دوێنێ زوو بوو، سبەی درەنگە و ئەمڕۆ كاتییەتی

دوێنێ زوو بوو، سبەی درەنگە و ئەمڕۆ كاتییەتی
سەرۆك بارزانی یەكێكە لەو سەركردە و سیاسەتمەدارانەی لە دیاریكردنی كاتی گەمەكاندا زۆر وریا و بە دیقەتە. بۆ هەر گەمەیەكیش دەزانێ دوێنێ زوو بووە و سبەی درەنگ و ئەمڕۆ كاتییەتی. نەچووە بەغدا تا ئەو كاتەی هەموو پێداویستی و مەرجەكانی ساز بوو. چەند ساڵێك لەناو كەشێكی زۆر ئاڵۆز و گەرمی پڕ ململانێ وپیلان دانان بۆ تێكدانی پەیوەندییەكانی نێوانی هەولێر و بەغدا، بە ئارامی نەخشەیەك ئامادەكرا، بۆیە بە كورتترین ماوە و لە یەك رۆژدا لێكتێگەیشتن و رێككەوتن لەبارەی كێشە هەڵپەسێراوەكانەوە لەسەر ئاستی رەسمی و لەنێوانی پێكهاتەی سیاسی هەرێمی كوردستان و هاوپەیمانێتی شیعەدا هاتە ئاراوە.
بەرەیەكی عێراقی - كوردستانیی لە ماوەی دوو ساڵی رابردوودا یان زیاتردا، سەرقاڵی سازكردنی مێزی گەمەی سیاسی بوو بەو جۆرە كە خۆی نەخشەی بۆ ئەنجامەكانی كێشا بوو. پێشی وابوو بە جۆرێك گەمەكەی ئامادە كردووە و سپۆنسەرەكەیشی هێندە بەهێزە لە گەمەی ئیقلیمی و نێودەوڵەتیدا، كە بردنەوە مسۆگەرە و فەشەل مەحاڵە. بەرەی بەرامبەر هەندێ هێڵی میدانی گەمەكەیشیان بۆ چۆَڵ كردبوون تا سەركەوتنی لاوەكی تۆمار بكەن. بەو سەركەوتنە لاوەكییانە هێندە شاگەشكە و مەغرور و بێ منەت بوون. ئاگایان لەوە نەبوو كە ئەو سەركەوتنە لاوەكییانە هەموو كارتەكانی دەستیان و پەیوەندی نێوانیانی ئاشكرا كردووە و شكاندنیان ئاسانتر بووە. ئا لەو تەوقیتەدا بوو كە سەرۆك بارزانی بە سەركردایەتی وەفدێكی كوردستانی چوو بۆ بەغدا. عەبادی و هاوپەیمانێتی شیعە پێشوازی شایستەیان لێ كردن و بە ژمارەیەك كۆبوونەوەی مەكووكیی گەیشتنە لێكتێگەیشتن و رێككەوتن.
ئەو بەرەیە سێ كارتی سەرەكی بە پێشگری (نە) لەسەر مێزەكەی ئامادە كردبوو:
1- موسڵ ئازاد نەكرێ و داعش كۆتایی نەیەت، چونكە بوونی داعش زەوینەی لەبارە بۆ دەستێوەردان لە كاروباری سوریا و عێراق و ناوچەكە. هەروەها رێ لە گۆڕانكارییەكانی پارسەنگی هێز و جیۆپۆلیتیكی ناوچەكە دەگرێ یان دوای دەخات.
2- حكومەتی عەبادی نەمێنێ و مالیكی بگەڕێتەوە دەسەڵات.
3- حكومەتی هەرێم شكست بخوات و پارتی بخرێتە دەرەوەی بازنەی دەسەڵات و بارزانی نەتوانێ ستراتیژی گەیشتن بە سەربەخۆیی كوردستان بە دی بهێنێ.
