەستی پێشمەرگە بووە ، ئەوە قسەی لەسەر ناكرێت، سەبارەت بەو ناوچانە كوردستانیانەشی دوای 17ی ئۆكتۆبەر لەسەر دەستی ئازادی كردۆتەوە ، ئێمە بەرێككەوتنی خۆمان پابەندین بەڵام ئەو ریككەوتنەی كە گەرەنتی ئایندەی ئیوە بكات.
ئەگەر وورد ئەم گوتارەی سەرۆكی كوردستان بخوێنینەوە، بەراشكاوی لەو راستیە تێدەگەین، كە موسڵ لەدوای داعش بە قۆناخێكی راگوزەردا تێدەپەرێت، گرنگترین خاڵ لەم قۆناخی راگواستنەدا هەوڵدانە بۆ دابینكردنی سەقامگیری ئەو ناوچانە و چۆنیەتی پاریزگاری كردن ئاسایشی ئەو ناوچانە، ئەمەش مانای ئەوەیە لەو ماوەیەدا كە پێشمەرگە ئەو ناوچانە دەپارێزێت، هێزێك لە خەڵكی ئەو ناوچەیە وەك ئەو هێزەی ئێستا برا كریستیانەكان لە دەشتی نەینەوا پێكهێناوە و سەر بەوەزارەتی پێشمەرگەیە، ئەوكات خەڵكی ناوچەكە خۆی پارێزگاری لە شارۆچكەكەی خۆی دەكات و هەم هێزەكەیان بەشێك دەبێت لەهێزی پێشمەرگە، هەم ناوچەكەشیان وەك دەگەرێتەوە سەر كوردستان.
3- لە گوتارەكەیدا ئاماژە بەیەكریزی هێزی پێشمەرگەی كوردستان كراوە وەك سوپای بەرگری كوردستان، ئەمەش لەمیانەی ئاماژەكردنی بۆ ئەوەی پێشمەرگە لە بازنەی حزبایەتی دەرچوون، ئەمە پێناسەیەك بوو بۆ سوپای دەوڵەتێكی سەربەخۆ كە ئەركی ئەوەیە سەقامگیری دەوڵەت لە هەرەشەی ناوخۆیی و دەرەكی بپارێزێت.
4- سەبارەت بە كێشە سیاسیە ناوخۆییەكان سەرۆكی كوردستان جەختی لەسەر ئەوە كردەوە، هەندێك كەس هەوڵیاندا لە كوردستاندا كودەتا ئەنجامبدەن، پرسیاری ئەوەیان لێدەكات ئایا چیتان دەسكەوت و چیتان گۆری؟ بەڵام سەرۆكی كوردستان ئەم پرسیارە بەو شێوەیە ئاراستەی كودەتاچیەكان ناكات وەك ئەوەی ئیحراجیان بكات، بەڵكو وەك باوكی نەتەوە روویان تێدەكات كە بگەرێنەوە بۆ لۆژیك و چارەسەری سیاسی كێشەكان، خۆ ئەگەر ئەم تكایەی سەرۆكی كوردستان بەلاوازی تێدەگەن، ئەوا فەرموون لەسەر كودەتای خۆتان بەردەوام بن، بەڵام چارەسەری كودەتا زۆرە.
دیارە ئەوانەی نایەوێت رووبكەنە لۆژیكی ئەقڵ و چارەسەری ئاشتیانەی كێشەكان، هەوڵیانداوە چەواشەكاری لەسەر ئەم گوتارە دروست بكەن، ئەوا ئەگەر جارێكی دیكە ئەو گوتارە بخوێێنەوە یان گوێی بۆ بگرنەوە، دەزانن بواری تیكدانی سەقامگیری كوردستان هێڵی سورە و ئیدی هیچ حزبێكی سیاسی بۆنی بۆ بەرژەوەندی حزبی خۆی یان بەوەكالەتی ئەملا و ئەولا یاری بە شكۆی دەوڵەتی كوردستان بكات یان هەوڵبدات ئاژاوەی بێ بنەما دروست بكات و سەقامگیری كوردستان بشێوێنت.
5- ئەم گوتارە ئاماژە بەوە دەكات لەگەڵ بەغدا باسی پرۆسەی سەربەخۆیی كوردستان كراوە و وەڵامی بەغدا ئەرێنی بووە، ئەمەش مانای ئەوەیە بەغدا بەشێوەیەكی زمنی ئەو سنورەی قبوڵە كە هێزی پێشمەرگەی كوردستان بە خوێن ئازادی كردۆتەوە و ئەگەر لەسەر ئەم بنەمایە هەولێر و بەغدا وەك دوو پایتەخت گەیشتنە رێككەوتن ئەوا پێیوست بە ریفراندۆم ناكات، بەڵام ئەگەر نەگەیشتنە رێككەوتن، سەرۆكی كوردستان دووبارە جەختی لەسەر ئەوە كردەوە ریفراندۆم بۆ سەربەخۆی ئەنجامدەدرێت.
