حکوومەتە یەک لەدوای یەکەکانی عێراق هەر لە دروستکردنی دەوڵەتی عێراقییەوە کە لەلایەن ئینگلیزەکانەوە نەخشەی بۆ داڕێژرا و کوردی بە زۆر لکاند بە عێراقەوە لەهەوڵی بەردەوامدا بوون بۆ تەعریبکردنی ناوچە کوردستانییەکان و بەتایبەتی کەرکوک و ناوچە سنوورییەکانی هەرێمی کوردستان لەگەڵ عێراقدا کە ئێستا بە ناوچە کوردستانییەکانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێم دەناسرێن.
ئەم تەعریبە لە سەرەتادا بە شێوەیەکی هێمنانە و لێزانانە بەڕێوەدەچوون ئەویش بە ناردنی فەرمانبەر و کرێکار بە لێشاو بۆ ئەو ناوچانە و رادەستکردنی جومگە گرنگەکانی دەسەڵات و بەڕێوەبردن لەو ناوچانەدا بە عەرەبی سوننە.
بەڵام بە هاتنی رژێمی بەعس ئەم پرۆسەیە زیاتر پەرەی سەند و لەرێگەی هێز و دەسەڵات و سیاسەتی تۆقاندنەوە دەستیان کرد بە راونانی کورد و تەعریبی ناوچەکانیان، هەر لە گۆڕینی ناوی گوند و شارۆچکە تا دەگاتە ناوی شەقام و قوتابخانە و مزگەوتەکانەوە، تا دەگاتە گۆڕینی ناسنامە و ناویش، هاوکات نەهێشتنی تاپۆکردنی خانوو و زەوی و کڕینی موڵک لەلایەن کوردەوە و ئەم سیاسەتە بە ئاستێک گەیشت کە زۆربەی خاکی کەرکوک لەسەر عەرەبی هاوردە تاپۆ کرا و زەوی کوردەکانیان پێ بەخشرا تا گەیشتە ئەوەی بە بیانووی پشتێنەی ئەمنی بۆ ناوچە نەوتییەکان تەواوی گوندە کوردەکانیش لەو ناوچانە بە زەبری هێز چۆڵکران و دانیشتووانی دەربەدەرکران.
ئەم پرۆسە ناڕەوا و نامرۆڤانە بە کۆتایی رژێمی دیکتاتۆری سەدام کۆتایی هات و وا چاوەڕواندەکرا کە بارودۆخی ئەو ناوچانە بگەڕێنەوە دۆخی پێشووی و بۆ ئەم مەبەستەش جێبەجێکردنی مادەی (١٤٠) کرایە بنەما، کە هەر زوو حکوومەتی نوێی عێراق بە پیلان و فرت و فێڵ نەیهێشت هیچ شتێک لەو مادە دەستووری یە شین ببێت.
ئێستا وا سێزدە ساڵ بەسەر رووخانی سەدامدا تێدەپەڕێت بەڵام نەک هیچ لەو بارەیەوە نەکراوە، بەڵکوو بەپێچەوانەوە ئێستا حکوومەتی عێراقی لەژێر هەیمەنەی حزبە شیعەکاندایە و ئەوان زۆرینەن لە پەرلەمانی بەغدا و بەجۆرێکیتر هەوڵی گۆڕینی دیموگرافیای کەرکووک دەدرێت، ئەویش بە سیاسەتێکی پلان بۆ داڕێژراو کە زۆر بە ئاسانی هەستی پێدەکرێت، ئەویش بەشیعەکردنی کەرکوکە، ئەگەرچی شیعە کەمینەیەکی زۆریش کەمە و تا ئێستا تاکە کورسییەکیشی لە ئەنجومەنی پارێزگای کەرکووک نییە، بەڵام ئەمە رێگر نەبووە بۆ حکوومەت کە لە هەوڵەکانی بۆ بەشیعەکردنی کەرکوک بەردەوام نەبێت.
سەیر، بەڕێوەبەری نەوتی باکوور کە عەرەبێکی سوننە بوو درا بە شیعەیەک، سەرۆکی زانکۆی کەرکووک کە کوردێک بوو، درایە شیعەیەکی تورکمان و هەوڵی لێسەندنەوەی بەڕێوبەری تەندروستی کەرکووکیش لە ئارادایە کە ئەویش بدرێ بە شیعەیەک، وا دیارە خەریکی ناردنی شیعەیەکی تریشن بۆ بەڕێوەبەرایەتی پۆلیسی هەولێر کە ئێستا بە چۆڵی هێڵدراوەتەوە.
ئەمە سەرەڕای ئەو یاریگا گەورەیەی کە ئێران بە ناوی(سەنتەری رۆشنبیری و وەرزشی ئیمام خومەینی) لە کەرکووک " وەک یارمەتی" بنیاتی ناوە، ئەمە له‌و مەترسییه‌ گەورەیه‌ی حەشدی شەعبی کە لەراستیدا حەشدی شیعی یە بۆ سەر کەرکوک.
ئەم پرۆسەیە رێی پێنەگیردرێت قەیرانێکی گەورەمان بۆ دروست دەکات چونکە مەسەلەکە دەبێتە شیعە و سوننە و دیارە ئێرانیش کە ئەمڕۆ زۆر بەهێزە لە عێراق، لایەنگری لە کێ دەکات.