ئەم كارتانە هێندە زیرەكانە ئامادەنەكرابوون بۆ گەمەكە كە نەتوانرێ تێكەڵ و پێكەڵ بكرێن. گەمەكەرە عێراقی و كوردستانییەكانیش ئەو گەمەكەرە زیرەك و لێهاتووانە نەبوون كە بزانن لەم گەمەیەدا سەركەوتووبن. سپۆنسەرەكەیشیان ئەو هێزە نەماوە كە بتوانێ لە كاتێكدا بارودۆخی نێوخۆی پڕاو پڕ بێ لە قەیرانی ئابووری و سیاسی و كۆمەڵایەتی، لە سووریا و یەمەن و فەلەستین و لووبنان و عێراقیشدا سەركردایەتی گەمەیەك بكات لەگەڵ زلهێزانی جیهان و بەرەی ئیقلیمی. بۆیە كۆبوونەوەكانی سەرۆك بارزانی و وەفدە كوردستانییە یاوەرەكەی لەگەڵ عەبادی و هاوپەیمانێتی شیعە و گەیشتن بە لێكتێگەیشتن و رێككەوتن كە ئەمریكا و هاوپەیمانانی نێودەوڵەتی و ناوچەكە پشتیوانی خۆیان بۆ راگەیاندن، نەك هەر كارتەكانی لێ تێكەڵ پێكەڵ كردن، بەڵكو مێزەكەیشی بەسەریاندا قڵپ كردەوە.
رێككەوتنی نێوان بەغدا و هەولێر دەستكەوتی بنەڕەتی هاوبەش و جیاجیای بۆ هەردوولا هەیە. هەردوولا لە شەڕی داعش و ئاوەدانكردنەوە و وەگەڕخستنەوەی خولی ئابووری و گەشەكردن پشتیوانی زۆرتری نێودەوڵەتی و هەرێمایەتییان مسۆگەر كرد.
بۆ عێراق، هاوپەیمانێتی بەشدارانی پرۆسەی ئازادكردنی موسڵ و كۆتاییهاتنی داعش و ئەنجامە ئیداری و سیاسییەكانی دوای ئازادكردنی موسڵ رێكخرا. ئەمەیش دەروازەیە بۆ كۆتاییهاتنی داعش لە سووریاشدا. كۆتاییهاتنی داعش واتە گۆڕینی پارسەنگی هێز و سەرلەنوێ داڕشتنەوەی لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا. حكومەتەكەی عەبادی و یەكگرتوویی هاوپەیمانێتی شیعە لە عێراقدا مسۆگەر كرد. واتە هەوڵەكانی كودەتا و گەڕانەوە بۆ دەسەڵاتی دیكتاتۆریی و ملهوڕیی مالیكی و هاوكوفەكانی لەناوبرد.
بۆ كوردستانیش، رزگاربوون لە داعش و كۆتاییهاتنی ئەم شەڕە قورس و گرانەی لەسەر گیانی رۆڵەكانی كوردستان و توانا ئابوورییەكانی هەرێمی كوردستان مسۆگەر كرد. ئەگەری هەر شەڕێكی دیكەی بەرامبەر بە هەرێمی كوردستان بەناوی حەشدی شەعبییەوە دوورخستەوە. شێوازی ئیداری و سیاسی موسڵ و ناوچە رزگاركراوەكانی لە دوای داعش داڕشت. بەڕە لەژێر پێی هاوسەنگەرەكانی مالیكی دەرهێنرا و چارەسەركردنی كێشە پەیوەندارەكان بە كەیسی نەوت و بوودجە و دەسەڵات و سەروەرییەوە خرایە سەر راستە رێ. بە گفتوگۆ و دانوستانی دۆستانە كوردستان بڕیار لە چارەنووسی خۆی دەدا، لەسەر بنەمای ئەوەی كە دوای سەربەخۆیی كوردستان، هەر یەكە لە عێراق و كوردستان دوو دراوسێی باش و قووڵایی ستراتیژی یەكتر دەبن.
Top