لەسەر ئەم پرسە رووی پرسیاری كردە ئەو كەسانەی بەم دواییە دوای گەرانەوەی سلێمانیان بۆ عێراق دەكرد، بارزانی لەسەر ئەم پرسە راشكاوانە بە هەموو عێراق و كوردستانی راگەیاند، كە كاتی خۆی لەسەر فیدرالی پارێزگاكان لەگەڵ بریمەر شەڕی كردووە بۆ ئەوەی هەرێمی كوردستان یەكەیەكی سیاسی سەربەخۆ بێت لە چوارچێوەی دەوڵەتی فیدرالی عێراقدا، پێشمەرگە خوێنی بۆ سەربەخۆیی رشتووە نەك بۆ گەڕانەوە بۆ عێراق و بۆ فیدرالی پارێزگاكان.
ئەم قسانە پەیامێك بوون بۆ ئەوانەی دەیانەوێت یاری بە نەهامەتیەكانی خەڵكی كوردستان بكەن و دژی سەربەخۆیی كوردستان رابووەستن بەڵام سەرۆكی كوردستان، زۆر راشكاوانە ئاشكرای كرد، بەغدا دەیەوێت بە ئاشتی جیادەبینەوە، بەغدا نایەوێت ئەوا گەلی كوردستان بریار دەدات و بریاری گەلی خۆمان جێ بەجێ دەكات.
6- گوتارەكە شانازی بە لێبوردەیی و پێكەوە ژیانی نەتەوەو ئایینە جیاوازەكانی كوردستان كرد، بۆ ئەمەش سەرۆكی كوردستان باسی لە نەتەوەو ئایینە جیاوازەكانی شارۆچكەی باشیك كرد، كە ئێستا لەو شارۆچكەیە موسڵمان بە ئازادی دەچێتە مزگەوت، كریستیان بە ئازادی دەچێتە كەنیسەی خۆی، ئێزدی بە ئازادی دەچێتە پەرستگای،ئەمەش مانای ئەوەیە سەرۆكی كوردستان بناخەی دەوڵەتی كوردستان و جوانی دەوڵەتی كوردستان بە بنەمای پاراستنی لێبوردەیی و پێكەوە ژیانی نێوان نەتەوەو ئاینەكانی كوردستان دەزانێت، ئەوجا وەك لە پەیامەكەشی بۆ چارەسەری كێشە سیاسیە ناوخۆییەكانی كوردستانیش ئاماژەی پێكردووە، سەرۆكی كوردستان مەبەستێتی ئەو لیبوردەیی و پێكەوە ژیانە بگوازرێتەوە بۆ ناو پرۆسەی سیاسی و ئیرهابی فیكری ناو حزبە سیاسیەكان كۆتایی بێت.
سەرۆكی كوردستان بۆ ئەمە ئاماژەی بەوەكرد داعش هەوڵیدا بە تەقینەوە و وەحشیگەری ئەم پێكەوە ژیان و لێبوردەیەی نێوان نەتەوە و ئاینە جیاوازەكانی كوردستان كۆتایی پێبهێنێت، بەڵام هێزی پێشمەرگە هەموو لوغمەكانی داعشی هەڵگرتەوە و كوردستانی لەو فیكرە دڕندەیە پاككردەوە، ئێستا ئەوەی ماوە ئەوەیە كە فرەیی و یەكتری قبوڵكردن بگەرێتەوە بۆ ناو پرۆسەی سیاسی و پەیوەندی نێوان حزبەكان، دیارە ئەو باردۆخە ئاڵۆزەی لەنێوان حزبەكاندا دروست بووە، هەمووی بە هۆكاری ئەو لوغمە سیاسیانە بووە كە بزووتنەوەی گۆران لەناو پرۆسەكە چاندوونی، بۆیە سەرۆكی كوردستان زۆر راشكاوانە جەختی لەسەر ئەوە كردووە زۆرمان لەو لوغمە سیاسیانە پوچەڵكردۆتەوە ئەوەی ماویشە ئەوەش پووچەڵ دەكەینەوە.
كەواتە ئەم گوتارە هەمووی پێكەوە دەبێتە وەسفێكی شایستە بۆ دەوڵەتی كوردستان، ئەو دەوڵەتەی سوپایەكی قارەمانی هەیە ناوی پێشمەرگەیە، خاوەنی كەلتوری پێكەوەژیان و لێبوردەییە لە نێوان ئاین و نەتەوە جیاوازەكاندا، بۆیە دەبێت خاوەنی سیستمێكی حزبایەتیش كە شایستەی ئەم دەوڵەتە بێت و حزب بزانێت ئەركی چیە و چۆن بە لێكتگەیشتن و دیالۆگ پەرە بە دیموكراتی و گیانی لیبوردەیی و یەكتری قبوڵكردن دەدات ، نەك حزب تەنها ئەركی ئەوەبێت رق و كینە و جنێۆ و قسەی ناشرین لە كۆمەڵگە بڵاو بكاتەوە.
